افزایش شاخص امید به زندگی در ایران

علیرضا رییسی در کنفرانس منطقه آسیا – اقیانوسیه «نقش خانواده، اجتماع و دولت در جوامع رو به سالمندی» با بیان این مطلب، افزود: افزایش امید به زندگی، دستاورد مثبت توسعه اجتماعی، اقتصادی و پیشرفت‌های نظام سلامت در سطح جهان و کشور ما ایران است.

وی اظهار داشت: در برنامه ششم توسعه، اولین هدف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، "افزایش امید به زندگی " است. یکی از سه معیار شاخص توسعه انسانی (Human Development Index) زندگی طولانی و سالم است. زندگی طولانی و سالم، دسترسی به دانش و معرفت و سطح زندگی مناسب، سه معیار شاخص توسعه انسانی هستند.

معاون بهداشت وزارت بهداشت افزود: شاخص امید به زندگی در ایران افزایش یافته و رتبه ایران از نظر شاخص توسعه انسانی در جهان و منطقه را بهبود داده است و باید شاخص امید زندگی توام با سلامتی نیز در این راستا ارتقا یابد.

وی در ادامه بیان کرد: «توسعه» چیزی جز رضایت‌بخش کردن وضعیت زندگی مردم نیست و یقینا بدون سلامت هیچ فردی از زندگی خود راضی نخواهد بود.

رییسی گفت: سلامت افراد یک «ذخیره سرمایه» است که به مرور زمان با گذر طبیعی عمر مستهلک می‌شود. اگرچه بیماری باعث استهلاک غیر طبیعی آن می‌شود، اما سرمایه‌گذاری در سلامت (بهداشت و درمان) این استهلاک را جبران می‌کند.

معاون بهداشت وزارت بهداشت، گفت: امروز برای اولین بار در تاریخ، بیشتر مردم می‌توانند انتظار داشته باشند که به ۶۰ سالگی برسند و بیشتر از آن زندگی کنند. در کشور‌های کم درآمد و متوسط، این امر به طور عمده نتیجه کاهش شدید مرگ و میر در سنین جوان تر، به ویژه در دوران کودکی و زایمان و از بیماری‌های عفونی است.

وی افزود: در حال حاضر، در کشور‌های با درآمد بالا ادامه افزایش امید به زندگی عمدتا به دلیل کاهش مرگ و میر افراد مسن‌تر است. این تغییرات در همه کشور‌ها رخ می‌دهد و این روند تاثیرات قابل توجهی بر ساختار جمعیت دارد. در ایران در سال ۲۰۱۶، ۹.۲۸ درصد جمعیت ۶۰ سال و بالاتر بودند. سازمان بهداشت جهانی برآورد می‌کند که تا سال ۲۰۵۰ یعنی ۳۲ سال دیگر، این میزان به بیش از ۳۰ درصد جمعیت خواهد رسید.

رییسی گفت:: این سال‌های طولانی زندگی و تغییرات جمعیت شناختی، پیامد‌های عمیقی برای هر یک از ما و نیز جوامعی که در آن زندگی می‌کنیم، دارد. ما می‌توانیم برنامه‌ای برای استفاده بیشتر از این سالخوردگی جمعیت داشته باشیم. سالمندان به شیوه‌های مختلفی به جامعه، خانواده‌های خود، جامعه محلی و یا جوامع بزرگتر کمک می‌کنند. با این حال، میزان این منابع انسانی و اجتماعی و فرصت‌های موجود برای هر یک از ما که مسن می‌شویم، به شدت وابسته به یک ویژگی کلیدی است: سلامت ما. اگر افراد این سال‌های اضافی را با سلامتی سپری کنند، می‌توانند کار‌هایی را که برایشان ارزش دارد، انجام دهند.

وی افزود:، اما اگر این سال‌های اضافه شده به عمر، همراه کاهش توانایی‌های فیزیکی و ذهنی باشد، پیامد‌های بسیار منفی آن برای خود فرد، خانواده و جامعه خواهد بود. اگرچه اغلب فرض می‌شود که افزایش طول عمر همراه با افزایش سلامتی است، اما این که واقعا امروزه سالمندان، سالمتر از والدین خود هستند یا زندگی بهتری نسبت به گذشتگان خود دارند جای سوال دارد.

رییسی ادامه داد: برخی از تحقیقات طولانی مدت نشان داده اند که شیوع ناتوانی شدید در کشور‌های ثروتمند کاهش یافته است، اما به نظر نمی‌رسد که این روند در مورد ناتوانی‌های با شدت کم نیز، اتفاق بیافتد. در مورد کشور‌های کم درآمد و متوسط حتی کمتر مشخص است. اما نباید مشکلات سلامتی ویژگی غالب و محدودکننده جمعیت‌های مسن باشد.

وی با اشاره به این که اکثر مشکلات سلامتی در سن بالاتر ناشی از بیماری‌های مزمن است و بسیاری از این بیماری‌ها با رفتار‌های سالم قابل پیشگیری یا به تعویق انداختن هستند، افزود: در واقع، حتی در سال‌های بسیار پیشرفته آینده نیز، فعالیت بدنی و تغذیه خوب می‌تواند منافع مهمی برای سلامتی و احساس خوب بودن داشته باشد.

معاون بهداشت وزارت بهداشت افزود: دیگر مشکلات بهداشتی می‌تواند به طور موثر مدیریت شود، به خصوص اگر به موقع تشخیص داده شوند. حتی برای افرادی که دچار کاهش ظرفیت شده اند، با محیط‌های حمایتگر می‌توانند به هر کجا که می‌خواهند بروند و کار‌هایی را که برایشان ارزش دارد، انجام دهند.

وی گفت: با حمایت و مراقبت طولانی مدت (Long-term care) می‌توان اطمینان حاصل کرد که آن‌ها زندگی شایسته را با فرصت‌هایی برای رشد شخصی ادامه می‌دهند. با این حال رفتار‌های ناسالم در میان افراد مسن رایج هستند، سیستم‌های بهداشتی هنوز به طور کامل با نیاز‌های سالمندان منطبق نیست. در بسیاری از نقاط جهان، برای سالمندان خروج از خانه ناایمن و غیرممکن است، مراقبین، اغلب اطلاعات کمی داشته و فقر دانشی دارند. حداقل ۱ در ۱۰ سالمند، قربانی نوعی سوء رفتار با سالمندان است؛ بنابراین پیری جمعیت‌ها مستلزم پاسخ جامع بهداشت عمومی است.