استفاده از کارت های بانکی به جای پول نقد، دیگر چند سالی است که برای اغلب ما جا افتاده است و حالا دیگر به جای پول در کیف های ما انواع کارت های بانکی است. دستگاه های خودپرداز به تازگی تولد 51 سالگی شان را جشن گرفتند.
در استفاده از خودپردازهای مدرن امروزه، مشتری کارت پلاستیکی را که حاوی اطلاعات کدگذاری شده بر روی نوارمغناطیسی یا میکرو چیپ است، در کارت خوان دستگاه قرار می دهد. بلافاصله دستگاه از مشتری کدشناسایی را که معمولا پین نامیده می شود و 4 تا 6 رقمی است، می خواهد.
در ایران برای نخستین بار دستگاه خودپرداز در بانک سپه در سال 1371 نصب شد و پس از آن، بانک های ملت و صادرات به طور همزمان دستگاه های خودپرداز را در شعب خود نصب نمودند.
از خدمات دستگاه خودپرداز می توان به پرداخت وجه نقد، اعلام موجودی، نمایش و چاپ 10 گردش آخر حساب، تغییر رمز دوم، ارائه رمز سی وی وی تو، انتقال وجه به حساب های متمرکز کارت های عضو شتاب، فروش شارژ سیم کارت تلفن همراه و پرداخت قبوض اشاره کرد.
حسین قضاوی معاون امور بانکی و بیمه وزارت امور اقتصادی در گفت و گویی درباره تعداد دستگاه های خودپرداز در کشور گفت: پیش از دولت یازدهم، در مجموع 27 هزار دستگاه خودپرداز در کشور فعال بود اما در حال حاضر تعداد آن به 42 هزار دستگاه رسیده است.
آمارهای بانک مرکزی نشان می دهد، بانک ها در طول یک ماه به طور میانگین 22 هزار و 561 میلیارد تومان نقدینگی را صرف تامین اسکناس های خودپرداز می کنند که معادل 9 درصد نقدینگی کشور است.
براساس آخرین آمار بانک مرکزی در رابطه با تعداد تراکنش های دستگاههای خودپرداز که در آخر دی ماه سال 96 منتشر شد، در مجموع 452 میلیون و 934 هزار و 342 تراکنش در دستگاه های خودپرداز انجام شده است.
نکته قابل توجه در این میان، این است که سوء استفاده از ضعف های امنیتی کارت های بانکی در یک برهه زمانی باعث شد تا بانک مرکزی به بانک ها در خصوص عدم رعایت استاندارد های امنیتی اخطار دهد.
پژوهشگران دریافته اند درصد صحت یافتن رمز به کمک عکس های گرفته شده توسط دوربین حرارتی دوربین های مخفی جاسازی شده توسط سارقان، تا پس از سی ثانیه از لمس صفحه کلید خودپردازها، 78 درصد است.
به گفته علی نیک نفس، رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری جرایم سایبری هر چند جرایم سایبری در کشور کاهش یافته، اما میزان سرقت از عابربانک ها افزایش داشته است که در این زمینه باید اطلاع رسانی بیشتری به شهروندان در مورد نحوه سرقت ها انجام شود.
وی افزود: رشد جرایم مرتبط با کارت های بانکی 47 درصد بوده است.
شیوه های سرقت از دستگاه های خودپرداز
در اینجا به چند مورد از شیوه های سرقت از دستگاه های خودپرداز اشاره می کنیم:
1. نفوذ به نواقص کارت های بانکی
به عنوان مثال سارق 23 ساله ای با وجود تحصیلات اول دبیرستان، با آگاهی از نواقص کارت های بانکی و از طریق به دست آوردن شماره کارت مشتریان بانک، این اطلاعات را وارد کارت های جعلی کرد و از این طریق به حساب ها دستبرد زد.
2. اسکیمر، یک روش مطمئن سرقت
در این روش مجرم به کمک یک اسکیمر که روی ورودی کارت دستگاه قرار می دهد، اطلاعات کارت را می خواند و توسط دوربین کوچکی که بالای دستگاه خود پرداز نصب کرده است، رمز فرد را سرقت می کند و سپس اقدام به کپی کردن کارت وی می کند. برای جلوگیری از این نوع کلاهبرداری و تخلف، یک قطعه پلاستیک در دریچه ورودی کارت دستگاه های خودپرداز قرار داده می شود.
3. تعویض کارت و خالی کردن حساب
فرد سارق در صف دستگاه خود پرداز می ایستد و پیشنهاد کمک به افرادی را که تسلط کامل برای کار با دستگاه خودپرداز را ندارند، می دهد و به محض دریافت کارت آنها در یک لحظه آن را با کارت دیگری تعویض می کند، چندین بار رمز را می زند و بعد از آن کارت دیگری را به مشتری تحویل می دهد و می رود.
4. کلاهبرداران تلفنی
در این نوع کلاهبرداری، فرد کلاهبردار از یک واحد صنفی یا مغازه درخواست سفارش کالا را داده و درپی آن درخواست می کند که صاحب مغازه از طریق خودپرداز پول کالا را دریافت کند، یعنی با راهنمایی کلاهبردار، کاربر پول سفارش کالا را به حساب خودش بریزد. همچنین کلاهبردار از وی می خواهد تا وارد منوی انگلیسی خودپرداز شود و به محض ورود به منوی انگلیسی فرد مالباخته مورد سرقت سارق قرارگرفته و تمامی حساب وی سرقت می شود.
5. شیوه جدید سرقت اطلاعات از طریق دستگاه های خودپرداز
در نوع جدید حمله به دستگاه های خود پرداز، مهاجم حفره کوچکی در خودپرداز ایجاد می کند و سپس داده های مشتریان را به صورت مستقیم از کارت خوان داخل دستگاه مزبور استخراج می کند. مهاجمان از آهنربا و دستگاه های پزشکی از جمله دستگاه آندوسکوپ برای این کار استفاده می کنند. به این ترتیب که با ایجاد حفره، مهاجم با قراردادن یک دوربین پنهان در مقابل یا بالای صفحه کلید، پین کدهای وارد شده افراد را ثبت می کند.
پلیس در ضمینه سرقت مهاجمان از خودپردازها هشدار می دهد که مردم اعمالی از نظیر فراگیری استفاده صحیح از کارت عابر، دقت در حفظ نگهداری از کارت، اطلاعات و رمز عبور، وارد کردن رمز کارت توسط خود شخص و استفاده از رمزهای غیر قابل حدس را انجام دهند. کنترل موجودی حساب در فاصله زمانی مناسب و پاسخ ندادن به پیامک هایی که اطلاعات حساب شما را می خواهد، از دیگر توصیه هایی است که پلیس در این زمینه مطرح می کند.
علاوه بر اینها، لازم است که برای صیانت از اطلاعات حساب خود به موارد زیر نیز دقت کنید:
-استفاده از کارت های عابر با تراشه های فعال
-استفاده از خودپردازهای مکان های سرپوشیده
-بررسی ظاهر دستگاه های خودپرداز
-اشراف کامل به محیط اطراف و به افراد در محیط اطراف خودپرداز
-پوشاندن صفحه کلید خودپرداز با دست دیگر یا یک وسیله هنگام ورود پین کد
