با یک دید گذشته نگر، مزاحمت تلفنی را می‌توان در تماس‌های گاه و بیگاه، روز و شب، وقت و بی وقت دید که وقتی تلفن برداشته می‌شد کسی در فراسوی خط، در آن تنها «فوت» می‌کرد؛ عملی که توسط گروه نوجوان وجوان برای خنده و ابراز جسارت در گروه‌های سنی خود صورت می‌گرفت.
در آن زمان تلفن‌ها شماره نمی‌انداخت و کسی نحوه برخورد با این عمل طاقت‌فرسا را نمی‌دانست. با گذشت زمان این عمل از تفریح و مزاح خارج و به یک عمل مجرمانه علیه امنیت و آسایش عمومی مبدل شده است. بله هر وسیله پیشرفته ساخت دست بشری، همانگونه که می‌تواند در جهت مثبت و سازنده کار کند، در نقطه مقابل و در تضاد آن نیز امکان استفاده سوء نیز وجود دارد.
تلفن به عنوان دستگاه مخابراتی و بسیار سودمند نیز از هدف اصلی خود که همان ایجاد سهولت در ارتباط است خارج شده و در برخی موارد توسط برخی از کاربران خود، مورد استفاده در مسیر غلط قرار گرفته است و موجب بروز مزاحمت‌ها و برهم زدن آسایش فکری افراد می‌شود. برای مقابله با شیوع این دست جرایم دم دستی، مزاحمت توسط تلفن در قانون ایران جرم‌انگاری شده است.
برای نخستین بار در ماده ٦٤١ قانون مجازات اسلامی کتاب پنجم تعزیرات آمده است که: «هر گاه کسی به وسیله تلفن یا دستگاه‌های مخابراتی دیگر برای اشخاص ایجاد مزاحمت کند علاوه بر اجرای مقررات خاص شرکت مخابرات، مرتکب به حبس از یک تا شش ماه محکوم خواهد شد.» برای مثال اقدام به شماره‌گیری به صورت مستمر در ساعات مختلف شبانه روز چه مرتکب صحبت کند و چه سکوت کند از مصادیق این جرم است.
البته لازم به ذکر است که نه فقط صرف تلفن بلکه همان طور که در متن قانون آمده تمامی دستگاه‌های مخابراتی، چون فکس، موبایل، رایانه، و... را نیز شامل می‌شود. عنوان جرایم دم دستی بر این عمل از این حیث است که تلفن وسیله‌ای است که در هر کوچه و خیابان، در هر خانه و حتی نزد کوچکترین فرد خانواده نیز یافت می‌شود و در دسترس‌ترین ابزار برای تخلیه افکار مجرمانه است.
اما آن‌چه حائز اهمیت است نیت و نتیجه مجرمانه یعنی همان «ایجاد مزاحمت» است پس تا وقتی این رکن احراز نشود تسری این ماده به مرتکب مقدور نیست و اگر کسی به اشتباه تماسی برقرار کند بدون آنکه قصد آزار طرف مقابل را داشته باشد این جرم محقق نشده و ملاک تشخیص این امر نیز نظر عرف است. مجازاتی که مخابرات برای این عمل مجرمانه در نظر می‌گیرد مطابق ماده ١٤ قانون تاسیس شرکت مخابرات مصوب ١٣٦٤، خط تلفن خاطی در مرتبه اول به مدت یک هفته، در مرتبه دوم به مدت سه ماه و در مرتبه سوم برای همیشه قطع می‌شود.
بدیهی است که در بیشتر مزاحمت‌های تلفنی خلط این جرم با جرایم دیگر از جمله تهدید، توهین، افترا و... غیرقابل انکار است؛ که در این صورت تعدد معنوی و مجازات اشد حاکم است چه بسا فردی که به وسیله تلفن قصد بر هم زدن آسایش دیگری را دارد، برای نیل به مقصود خود متوسل به الفاظ نامناسب و تهدید می‌شود. چه زندگی‌ها که با هدف دشمنی توسط مزاحمت‌های تلفنی از هم نپاشیده است. چه میزان زیادی از این نوع جرایم برای فروپاشی خانواده‌ها استفاده کردند و با تماس‌های مکرر و پیام‌های نامربوط بین زن و مرد، پدر و مادر نسبت به فرزند، ایجاد شبهه و شک کردند و حتی نتیجه به قتل نیز ختم شده است.
متاسفانه بسیاری از افراد از اینکه می‌توانند از این تماس‌های بی‌اساس جلوگیری کنند بی‌خبرند. چرا که نمی‌دانند در قانون دارای مجازات حبس است و با یک بار مجازات مرتکب، می‌توان از ارتکاب دوباره آن عمل جلوگیری کرد. بسیاری بدون اینکه از طریق قانون اقدام کنند در برابر این مزاحمت‌ها سکوت می‌کنند یا خود برای مقابله و خود نیز به مزاحمت تلفنی متوسل می‌شوند و به این چرخه مجرمانه می‌پیوندند. جرم مزاحمت تلفنی ماده ٦٤١، چون از موادی نیست که در ماده ١٠٤ جزو جرایم قابل گذشت احصا شده باشد، طبق نظر مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضائیه جرمی عمومی و غیرقابل گذشت است. برای شکایت کافی است یا از طریق مخابرات یا با مراجعه به به دادسرای محل سکونت (جایی که مزاحمت رخ داده) با ارایه مدارک از جمله پرینت پیام‌ها و... به صورت کیفری اقدام کرد.
