تلاطم بازار ارز و بی ثباتی و بالا و پایین رفتن لحظه‌ای میزان دلار، خرید و فروش کالا‌ها را با مشکل مواجه کرده است. این قضیه باعث شد دولت برای کالا‌های اساسی مانند دارو، ارز ۴۲۰۰ تومانی در نظر بگیرد، هرچند این اقدام نیز مزیت‌ها و معایبی را به دنبال داشت، به طوری که اوایل شهریور ماه، سخنگوی کمیسیون بهداشت مجلس درباره نحوه پرداخت مابه‌التفاوت ارز آزاد به بیمه‌ها که از سوی تعدادی از اعضای کمیسیون بهداشت پیشنهاد شده بود، دو دیدگاه را مطرح کرد و متذکر شد که اگر ارز دولتی در اختیار شرکت‌های واردکننده یا تولیدکننده دارو قرار بگیرد، مزیت آن توزیع دارو با نرخ دولتی بین بیماران خواهد بود، اما با این روش، به دلیل اختلاف ارزی که ایجاد شده است، دارو ارزان‌تر از کشور‌های همسایه عرضه می‌شود و در این شرایط جلوگیری از خروج دارو از کشور اقدام دشواری خواهد بود، چرا که قاچاقچیان دارو را از داخل کشور به صورت قاچاق خارج خواهند کرد. موضوع قاچاق دارو از داخل کشور به خارج به دلیل سودآوری و اختلاف قیمت ارز موضوعی است که مدیر دارو و مواد تحت کنترل دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز به آن اذعان می‌کند و می‌گوید: «خرید دارو با حجم بالا توسط مسافران به دلیل تغییرات ارزی و خروج دارو از مرز اتفاقی است که در حال رخ دادن است و باید بر این موضوع نظارت شود.»
معضلی به نام قاچاق معکوس
دکتر «علی روح بخش» مدیر دارو و مواد تحت کنترل دانشگاه علوم پزشکی مشهد درباره این معضل که این روز‌ها گریبان بازار دارو را گرفته است، به «خراسان رضوی» می‌گوید: از زمانی که تغییرات ارزی اتفاق افتاده، معضلی جدید به وجود آمده و آن هم قاچاق کالا به صورت معکوس نسبت به سال‌های گذشته است. در گذشته قاچاق از خارج کشور به سمت داخل انجام می‌شد، اما امروز این مسیر حالت عکس پیدا کرده است که دارو نیز از این مسئله مستثنا نیست. وی می‌افزاید: خرید دارو با حجم بالا توسط مسافران به دلیل تغییرات ارزی و خروج دارو از مرز اتفاقی است که در حال رخ دادن است و در همین زمینه ما به مسئولان گمرک اعلام کرده ایم در صورتی که یک گردشگر قصد خارج کردن دارویی بیش از مصرف دارویی به مدت یک هفته را از مرز داشت، حتما برخورد‌های لازم با وی انجام شود. وی یادآور می‌شود: به داروخانه‌ها نیز اعلام کرده ایم که فروش خارج از عرف نداشته باشند. همچنین در ادامه روند برخورد با خروج غیرقانونی دارو توسط مسافران و اتباع دیگر کشور‌ها طرحی به مسئولان ارائه کرده ایم که چنان چه استانداری با این طرح موافقت کند، قصد داریم یک فرد متخصص در زمینه دارو را به گمرکات اعزام کنیم تا به صورت دائم تا زمان رفع این معضل در گمرک حضور داشته باشد و بر این موضوع نظارت کند. روح بخش درباره برخورد‌های انجام شده با اتباع متخلف در زمینه خارج کردن دارو به میزان زیاد و به صورت چمدانی نیز می‌گوید: قبل از پیگیری و نامه نگاری‌های ما خرید‌هایی انجام شده بود که به دلیل ابلاغ نشدن آیین نامه در حد تذکر با متخلفان برخورد شد، اما بعد از ابلاغ برخی دستورالعمل ها، برخورد‌هایی با شدت بیشتر را در دستور کار قرار خواهیم داد.
فعالیت بیشتر قاچاقچیان معکوس در مرز‌های خراسان و خوزستان
وی در پاسخ به این سوال که بیشترین خروج دارو توسط اتباع خارجی از کدام مرز‌ها انجام می‌شود، اظهار می‌کند: هم اکنون این موضوع دقیقا مشخص نیست، اما به نظر می‌رسد این خروج بیشتر در مرز خراسان و خوزستان در حال رخ دادن باشد. وی تصریح می‌کند: در بعضی موارد تقاضای بالای دارو و نوع عرضه زمینه تخلف را به وجود می‌آورد و ما طبق کمیسیون ماده ۲۰، صلاحیت فرد متخلف و مسئولان فنی را به مدت مشخصی تعلیق می‌کنیم. مدیر دارو و مواد تحت کنترل دانشگاه علوم پزشکی مشهد همچنین ضمن تایید فروش بالای شیرخشک دربرخی شهرستان‌های مرزی از جمله تایباد به افراد غیر ایرانی یادآور می‌شود: هم اکنون شیر خشک به مقدار زیاد از داروخانه‌ها توسط اتباع خارجی خریداری و از مرز خارج می‌شود و در شهرستان تایباد این اتفاق در حال رخ دادن است و خرید‌های چندین کارتنی انجام می‌شده، البته اعلام کرده ایم که این فروش‌ها در حد مصرف شخصی باشد.
ابراز بی اطلاعی رئیس انجمن داروسازان از ماجرای قاچاق معکوس دارو
در ادامه با رئیس انجمن داروسازان استان گفتگو می‌کنیم. دکتر علیرضا شهریاری به کل از وجود چنین معضلی در بازار دارو ابراز بی اطلاعی می‌کند و می‌گوید: ما چنین چیزی نداریم و قیمت دارو ثابت است چه برای ایرانی و چه برای اتباع غیر ایرانی. وی می‌افزاید: البته چند روز پیش در معاونت غذا و دارو بحث شد که دارو فقط باید با نسخه ارائه شود، آن هم به قیمت مصوبی که دولت مشخص کرده است و هیچ کس حق ندارد دارو را بدون نسخه ارائه دهد. به جز دارو‌های اوتیسمی که به دلیل خاص بودنش در حد نیاز بیمار و با مشورت داروساز، اشکالی ندارد. ولی این که یک سری دارو به قیمت ارز و بدون نسخه به فروش برود، خلاف قانون است و دارو فقط باید در حد نیاز بیمار داده شود.
شهریاری تاکید می‌کند: از نیروی انتظامی، معاونت غذا و دارو، قوه قضاییه و بازرسی می‌خواهیم که با افرادی که در زمینه دارو دخالت می‌کنند، برخورد شود، ما وظیفه داریم داروی مردم را در حد تجویز نسخه تامین کنیم، داروخانه‌ها که اصلا حق کلی فروشی ندارند. وی با بیان این که داروخانه مجاز است در حد تجویز پزشک دارو دهد، تاکید می‌کند: ما آماری از این ماجرا (قاچاق معکوس دارو از کشور) نداریم، اما هرکسی این کار را کرده، خلاف قانون عمل کرده است. اگر مدرکی هست که این اتفاق افتاده ارائه شود تا از طریق مراجع قانونی و معاونت غذا و دارو برخورد شود.
برخورد شدید با متخلفان
رئیس انجمن داروسازان در پاسخ به این سوال که در صورت اثبات این تخلف چه برخوردی با عوامل آن خواهد شد، می‌گوید: تعطیلی داروخانه و لغو پروانه از جمله پیامد‌های این تخلف خواهد بود و اگر مشخص شود داروخانه‌ای خلاف کرده است، با آن برخورد می‌شود. وی درباره نگرانی‌ها از کمبود دارو در کشور نیز اظهار می‌کند: مردم نگران نباشند، چرا که ارز دارو تامین شده و دارو در گمرکات در حال ترخیص است و مشکلی در این زمینه نیست که بخواهند دارو جمع آوری کنند، دارو در حد نیاز تامین می‌شود.
