«گردشگری و تحول دیجیتالی » نامی است که سازمان جهانی گردشگری برای 5 مهر ماه 27 سپتامبر یعنی روز جهانی گردشگری در سال 2018 انتخاب کرده است، که نشان از اهمیت و تأثیر عمیق مسائل دنیای دیجیتال بر حوزه صنعت گردشگری و سفر دارد.
هنوز تعریف واحدی در مورد تحول دیجیتالی وجود ندارد. « مت وهس» تحول دیجیتالی را بعنوان مجموعه اقدامات سازمانها برای به کارگیری فناوریهای جدید دیجیتال و بهره برداری از منافع آنها تعریف می کنند. بنابراین استفاده صرف از وسایل الکترونیکی مدرن و پیشرفته در یک سازمان و در سطح وسیع تر در یک حوزه اقتصادی مثل گردشگری تحول دیجیتالی ایجاد نمی کند.
تأثیر فناوری جهان امروز را به جهان هوشمند یا دیجیتال تغییر داده است. جهان دیجیتال تجارب انسانی را شکل داده و به آنها کمک می کند تا نحوه زندگی و پیوند به یکدیگر را به شیوه ای متفاوت بیاموزند. همه چیز در جهان دیجیتال ساده تر و پیشرفته تر شده و مشاغل بسیاری به این نتیجه رسیده اند که نمی توانند چشمان خود را به روی این موهبت ببندند، موهبتی که می تواند رفتار بشر را هدایت کند. نحوه ارتباط انسان و فناوری به قرنها پیش از این باز می گردد.
در حالی که ارائه دهندگان خدمات سفر و تورگردانان گردشگری در گذشته برای فروش محصول و خدمات خود به تبلیغات مجلات و تلویزیون ها نیاز داشتند با ورود رسانه های دیجیتال و شبکه های اجتماعی شاهد تغییر در راهبردهای بازاریابی و نحوه تبلیغ در این شرکتها هستیم. جهان دیجیتال، دنیایی را به وجود آورده که گردشگران بتوانند در ساعتی کوتاه از برج ایفل، میدان سرخ مسکو و دیوار چین بازدید کنند بدون اینکه حتی از روی مبل خانه خود بلند شوند. شرکتهای مطرح هتلداری همچون «ماریوت» به مدد فناوری توانسته اند در 41 کشور، از گردشگران پذیرایی کرده و سالانه 7 میلیارد دلار درآمد کسب کنند.
اساس گردشگری بر پایه خدمات دهی به مشتری بنا شده است و بروز رسانی و متناسب سازی امکانات فعلی با تحولات فناوری، به رشد و تقاضای گردشگران از این محصولات کمک می کند. کسب و کارهای گردشگری ایران در بخشهای مختلفی چون خطوط هوایی و هتلداری و بسیاری از بخشهای دولتی و خصوصی وابسته از ضعف مدیریت اطلاعات رنج می برند. تأخیرهای مداوم پروازها و نبود سیستم های جامع رزرواسیون، مسافرین و کانال های توزیع گردشگری را با مشکلاتی مواجه کرده است.
بی تردید صنعت گردشگری یکی از بزرگترین و پربازده ترین فعالیت های اقتصادی در جهان است که بالاترین میزان ارزش افزوده را در فعالیتهای اقتصادی ایجاد می کند. دولت با تدوین سیاستهای اقتصاد مقاومتی بر آن است تا زمینه های لازم را برای دستیابی به اهداف چشم انداز افق 1404، یعنی جایگاه نخست اقتصادی در بین کشورهای منطقه، فراهم آورد.
زیرساخت ها و قابلیتهای فضای مجازی یکی از عوامل مهم در توسعه اقتصادی گردشگری است. بطوری که گسترش کمی و کیفی دسترسی به فناوری اطلاعات بعنوان یکی از توانمندسازها برای بهبود فضای کسب و کار در حوزه مهمان نوازی مطرح است. انجام فعالیت های گردشگری در فضای مجازی می تواند آثار مثبت فراوانی چه در سطح خرد و چه در سطح کلان داشته باشد که از آن جمله می توان به : صرفه جویی در وقت و هزینه در انجام اموری چون نقل و انتقال فیزیکی و ارزی، ارتباطات وسیع و تعامل نهادها و فعالین گردشگری، ارائه مؤثرتر و بهینه اطلاعات به گردشگران اشاره کرد.
دولت با استفاده از ابزارهای نوین می تواند اطلاعات لازم را هم برای گردشگران و هم برای کسب و کارهای گردشگری در مقاصد اصلی کشور مهیا کند. دولت با اعطاء خدمات الکترونیک مثل روادید الکترونیکی از پروسه کاغذی اداری کاسته و تمایل گردشگران خارجی را برای بازدید از کشور بالا می برد.
در این راستا سازمان های دولتی نیازمند ارتباط یکپارچه با سازمانهای دولتی دیگر (دولت به دولت G2G) برای مدیریت هرچه بهتر فعالیتهای گردشگری می باشند.
بدون تردید رشد سفرهای داخلی و نیاز به رونق گردشگری ورودی، سازمانهای دولتی درگیر در موضوعات مرتبط با مسافرت را ملزم به همکاری مشترک می کند. اشتراک گذاری اطلاعات به دلیل مزایای زیادی که به همراه دارد در سرتاسر مرزهای سازمانهای دولتی اهمیت زیادی یافته است و این موضوع بالطبع به خدمات دهی بهتر به گردشگران و مشاغل، صرفه جویی در هزینه های عملیاتی، افزایش اثربخشی طرحها و راهبردهای گردشگری کمک می کند.
در این رابطه برخی از شرکت های مهم گردشگری ایران در سالهای اخیر به این نتیجه رسیده اند که برای رقابت پذیری در این صنعت، چه در حوزه ملی و چه در حوزه جهانی، باید خود را با ابزارهای نوین و به روز تجهیز کنند. اما؛ نباید فراموش کرد که کسب و کارهای گردشگری تنها با همکاری و همراهی دولت و ایجاد زیرساختها و انسجام مدیریتی قادر به ایجاد تغییر مورد نظر در حوزه گردشگری و سفر در کشور می شوند.
با توجه به بررسی بعمل آمده از یک طرف شاخص های زیرساخت فنی و ارتباطی و دسترسی به محتوای دیجیتال و خدمات آنلاین در افق 1404 با وضعیت فعلی کشور فاصله زیادی دارند، بنابراین باید اقدامات بیشتری برای توسعه این شاخص ها صورت گیرد. افزایش کیفیت و کاهش قیمت خدمات ارتباطی، توسعه نسل سوم و چهارم تلفن همراه، افزایش پهنای باند اینترنت بین الملل و توسعه شبکه ملی اطلاعات ارتباط مالی و بانکی بین المللی و بهره گیری از ظرفیت های ارز دیجیتال از جمله زیرساخت های مورد نیاز برای رونق فضای کسب و کار گردشگری و خدمات الکترونیک در کشور است.
از طرفی دیگر در صورت فراهم کردن بستر استفاده از فناوریهای هوشمند نظیر تکنولوژی موبایل، واقعیت مجازی و واقعیت افزوده، ربات ها، ابزارهای هوشمند، اینترنت اشیاء، اپلیکیشن های اختصاصی، ارز رمزها، پیام رسانها و شبکه های اجتماعی، تبلیغات و بازاریابی الکترونیکی موجب می شود فعالان عرصه گردشگری به استفاده از تکنولوژی پیشرفته مجهز و در رقابت جهانی و صرفه جویی هزینه و انرژی گوی سبقت را بربایند.
صد البته؛ توجه به این موضوع مهم که دولت و سازمان متولی تنها یکی از نقش آفرینان صنعت گردشگری است و مشاغل و عرضه کنندگان این صنعت نیز باید با بروزرسانی تجهیزات از زیرساختهای فعلی و آینده به بهترین نحو ممکن بهره برداری کنند.
به امید آنکه در سال تحول دیجیتالی در گردشگری که از مهرماه سال 97 در جهان آغاز می شود این شعار در صنعت گردشگری ایران نیز مورد توجه قرار گرفته و کلیه مجریان و دست اندرکاران نسبت به بهره گیری از این موهبت برای رونق هرچه بیشتر گردشگری تلاش وافر کنند.
