دلایل اصلی تغییر ناگهانی صدا؛ از جراحی بینی تا سرطان حنجره!

تغییر صدای ناگهانی فرد دلایل متعددی دارد: گاهی صدای فرد با تغییر غیرمعمولی و طولانی‌مدت همراه می‌شود که یا بر اثر بیماری‌ها به وجود آمده و یا علامت بیماری خاصی است که در صورت ادامه‌دار بودن آن باید به پزشک مراجعه کرد.

سرماخوردگی
از جمله رایج‌ترین دلایل تغییر صدا‌ها معمولاً به دلیل عفونت‌های ویروسی است که منجر به ایجاد تورم و التهاب در بخش‌هایی از حنجره می‌شود و معمولاً با استراحت صوتی، مصرف مایعات و بخور سرد، بهبود حاصل می‌شود. استراحت صوتی یعنی کسی که صدای او گرفته است سعی کند آرام صحبت کند؛ به‌طوری‌که صدای او بیشتر از ۳ متر از جایی که قرار گرفته شنیده نشود و به حنجره او فشار وارد نشود.

سرماخوردگی با چند مکانیسم صدا را تغییر می‌دهد. اولین اختلال مربوط به درگیری سینوس‌ها و مجرای بینی است. گرفتگی و ترشحات داخل سینوس و مجرا باعث بسته شدن مجاری صوتی می‌شود. مکانیسم بعدی مربوط به التهابی است که در اثر فعالیت ویروس ناشی از سرماخوردگی در تار‌های صوتی ایجاد می‌شود. این بیماری لارنژیت نام دارد و افراد مبتلا بعد از سرماخوردگی هر کاری می‌کنند، نمی‌توانند صدایی از گلو خارج کنند. بعد از بهبود سرماخوردگی صدا خودبه‌خود به وضعیت قبلی برمی‌گردد، ولی لارنژیت به درمان نیاز دارد.

در مبتلایان به لارنژیت، در صورتی که تغییر صدا با مشکلات تنفسی همراه شود، در این مواقع، به تشخیص پزشکان، گاهی با تزریق کورتون و دگزامتازون و یا بستری کودکان مراحل درمان صورت می‌گیرد.

ریفلاکس معده
۶۰ درصد افرادی که دچار گرفتگی صدا و بیماری مزمن حنجره هستند رفلاکس دارند. ریفلاکس بیماری‌ای است که به دلیل اشکال در دهانه مری، اسید معده وارد حلق می‌شود و به تار‌های صوتی صدمه میزند و باعث تغییر صدا می‌شود.

نودل حنجره
استفاده نادرست و بیش از حد از حنجره، ممکن است موجب بروز التهاب در تار‌های صوتی و در نهایت خونریزی در این نواحی شود. همچنین امکان ابتلا به نودول حنجره در خوانندگان و مداحان و افرادی که از حنجره خود زیاد استفاده می‌کنند، وجود دارد.
نودول حنجره در حقیقت تشکیل برجستگی‌هایی در طناب‌های صوتی حنجره است که در صورت استراحت صوتی خوانندگان و یا مداحان و استفاده از بخور امکان رفع این برجستگی‌ها در این ناحیه و برگشت صدا به حالت طبیعی وجود دارد، در غیر این صورت درمان از طریق جراحی خواهد بود.

سرطان حنجره
تغییر صدای ناگهانی و طولانی چنانچه در فردی که سن بالای ۵۰ سال دارد، همچنین سیگار، مواد مخدر و یا الکل مصرف می‌کند و سابقه سرطان در خانواده داشته است، به وجود بیاید، در این صورت احتمال ابتلا به سرطان حنجره در او زیادتر از دیگران خواهد بود، علاوه بر آن در مردان چند برابر بیشتر از زنان، سرطان حنجره دیده می‌شود. افرادی که صدای آنان تغییر کرده و دارای چند فاکتور مذکور نیز هستند لازم است زودتر به پزشک مراجعه کنند، به این دلیل که مراجعه زودهنگام سبب می‌شود که در صورت مشاهده ضایعات لوکوپلاکی یا پیش سرطانی که به‌صورت بروز لکه‌های سفید در حنجره مشاهده می‌شود، درمان سریع‌تر انجام گیرد.

ابتلا به سرطان حنجره در بخش‌های مختلف متفاوت است. علائم سرطان در قسمت بالای طناب صوتی زودتر خود را نشان می‌دهد و پاسخ به درمان نیز در این قسمت بهتر است، علاوه بر آن در خانم‌ها ابتلا به سرطان حنجره در بخش دیگری است و علائم آن ابتدا با اشکال در بلع همراه است.

درمان سرطان حنجره نیز بسته به مرحله‌ای که تشخیص داده می‌شود و یا روش‌هایی که بیمار تمایل به آن دارد به تشخیص پزشک از طریق جراحی رادیوتراپی و موارد دیگر در یک یا چند مرحله انجام خواهد پذیرفت.

سرفه
سرفه در اثر وجود بیماری در ریه‌هاست. افرادی که زیاد سرفه می‌کنند نفس خوبی برای صحبت کردن ندارند. همچنین سرفه در درازمدت، باعث تغییر در انعطاف تار‌های صوتی می‌شود.

دود‌ها
سیگار و قلیان روی تار‌های صوتی و ریه‌ها اثر می‌گذارند. تأثیر سیگار روی حنجره می‌تواند منجر به بدخیمی شود. می‌توان گفت: سرطان حنجره رابطه مستقیم و تنگاتنگی با سیگار دارد. با حذف سیگار تقریباً می‌توانیم سرطان حنجره را ریشه‌کن کنیم. اگر فرد سیگاری به مدت ۲ هفته دچار گرفتگی و تغییر صدا شود حتماً باید به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کند تا تار‌های صوتی‌اش کامل بررسی و حتی در صورت لزوم نمونه‌برداری انجام شود.

کم‌کاری تیروئید
این بیماری هم تأثیر بدی روی تار‌های صوتی می‌گذارد و در مواقع شدید باعث ایجاد پولیپ روی تار‌های صوتی می‌شود. پولیپ گوشت اضافه‌ای است که اجازه حرکت درست به تار‌های صوتی نمی‌دهد.

افزایش سن
تار‌های صوتی دو نوار عضلانی هستند که هنگامی‌که ما تنفسی می‌کنیم، باز می‌شوند و هنگامی‌که ماده‌ای می‌بلعیم یا صحبت می‌کنیم، بسته می‌شوند. این دو نوار عضلانی درون حنجره در راسی نای (مجرای هوایی اصلی که به ریه‌ها متصل می‌شود) قرار دارند. ارتعاش تار‌های صوتی هنگام بازدم هوا و عبور آن از درونشان صدا ایجاد می‌کند.

سالمندی صدای شما را تغییر می‌دهد چراکه تار‌های صوتی شما معمولاً نازک می‌شوند، ریه‌ها به‌خوبی قبلی کار نمی‌کنند و غضروف حنجره سخت می‌شود. همه این تغییرات بر توان و بسامد صدای شما تأثیر می‌گذارد. برای مثال، صدای مردان با افزایش سن اندکی بسامد بیشتری پیدا می‌کند (زیرتر می‌شود) و صدای زنان بسامد کمتری می‌یابد (بم‌تر می‌شود).

اعمال جراحی یا مشکلات عصب شناختی
جراحی‌های گردن یا قفسه سینه می‌تواند روی عصب حنجره فشار بیاورد و درنتیجه باعث شود تار‌های صوتی به درستی باز و بسته نشوند. شکافی که میان تار‌های صوتی باقی می‌ماند به هوا اجازه عبور می‌دهد و درنتیجه صدا نرم یا نفس دار می‌شود. در چنین وضعیتی نمی‌توانید با صدای رسا صحبت کنید. آسیب به خود عصب برای مثال به علت بیماری پارکینسون یا سکته مغزی هم می‌تواند اثر مشابهی ایجاد کند.

نازک شدن شدید یا تحلیل رفتن تار‌های صوتی
در برخی افراد تار‌های صوتی آن‌قدر نازک می‌شوند که اصولاً بسته نمی‌شوند و مقدار زیادی هوا از میان آن‌ها عبور می‌کند. هنگامی که شکاف میان تار‌های صوتی وسیع است، صدا آنقدر ضعیف و نفس دار می‌شود که یک مکالمه ساده را هم مشکل می‌کند.

تغییرات هورمونی
دو رگه شدن و تغییر صدا و زمخت شدن آن از جمله اتفاقاتی است که در دوران بلوغ برای اکثر جوانان به‌ویژه پسران اتفاق می‌افتد. علت اصلی این تغییر صدا ترشح برخی هورمون‌هاست که سبب دو رگه شدن صدا می‌شود.

مهم‌ترین هورمون‌های جنسی تستوسترون و استروژن هستند که به ترتیب در بروز صفات مردانه و زنانه دخالت دارند.
تستسترون یک هورمون مردانه است. تستسترون منجر به بروز صفات ثانویه جنسی در مردان می‌شود که یکی از این صفات ثانویه جنسی در مردان بم و کلفت شدن صدا می‌باشد.

استروژن باعث رشد دستگاه تولیدمثلی و ایجاد صفات زنانه در جنس مؤنث و داشتن صدای زیر و زنانه می‌شود. اما آنچه حائز اهمیت است این است که تغییرات هورمون جنسی نه تنها هنگام بلوغ بلکه در تمام عمر، صدای انسان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
توجه داشته باشید که صدای هر فرد گستره دینامیک (محدوده زیر و بمی) خود را دارد، اما با دانشی که آسیب‌شناس گفتار و زبان از آناتومی، تنفس، فیزیک، آواشناسی و نظام گفتاری دارد، قادراست صدا را زیرتر و یا بم‌تر کند و گستره‌ی این محدوده را افزایش دهد. پس اگر مردی صدایش زنانه شده است یا بالعکس می‌توانند با مراجع به گفتاردرمانگر حرفه‌ای به صدای طبیعی و زیبای خود دست پیدا کنند.

بارداری
در دوران بارداری، تار‌های صوتی زنان باردار، کمی متورم می‌شوند و گاهی صدای آن‌ها بم و یا زنگ‌دار می‌شود، اما این تغییرات پس از بارداری از بین می‌رود.

جراحی بینی
یافته‌های محققان ایرانی درباره تأثیر عمل زیبایی بینی بر صدا نشان می‌دهد تغییرات در سطح حفره بینی ممکن است مقاومت در برابر جریان هوا را افزایش دهد و باعث افزایش جذب صدا، کاهش در عبور دامنه صدا و درنتیجه تغییر صدا شود.

البته برخی متخصصان اذعان می‌کنند در روش جدید جراحی بینی احتمال تغییر کیفیت صدا پس از جراحی بسیار کم است. در زمان‌های گذشته پس از جراحی بینی، مشکل تغییر صدای شخص بیشتر اتفاق می‌افتاد؛ زیرا جراحان بینی روی کوچک بینی متمرکز بودند؛ بنابراین فضای داخل بینی کوچک و تنگ و منجر به تغییر صدای فرد پس از جراحی می‌شد؛ اما امروزه در روش‌های جدید رینوپلاستی، جراحان بینی بر ایجاد شکل مناسب بینی تمرکز می‌کنند و کوچک بودن بینی معیار دوم آن‌ها در عمل جراحی است. این به معنای آن نیست که بینی کوچک نمی‌شود، بینی بزرگ باید کوچک شود، اما اولویت اصلی جراحان بینی، حفظ ساختار بینی است و در کوچک کردن مداوم بینی، مراقب هستند که فرآیند تنفس بیمار دچار اختلال نگردد. این مسئله برای خوانندگان حرفه‌ای و ورزشکاران مهم‌تر است و جراحان بینی باید تمرکز بیشتری برای ترمیم و باز نگه داشتن کانال‌های تنفسی داشته باشند.