این روزها شرایط فعلی اقتصادی و اجتماعی راه را برای اغلب افراد جامعه در جهت دستیابی به زندگی ایده آل کمی دشوار کرده است، حال در این بین افرادی هستند که برای دستیابی به شرایط اجتماعی و اقتصادی ایده‌آل خود این راه را دور می‌زنند.
افرادی که بر اساس خلاقیت و ایده‌های ناب خود باعث می‌شوند نه تنها برای کشور خود بلکه برای دیگر کشورها نیز مثمر ثمر باشند. این افراد معمولا به دلایلی به کارآفرینی رجوع می‌کنند، آنها شکاف‌های بازار را پیدا کرده و راه‌حلی نیز دارند که چگونه از چنین شکاف‌هایی سود ببرند. آنها یا با کارمندی راحت نیستند یا این روش کسب درآمد را مناسب نمی‌دانند، پس باید به خلاقیت خودشان پناه ببرند تا برای خود درآمد ایجاد کنند.
این افراد باید تکنیک خاص و امکان فراهم‌کردن منابع مالی کافی را داشته باشند. آنها برای درآمدزایی باید نیاز بازار را طوری پاسخ دهند که رضایت‌بخش باشد. هر کدام از این عوامل می‌تواند یک شخص را به سمت کارآفرین شدن سوق دهد. کاملا روشن است که نوآوری و خلاقیت عامل محرک کارآفرینی است و همچنین می‌توان این طور بیان کرد که بزرگترین اثرگذاری کارآفرینان بر یک اقتصاد، همان نوآوری است که ایجاد کرده‌اند.
همین موضوعات باعث شد که به سراغ چند تن از کارآفرینان بروم و از نزدیک با آنها صحبت کنم. محمد که 29 سال سن دارد، دارای یک کارخانه سه فازه مرغ داری است. او می‌گوید: زمانی که دستفروش بودم به کارهای بزرگ فکر می‌کردم و می‌خواستم از این طریق چندین نفر امرار و معاش زندگی خود را تأمین کنند.
او می‌گوید: در حال حاضر 10 نفر کارگر دارم و همچنین 2 برادر، برادرزاده‌هایم و دامادمان در این کارخانه مشغول به کار هستند. این کارخانه 3 فاز دارد که در حال حاضر یک فاز آن را افتتاح کرده‌ام.
در ادامه به سراغ خانمی رفتم که می‌گفت روز اول با یک فرش شروع کرده‌ام و در حال حاضر چندین فرش باف در کارگاه من مشغول به فعالیت هستند.
او در حالی که دو بچه اش در کنارش بودند، گفت: من و همسرم پا به پای هم این کار را شروع کرده‌ایم. همسرم در یک اداره مشغول به کار بود، اما از آنجا بیرون آمد که الان در اینجا مشغول به کار هستیم. درآمدمان با قبل قابل مقایسه نیست.
کارآفرینان عامل اشتغالزایی، انتقال فناوری، ترغیب و تشویق سرمایه‌گذاری، شناخت، ایجاد و گسترش بازارهای جدید، برقراری تعادل در اقتصادهای پویا، کاهش بوروکراسی اداری (کاهش پشت میزنشینی و شوق عمل گرایی )، گسترش نوآوری و روان‌کننده‌ی تغییر، تحریک و تشویق حس رقابت و عامل ساماندهی در جامعه هستند.
اشتغالزایی
افراد کارآفرین نه‌تنها موجب درآمدزایی برای خودشان می‌شوند، بلکه گاهی افراد دیگر را نیز در بخش‌های مختلف کسب‌وکارشان استخدام می‌کنند، بنابراین یکی از مهم‌ترین اثرات مثبتی که کارآفرینان برای یک اقتصاد ایجاد می‌کنند، ایجاد اشتغال و کاهش رده‌های بیکاری است. در کشورهای توسعه یافته می‌توانیم ببینیم که تقریبا 40 تا 50 درصد نیروی کار در کسب‌وکارهای کوچک و رده متوسط جذب شده‌اند.
همچنین در کشورهایی همچون هند، میلیون‌ها زن را می‌بینیم که توانسته‌اند خانواده‌هایشان را توسط خوداشتغالی و کارآفرینی از فقر نجات دهند. همچنین کارگران رده پایین کشور آفریقا نیز مثال خوب دیگری است که می‌توان گفت این افراد موجب شده‌اند تا فقر در کشورشان کاهش یابد و به جلوگیری از نابرابری درآمدی کمک شایانی کرده‌اند.
افزایش رقابت
یکی دیگر از اثرات مثبت کارآفرینی بر اقتصاد یک کشور، افزایش سطح رقابت میان بازارهای بومی موجود است که به دلیل اضافه شدن کارآفرینان جدید به میدان رخ می‌دهد. ممکن است این را بشنویم که اضافه شدن کارآفرینان جدید تنها منجر به اشباع بازار می‌شود، اما این اتفاق روی دیگری نیز دارد و باعث می‌شود تمام کسانی که در بازار هستند توانایی‌های عملی خود را مجددا ارزیابی کنند، ارزش‌افزوده خود را افزایش دهند، هزینه‌ها را پایین آورند و کارآمدتر باشند.
افزایش تولیدات
یکی از فواید افزایش رقابت در اقتصاد این است که افراد و شرکت‌ها سعی می‌کنند روش‌هایی را برای بهبود کارهایشان ایجاد و از منابعی استفاده کنند که در عین بهره‌وری بیشتر، هزینه‌ها را کاهش دهند. همه این‌ها موجب افزایش تولیدات اقتصادی و افزایش تولیدات خانگی می‌شود که به راستی برای اقتصاد منفعت دارد، بنابراین با هر کارآفرینی چرخ جدیدی برای اقتصاد ساخته می‌شود که آن را به جلو می‌راند.
به راحتی می‌توانیم بگوییم تولیدات کارآفرینان، افزایش رقابت، توسعه بازار، هوش بازاری و رجوع به بازارهای جدید همه و همه منجر به تولید درآمدی می‌شود که اقتصاد را موفق‌تر می‌کند، میلیون‌ها نفر را از فقر نجات می‌دهد، برای فعالیت‌های رفاهی- اجتماعی سرمایه تولید می‌کند و در نهایت استانداردهای زندگی شهری را در آنجا بالا می‌برد.
کارآفرینی اجتماعی
امروزه قلمرو کارآفرینی اجتماعی را نیز داریم که رشد بالقوه‌ای هم دارد. اما کارآفرینی اجتماعی چیست؟، در این مدل از کارآفرینی فرد به جستجوی مشکلات اجتماعی می‌رود، برای حل کردن آنها ایده دارد و با ساماندهی و مدیریت سرمایه سعی دارد که در شرایط موجود تغییر ایجاد کند.
این اتفاق بسیار خوبی است که کارآفرینی کمک کند میلیون‌ها نفر از فقر نجات پیدا کنند، بیکاری کاهش یابد، شمار مردمی که به تشکیلات رفاه اجتماعی وابسته‌اند را کاهش دهد و استانداردها و کیفیت زندگی میلیون‌ها نفر را بالا ببرد. اغلب ابداعات کارآفرینان «نوآوری‌های سبز» است که توجهش به اثرگذاری بر اجتماع معطوف است. پس افزایش آگاهی از این مساله از به یغما رفتن منابع طبیعی جلوگیری می‌کند و تا جای ممکن از جامعه حفاظت می‌کند، بنابراین می‌توان گفت که اثرات منفی کارآفرینی بر اقتصاد می‌تواند تا اندازه زیادی از طریق کارآفرینی اجتماعی کم‌تر شود.
هر چند نمی‌‌توانیم بگوییم که کارآفرینی هیچ اثر بدی مانند به هدر رفتن و غارت منابع ندارد، اما در کل واضح است که کارآفرینی بر اقتصاد کشور اثرات مثبت دارد، لذا باید فضای رشد و توسعه کارآفرینی در کشور مهیا و از کارآفرینان حمایت شود، زیرا همانطور که موفقیت یک کارآفرین برای اقتصاد سودآور و منشأ خیر است، شکست و زمین خوردن او نیز بی‌شک تبعاتی برای اقتصاد به دنبال خواهد داشت.
رحیم سرهنگی، مدیر کل توسعه کارآفرینی و بهره وری نیروی کار در گفتگو با خبرنگار حوزه رفاه و تعاون گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان؛ با اشاره به اهمیت کارآفرینی و تاثیرات آن در حوزه‌های مختلف، اظهار کرد: کارآفرینی و نوآوری اقتصادی، منبع بنیادی افزایش بهره وری و پیدایش صنایع جدید است و رابطه ای فراگیر و پایدار با رشد اقتصادی دارد.
وی خاطرنشان کرد: در کنار «توسعه فضای کسب و کار، توانمندسازی و توسعه استعدادهای برتر برای آینده کشور»، شناسایی و معرفی کارآفرینان برتر از جمله مهم‌ترین اقدامات در این راستا است.
سرهنگی افزود: پیامدهای مثبتی که توسعه کارآفرینی در اقتصاد کشور ایجاد می‌کند، غیرقابل انکار است، بسیاری از محققان معتقدند که کارآفرینی از توقف نظام اقتصادی در تعادلی ایستا جلوگیری کرده و کارآفرین به واسطه رفتارهای خلاقانه خود، اقدام به فرصت سازی برای همه نظام اقتصادی می‌کند و از این زاویه نظام اقتصادی را همچنان دینامیک و پویا نگه می‌دارد.
نقش کارآفرینی
مدیر کل توسعه کارآفرینی و بهره وری نیروی کار با بیان اینکه کارآفرینی اقتصاد منبع گرای فعلی را به اقتصاد مقاومتی و دانش بنیان تبدیل می‌کند، تآثیر آن را در رشد و توسعه اقتصادی، اشتغالزایی، استقرار و توسعه عدالت اجتماعی و حضور گسترده و فعال در بازار مهم دانست و اظهار کرد: کشورهای مختلف در دهه های اخیر با توجه به نقش مؤثر و مثبت کارآفرینان اقتصادی در توسعه، آنان را به عنوان قهرمانان ملی خود معرفی و پشتیبانی کرده اند.
سرهنگی همچنین افزود: دستیابی به اهداف آرمانی سند چشم انداز 20 ساله جمهوری اسلامی ایران و نیز تحقق اهداف برنامه های توسعه‌ای کشور مستلزم توسعه فرهنگ و دانش کارآفرینی به عنوان موتور محرکه این حرکت عظیم است.
موانع کارآفرینی
وی با اشاره به پاره‌ای از مشکلات ساختاری که می‌تواند رشد و گسترش کارآفرینی را با چالش‌های فراوان روبرو کند، تصریح کرد: قوانین و مقررات، مجوزها، عدم ثبات متغیرهای کلان اقتصادی و نبود قوانین در پوشش ریسک کارآفرینی از جمله موانع اصلی کارآفرینی در کشور است.
پیامدهای کارآفرینی
مدیر کل توسعه کارآفرینی و بهره وری نیروی کار با اشاره به نقش مهم کارآفرینی گفت: ساماندهی و استفاده اثربخش از منابع و پیامدهای مثبتی که توسعه کارآفرینی در اقتصاد کشور ایجاد می‌کند، غیر قابل انکار است. مردم یک جامعه برای تامین محصولات و ارائه خدمات مورد نیازشان به یکدیگر متکی هستند. هر چه جامعه رشد بیشتری داشته باشد، نقش افراد تخصصی تر و واضح تر می‌شود.
سرهنگی با تاکید بر اینکه، کارآفرینان پیوسته در حال ابداع و توسعه کالا و خدمات جدید هستند، خاطرنشان کرد: پیش از این کشورهای توسعه یافته منبع تولید کالاهای جدید بودند، اما امروز می‌توان گفت که کشورهای در حال توسعه بخش عظیمی از اقتصاد و نیاز را به دست گرفته‌اند.
وی افزود: کارآفرینان ایرانی در سالی که مزین به نام «حمایت از کالاهای ایرانی» است، می‌توانند با ایجاد خدمات و محصولات مبتنی بر نوآوری در بازارهای محلی و منطقه‌ای برای کشور ارزش افزوده ایجاد کنند.
