اوایل زمستان سال 95 بود که خبر گورخوابی چندین زن و مرد کودک در جنوب تهران تیتر و عکس بسیاری از رسانه‌ها شد انتشار عکس‌هایی از بیماران معتادی که در گور می‌خوابیدند بسیاری از مسئولین را بر آن داشت تا تلاش کنند با فراهم ساختن کمپ‌های مخصوص برای آقایان و خانم‌ها مشکلات آنها را به حداقل برسانند.
در همان روزها بود که مشابه این خبر از زابل هم منتشر شد و داستان زندگی گورخواب‌های سیستان نقل مجالس شد به طوری که به گفته امام جمعه زابل 6000 معتاد گورخواب در زابل زندگی می‌کردند که هیچکس پیش از این به آنها توجهی نکرده بود.
علی‌اکبر کیخا امام جمعه زابل بارها در مورد این موضوع گله کرده و به رسانه‌ها گفته بود: گلایه من بعد از تمام دفعاتی که سراغ این مردم رفتم، این بود که چرا شرایط 50 گورخواب در تهران آنطور رسانه‌ای شد، مورد توجه همه مسوولان قرار گرفت، همه به مسئله ورود کردند، گرم‌خانه‌ها آماده شد، اما چرا هزاران گورخواب و کارتن‌خواب و خرابه‌خواب در زابل را هیچ مسئولی ندید ؟ این آدم‌ها نیازمند توجه ویژه هستند تا از این شرایط نجات پیدا کنند. چرا 50 نفر در تهران اینطور به رسانه‌ها رسیدند اما 6000 گورخواب و کارتن‌خواب در منطقه محروم زابل اصلاً به چشم نیامدند؟
در قبرستان آرامش می‌گیرم!
قبرستان قدیمی زابل به دلیل تخریب بسیاری از قبرها محلی برای تجمع معتادین شده است. سکوت غریبی فضای قبرستان را گرفته است. وارد قبرستان که می‌شوم حتی فکرش را هم نمی‌کنم که افرادی قبرهای تخریب شده را به محلی برای استراحت خود اختصاص داده باشند. از دور به قبرها نگاه می‌کردم هیچکس نبود؛ جلوتر می‌روم با صدای پایم سر و کله چند نفر پیدا می‌شود می‌پرسند دنبال قبر کسی می‌گردی؟ یکی از آنها وقتی که متوجه شد خبرنگارم، گفت: از دست مردم و دوربین‌هایشان به قبرستان پناه آورده‌ایم همینجا هم نمی‌خواهید دست از سرمان بردارید.
سپهر که به دلیل اعتیاد خانواده‌اش او را رها کرده‌اند، ادامه داد: خنده‌دار است اما همین که شب‌ها سقفی بالای سرم است آرامش می‌گیرم چون ترس این را ندارم که صاحبخانه اول ماه برای گرفتن اجاره جلوی همسایه‌ها غرورم را بشکند البته غروری که نمانده اما حداقل اینجا همه شرایطمان مثل هم است.
این گورخواب ادامه می‌دهد: بارها برای جمع آوری ما از شهرداری و دیگر نهادها آمده‌اند و ما را متفرق کرده‌اند اما از دست آنها فرار کرده‌ام. چون می‌خواهند به زور ما را به مراکز ترک اعتیاد ببرند اما من احساس می‌کنم اگر روزی مواد را کنار بگذارم حتما می‌میرم. امیدی به زندگی ندارم ما در قبرستان زندگی می‌کنیم و مزاحمتی هم برای کسی ایجاد نکرده‌ایم اما نمی‌دانم چرا می‌خواهند قبرستان را خالی کنند.
یک مرد میانسال که در جمع این چند نفر بود جلو آمد و اظهار داشت: من حدود 15 سال است که اعتیاد دارم اوایل کارتون خواب بودم اما زمستان چند سال پیش که هوا خیلی سرد شد به پیشنهاد یکی از دوستانم به قبرستان پناه آوردم و دیگر نتوانستم اینجا را ترک کنم چون بالاخره که باید شب‌ها یک جا بمانم کجا بهتر از قبرستان حداقل از سر و صدای توی شهر در امان هستم.
جلیل با بیان اینکه هیچکس دوست ندارد در قبر و در یک جای تنگ و تاریک در کنار اموات بخوابد، گفت: زمانی که آدم جا و مکانی برای خواب نداشته باشد ترس را کنار می‌گذارد و ممکن است هرجایی را برای استراحتش انتخاب کند قبر برای ما مثل اتاق است. گاهی فکر می‌کنم زندگی در کنار زنده‌ها سخت تر از مرده‌ها است چون زنده‌ها در همه امور همدیگر دخالت می‌کنند اما اینجا اموات به ما کاری ندارند.
دوست ندارند از پناهگاه‌هایشان عکس بگیرم؛ می‌گوید شما که کارت را انجام می‌دهی و می‌روی دنبال زندگی‌ات اگر عکس‌های قبرهایی که ما در آنها زندگی می‌کینم منتشر شود خیلی زودتر ما را پیدا و بی‌پناه‌مان می‌کنند.
گورخواب‌ها در همه کشور زندگی می‌کنند
فرماندار زابل در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در زابل، با تاکید بر اینکه مشکل گورخواب‌های سیستان تنها با صحبت کردن حل نمی‌شود، اظهار داشت: مسئله گورخواب‌ها و معتادین یک موضوع کشوری است و حل آن نیازمند هماهنگی جمعی و اقدام همگانی است.
هوشنگ ناظری افزود: در بحث گورخواب‌ها و عکس‌هایی که از این افراد منتشر می‌شود باید گفت که در کنار محل استقرار این افراد، محله شیخ آباد که محلی برای بانوان بی‌خانمان است وجود دارد اما نمی‌دانیم چرا این افراد به این محل مراجعه نمی‌کنند، این در حالی است که در این محل غذا، متادون، حمام و جای خواب در کنار امکانات رفاهی دیگری تحت اختیار آنان قرار می‌گیرد.
جمع‌آوری بیش از 1000 گورخواب در سیستان
وی با اشاره به اقدامات انجام شده در این راستا، بیان کرد: خوشبختانه برای راه‌اندازی گرم‌خانه و مراکز نگهداری دیگر هم اقدامان زیادی انجام شده تا این قبرستان زابل از این شکل خارج شود.
ناظری با اشاره به اینکه تاکنون بیش از 1000 نفر از گورخواب‌ها، معتادین کارتن خواب و افراد بی‌خانمان در زابل جمع آوری شده‌اند، گفت: برخی از این افراد به آغوش خانواده‌های خود بازگشته و برخی دیگر هم که خانواده و محلی برای زندگی نداشته‌اند در مراکزی چون کمپ‌ها و خانه‌های بهبودی سکونت داده شده‌اند تا از بازگشت آنان به دام اعتیاد جلوگیری شود.
فرماندار زابل ادامه داد: این که انتظار داشته باشیم تنها دولت در رابطه با موضوع معتادان ورود پیدا کند و به تنهایی مشکلات آنها را حل کند امکانپذیر نیست و این خواسته ای غیر معقولانه است، برای حل این مشکل باید همه افراد پای کار بیایند و هرکس به اندازه خود تلاش کند.
جمع‌آوری معتادان عزمی همگانی را می‌طلبد
وی در ادامه تصریح کرد: به عنوان مثال روحانیون در مساجد باید در این باره صحبت و مردم را راهنمایی کنند و یا اعضای خانواده‌های این افراد برای معرفی معتادان پیش قدم شوند تا این افراد از این شرایط خارج شوند.
ناظری خاطرنشان کرد: به دلیل تعداد زیاد این افراد نمی‌توان انتظار داشت که دولت برای تمام این افراد بعد از جمع‌آوری و ترک اسکان و کار ایجاد کند، چون این مهم نیازمند یک حرکت همگانی است، البته خوشبختانه همین حالا با کمک خیرین تلاش زیادی برای ایجاد شغل برای این افراد شده که یکی از این کارها آموزش تراش سنگ های قیمتی است.
فرماندار زابل با گلایه از سیاه‌نمایی برخی افراد در این زمینه، گفت: متاسفانه یک عده‌ای یاد گرفته‌اند که تنها سخنرانی کنند و هر روز بگویند که وضع خراب است، ما منکر بحث معتادان کارتون خواب و گورخواب در زابل نشده ایم به طوریکه بنده اولین نفری بودم که مسئله گورخواب‌ها را مطرح کردم.
وی در ادامه گفت: خودم با حضور در قبرستان و پاتوق های سطح شهر به این موضوع رسیدگی کرده و عکس‌های آن را منتشر کردم و می‌توان گفت مکان تمامی پاتوق‌ها، تعداد افراد حاضر در آن محل‌ها و حتی تفکیک تعداد زن و مردهای حاضر در هر پاتوق را می‌دانیم اما راهکار عملی برای این موضوع کمک و دست به دست هم دادن است و با حرف زدن خالی هیچ مشکلی حل نخواهد شد.
معتادین به مرکز ترک اعتیاد کنار قبرستان زابل مراجعه نمی‌کنند
ناظری اذعان داشت: در حال حاضر برای حل این مشکل نیازمند دو اقدام اساسی هستیم، در ابتدا باید محل‌هایی برای اسکان آنها ایجاد شود که ما در حال ایجاد این نقاط هستیم که همین مرکز موجود در محله "شیخ آباد" گنجایش چیزی در حدود 50 نفر را دارد که تحویل یکی از بانوان بوده و افراد می‌توانند به این مرکز مراجعه کنند که متاسفانه با وجود نیاز این افراد حاضر هستند در گوربخوابند اما به این کمپ مراجعه نکنند و می‌توان گفت در هر شب تنها یک نفر به این مرکز مراجعه می‌کند.
وی با اشاره به اقدام بعدی برای حل این مشکل، اظهار داشت: در گام بعدی باید این مراکز را توسعه بدهیم که در همین درخواست‌های جدید اقداماتی انجام گرفته تا با همکاری بهزیستی این مراکز به تشکل‌ها واگذار شود از سوی دیگر باید بگوییم که هزینه‌های این اقدامات از سوی بهزیستی پرداخت می‌شود.
فرماندار زابل عنوان کرد: خوشبختانه تاکنون 21 ان ام تی و 5 مرکز دی ای سی داریم که به کمک آنها به آقایان و بانوان بیمار غذا، متادون، محل خواب و امکانات رفاهی می‌دهند.
وی با اشاره به اینکه مراکز ترک اعتیاد ماده 16 در نیاتک شهرستان زابل ساخته شده که تا سقف صد نفر گنجایش دارد افزود: مرکز جدید ترک اعتیاد بانوان و کودکان هم درخواست داده شده که امیدواریم با سهمیه‌ای که از دانشگاه علوم پزشکی گرفته‌ایم بتوانیم در ماه 5 کودک را ترک بدهیم.
فرماندار زابل خاطرنشان کرد: در حال حاضر برای کودکان بیش از 5 نفر و هم زمانی که تعداد بانوان زیاد می‌شود که در سیستان کمپی برای ترک نیست آنها را به زاهدان اعزام می‌کنیم.
وی بیان کرد: برای آن عده‌ای هم که نیازمند سازماندهی و محل خواب هستند نیز همین مراکز گرم‌خانه‌ها و مراکز شبانه‌روزی زنان و مردان ایجاد شده و این افراد می‌تواند شب‌ها به این مناطق مراجعه کرده و در آنجا اسکان پیداکنند.
معتادین اینجا تنها چیزی که می‌خواهند، کمی غذا و سرپناه است باید مسئولان به داد این بی‌خانمان‌ها برسند و اگر قرار است اقداماتی از سوی فرمانداری، بهزیستی، نیروی انتظامی و شهرداری برای جمع‌آوری و ساماندهی معتادان متجاهر صورت گیرد بهتر است با ملایمت باشد تا اعتماد آنها به دستگاه‌های دولتی از بین نرود.
