علی الهیار ترکمن در برنامه تلویزیونی پرسشگر که با موضوع «چالش های نیروی انسانی در آموزش و پرورش» روی آنتن شبکه آموزش‌رفت با بیان اینکه از جمله مولفه های اصلی در اجرای سیاست های تعلیم و تربیت معلم و منابع انسانی است گفت: باید با نگاه علمی به جذب نیرو متناسب با مناطق کشور و نیازهای آموزشی اقدام و برنامه ریزی کنیم. آنچه امروز با آن مواجه ایم یک عقبه ۳۰ ساله دارد و اگر امروز هم بدرستی برنامه ریزی نکنیم و پیش نرویم آیندگان را نیز با مشکل مواجه می کنیم.
معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش با اشاره به رشد جمعیت دانش آموزی در دهه های گذشته که سالانه حدود سه و نیم درصد بوده است بیان کرد: رشد جمعیت دانش آموزی سینوسی است و باید بکارگیری نیرو را هم بر اساس آن متناسب سازی کرد. البته در داخل نهادهای اثرگذار مرتبط، کارشناسی نداریم که موج سینوسی جمعیت دانش آموزی را با موج سینوسی تامین معلم متناسب کند.
وی با اشاره به پیامدهای افزایش جمعیت دانش آموزی و جذب نیرو در دهه های ۶۰ و ۷۰ گفت: استخدام در سال های ۶۵ تا ۷۳ بسیار زیاد بود و استانداردهای حرفه ای جذب معلم و تعادل هزینه پرسنلی و غیرپرسنلی به هم خورد و معلم ها تاوان آن را دادند و تا امروز خواسته های بحق آنها دیده نشد و اکنون متراکم شده است. از سوی دیگر به حوزه پرورشی کمتر پرداخته شد.
الهیار ادامه داد: درخواستم این است که وارد نگاه علمی به موضوع آموزش و جذب معلم شویم. باید الگوی مشخصی داشته باشیم. تعداد دانش آموزان مدارس دولتی در سال تحصیلی ۹۶_۹۷ حدود ۱۲.۵ میلیون بود که با احتساب دانش آموزان مدارس غیردولتی می‌توان گفت در کل ۱۳.۷ میلیون دانش آموز داشتیم. پیش بینی میکنیم در سال ۱۴۰۰به حدود ۱۴ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر برسد و در سال ۱۴۰۵ حدود ۱۵ میلیون و ۴۰۰ هزار و در سال ۱۴۱۰ حدود ۱۵ میلیون و۱۰۰ هزار نفر برسد. بعد از آن از جمعیت دانش آموزی کاسته شده و در سال ۱۴۲۰ به ۱۱ میلیون نفر می‌رسد.
وی تخمین و برآوردی از نیروی انسانی آموزشی و کادر مدرسه در سال های آتی داشت و اظهار کرد: ۸۶۵ هزار نفر در پایان سال تحصیلی ۹۷ داشتیم. طبق برنامه ششم موظفیم از دانشگاه‌های فرهنگیان و شهید رجایی نیرو بگیریم و تا ۱۴۰۳ با کاهش جمعیت معلم روبرو هستیم.
تعداد دانش آموز به معلم حدود ۳۵ به یک است
الهیار با بیان اینکه اکنون تعداد دانش آموز به معلم حدود ۳۵ به یک و در دوره ابتدایی ۲۵ به یک است عنوان کرد: البته با توجه به خروج نیرو این عدد در حال بزرگ شدن است. در سال
۹۵، ۳۳ هزار بازنشسته قطعی و در سال ۹۶ حدود ۴۱ هزار و ۶۰۰ هزار بازنشسته داشتیم. در سال ۹۷،حدود ۶۷ هزار نفر به سن بازنشستگی رسیده اند ولی برآورد می کنیم حدود ۵۲ هزار نفر بازنشسته قطعی شوند.
معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش ادامه داد: در سال ۹۸حدود ۷۸هزار نفر، در سال ۹۹حدود ۸۰هزار نفر، در سال ۱۴۰۰ حدود ۹۰ هزار نفر به سن بازنشستگی می‌رسند. در مجموع حدود ۳۵۰ هزار نفر تا سال ۱۴۰۰ بازنشسته میشوند. ولی خب از طریق دو دانشگاه رجایی و فرهنگیان ورودی مختصری داریم و سالانه ۲۰هزار نفر نمی شود.
الهیار افزود: اگر هیچ ورودی نگیریم و سیاست مشوقی برای نگه داشت معلمانی که به سن بازنشستگی رسیده اند نداشته باشیم در سال ۱۴۰۰ حدود ۵۶۵هزار کادر آموزشی خواهیم داشت. اما چون جذب معلم ما از سنین پایین شروع میشود وقت بازنشستگی اوج پختگی آنهاست و نباید اجازه دهیم براحتی از سیستم خارج شوند. البته باید استاندارد سازی شرایط حرفه ای را دنبال کنیم.
وی در واکنش به اظهاراتی مبنی بر وجود ۱۰۰ هزار معلم مازاد در آموزش و پرورش گفت: ۱۰۰ هزار مازاد نداریم. در واقع مازاد مطلق نداریم. بر اساس ساعت موظفی، معلمان ابتدایی فول تایم کار می کنند اما در دوره متوسطه ممکن است معلمی مثلا از ۲۰ ساعت موظفی ۱۶ ساعت را پرکند و ما سه چهار ساعت مازاد داشته باشیم که سرجمعش ساعات مازاد به ۱۰ هزار نیروی انسانی واقعی نمیرسد و اینها عمدتا ساعت موظف تدریس را نمی‌توانند پر کنند نه آنکه معلم مازاد مطلق داشته باشیم.
اید برای نگه داشت نیرو مشوق و استاندارد داشته باشیم
الهیار با تاکید بر اینکه باید برای نگه داشت نیرو مشوق و استاندارد داشته باشیم گفت: خواسته های ما از سازمان استخدامی مجوز برای استخدام، آینده نگری و. همین استاندارد برای نگه داشت معلمان در آستانه بازنشستگی است. از سال ۱۴۱۰ به بعد افت جمعیت دانش آموزی شروع می شود و اگر کاری نکنیم بخشی از معلمان در آن زمان با مشکل مواجه می شوند.
وی ادامه داد: اکنون بحث تامین نیروی انسانی مهم است وگرنه نرخ پوشش در کلاس با مشکل مواجه میشود. اگر اکنون برای نگه داشت افراد فکری نکنیم و جذب نیروی جدید هم نکنیم با مشکل پوشش روبرو میشویم و ممکن است در برخی مناطق مجبور شوند دو کلاس را در هم ادغام کنند یا معلم بی کیفیت بیاورند. آموزش و پرورش دچار حلقه بسته می شود و دولت باید برنامه مشخصی داشته باشد. اکنون تعدادی درخواست بازنشستگی پیش از موعد دارند و باید آسیب شناسی شود و دغدغه معلمان را بدانیم.
به گفته معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش امسال کمتر از ۱۰۰هزار کمبود نیرو داریم. بخشنامه ای برای ساماندهی طراحی و اولویت را تامین معلم در کلاس قراردادیم. استفاده از حق التدریس، سربازمعلم خرید خدمات و... را مدنظر داریم.
الهیار با اشاره به اینکه در سال ۹۰ سه دانشگاه تخصصی تربیت معلم را به دانشگاه جامع تغییر دادند گفت: دانشگاه‌های تخصصی را برگردانید نمیتوانیم از طریق دانشگاه فرهنگیان به تنهایی نیروی انسانی معلم را تامین کنیم.
انتظار ما از سازمان استخدامی شفاف سازی آماری است
وی ادامه داد: بزرگترین انتظار ما از سازمان استخدامی، شفاف سازی آماری است که باید با کمک همدیگر انجام دهیم. دوم اینکه شرایط خاص معلمان در سیاست گذاری ها لحاظ شود. برخورد سفت و دفعتی با آموزش و پرورش نداشته باشیم. همچنین باید سازمان استخدامی یکبار جذب نیروی اداری را شفاف کند. الان فقط مجوز برای جذب کادر آموزشی می دهد.
وی تاکید کرد: برای آموزش و پرورش باید قانون اداری خاص طراحی و تهیه شود که بدون کمک مجلس و امور استخدامی نمی توانیم از عهده آن بر بیاییم.
الهیار در پایان اعلام کرد: خوشبختانه با مساعدت سازمان برنامه و بودجه تخصیص اعتبار پاداش پایان خدمت انجام و تا شهریور پرداخت می شود.
حق عائله مندی مجردها و سختی کار نیز از احکام خارج شده بود اما اختیاری نداریم، مگر قانون تعیین کند. با رای دیوان محاسبات این دو مصوبه حذف شده و ما را مکلف کردند که از احکام خارجشان کنیم. درصد افزایش حقوق ها نیز بر اساس بخشنامه های ذیربط و مبتنی بر قانون بوده و حقی تضییع نشده است.
