شکی نیست که خارش بدن بسیار آزار دهنده است و مقاومت در برابر خاراندن بدن کار غیر ممکنی به نظر می رسد. اما در موارد زیر از خاراندن بدن خود پرهیز کنید.
۱- پوست خشک
خشک شدن لایه ی بیرونی و محافظ پوست، شایع ترین علت خارش پوستی است. چربی های پوست مانند یک حائل برای آن عمل می کنند (با حفظ رطوبت)، اما این چربی ها مقدار کمی دارند. خاراندن پوست شاید لذتی موقتی داشته باشد، اما می تواند لایه ی بیرونی پوست را که در اثر خشک شدن صدمه دیده، از بین ببرد. با این کار شکاف ها و منافذی در پوست ایجاد می شود که می تواند منجر به بروز عفونت شود. علاوه بر این، عناصر قوی شوینده ها یا محصولات زیبایی می توانند به داخل پوست نفوذ کنند و با وجود آنکه پیش از آن حساسیتی به آن ها نداشته اید، حالا این مواد می توانند باعث واکنش آلرژیک شوند.
راه حل: با آب گرم و نه داغ حمام کنید و زمانی که پوست هنوز مرطوب است از کرم های مرطوب کننده استفاده کنید.
۲- نیش حشرات
وقتی پشه ای ما را می گزد، سیستم ایمنی ورود بزاق پشه به بدن را تشخیص می دهد و با آزاد کردن هیستامین ها در بدن با آن مقابله می کند، همین مسأله باعث خارش پوست می شود. یکی دیگر از علل شایع خارش، نوعی مایت کوچک به نام «چیگر» است که در جنگل ها و مناطق سر سبز وجود دارد. گزش چیگر نوعی آنزیم وارد بدن می کند تا بافت آن را از بین ببرد. این مسأله باعث سفت شدن سلول های پوستی محل گزیدگی و خارش پوست می شود. علاوه بر این ها، نیش مورچه های آتشین نوعی زهر در بدن ازاد می کند که باعث به وجود آمدن تاول های چرکین و احساس خارش می شود. این تاول ها را به هیچ وجه نباید خاراند چون احتمال عفونت و تشدید تاول ها را بیشتر می کند.
راه حل: کیسه ی یخ را روی محل گزیدگی قرار دهید. پمادهای ضد خارش بدون نسخه مثل هیدروکورتیزون هم می تواند مؤثر باشد.
۳- زخم هایی که کاملا بهبود نیافته اند
رخم ها طی دوران ترمیم دچار خارش شدیدی می شوند و این مسأله بخشی از واکنش ضد التهابی بدن است. در حقیقت، در هنگام بریدگی پوست، عصب ها هم قطع می شوند و زمانی که این عصب ها شروع به ترمیم شدن می کنند پوست دچار خارش می شود. خاراندن جای زخم سبب می شود پوست نازکی که سعی در ترمیم خود دارد آسیب ببیند و پروسه ی بهبودی زخم به طول انجامد یا زخم بدتر شود. از طرفی دیگر، در زیر ناخن ها باکتری هایی وجود دارد که می توانند به درون زخم نفوذ کند و باعث عفونت شوند.
راه حل: سرما خارش را تسکین می دهد بنابراین می توانید از منتول موضعی خنک کننده استفاده کنید.
۴- آفتاب سوختگی
آفتاب سوختگی هم مانند دیگر زخم ها سبب می شود بدن در برابر آن واکنش ضد التهابی داشته باشد. اگرچه در این حالت عصب ها کاملا قطع نمی شوند، اما صدمه می بینند و به همین دلیل پوست محل آفتاب سوختگی دچار خارش می شود. خاراندن پوست می تواند به آن صدمه بزند، سرعت فرآیند بهبود را کاهش دهد و زخم را بدتر کند.
راه حل: کمپرس سرد و ژل های آلوئه ورا خارش ناشی از آفتاب سوختگی را تسکین می دهند و پماد کورتیزون به تسکین التهاب آن کمک می کند.
۵- اگزما
اگزما نوعی بیماری پوستی است که باعث خشکی، سفت شدن و التهاب پوست می شود. در این حالت بخش هایی از پوست بر اثر محرک های خاصی مثل پارچه، عطر و ذرات آلرژی زای موجود در هوا اذیت شده و دچار خارش می شود. اگرچه بی اعتنایی به این خارش امکان پذیر نیست اما خاراندن محل اگزما هم آن را بدتر می کند. با اینکار پوست ضخیم تر، تیره تر و چروک خورده تر می شود، خارش آن بیشتر شده و درمان اگزما دشوارتر می شود.
راه حل: کمپرس سرد و پمادهای هایپوآلرژنیک می توانند مؤثر باشند، اما اگر خارش قابل تحمل نیست به پزشک مراجعه کنید تا با تجویز استروئید موضعی قوی و آنتی هیستامین ها التهاب ناشی از اگزما را تسکین دهد.
۶- پسوریازیس
در این حالت، به دلیل فعالیت بیش از اندازه ی سیستم ایمنی، بدن سلول های پوستی را با سرعت نامناسبی تولید می کند و به جای مدت زمان طبیعی ۲۸ تا ۳۰ روز، طی تنها ۳ روز سلول های جدید به سطح پوست اضافه می شوند. چون پوست قادر نیست سلول های مرده ی خود را به همان سرعت از بین ببرد این سلول ها انباشته می شوند، در نتیجه ظاهری قرمز رنگ و تکه تکه به پوست می دهند و گاهی باعث خارش می شوند. در برابر میل به خاراندن آن مقاومت کنید چون باعث خونریزی این بخش از پوست می شود.
راه حل: استفاده از مرطوب کننده می تواند در تسکین خارش مؤثر باشد اما با مراجعه پزشک هم می توانید از درمان های مخصوص پسوریازیس برخوردار شوید.
۷- درماتیت تماسی
در این بیماری که از زیر مجموعه های اگزما محسوب می شود، در اثر تماس با محرک ها (مثل الکل صنعتی) یا مواد حساسیت زا (مثل عصاره ی پیچک سمی) پوست دچار خارش می شود. مواد محرک، لایه ی محافظ پوست را از بین می برند و فورا آن را دچار التهاب می کنند. مواد آلرژی زا هم سیستم ایمنی بدن را تحریک می کنند و پس از گذشت چند روز در همان نقطه ی تماس یا جای دیگری از بدن، التهاباتی قرمز رنگ به وجود می آورند که با خارش همراه هستند. از خاراندن آن پرهیز کنید. این کار می تواند باعث خونریزی، عفونت و تشدید خارش شود.
راه حل: عامل مشکل (برای مثال لباس هایتان) را با شوینده ای بشویید که در گذشته به آن حساسیت نداشته اید و در آینده هم از آن مواد محرک یا آلرژی زا دوری کنید. با استفاده از کمپرس سرد، پماد هیدروکورتیزون و داروهای بدون نسخه ی مخصوص آلرژی، خارش را تسکین دهید. اگر عامل محرک یا حساسیت زا را نمی شناسید، به پزشک مراجعه کنید تا با انجام تست آلرژی آن را تشخیص دهد.
۸- شوره ی سر
این دانه های سفید رنگ علاوه بر ظاهر ناخوشایندی که ایجاد می کنند، خارش ناشی از آن ها هم غیر قابل تحمل است. شوره ی سر در اصل بر اثر نوعی قارچ به نام «مالاسزیا» به وجود می اید. این قارچ بر روی پوست سر همه ی ما زندگی می کند اما در مورد کسانی که مستعد شوره ی سر هستند، قارچ مالاسزیا باعث تحریک و تولید بیش از اندازه ی سلول های پوست می شود. خاراندن کف سر می تواند تحریکات پوستی ناشی از مالاسزیا را تشدید کند.
راه حل: در این مورد به خصوص باید پیشگیرانه عمل کرد. شامپوهای مخصوص شوره ی سر می توانند مؤثر باشند اما اگر این شامپوها کمکی نکردند، پزشک متخصص پوست و مو می تواند درمان قوی تری را برایتان تجویز کند.
۹- قارچ پا
احساس خارش شدیدی که در پاهایتان دارید بر اثر قارچی است که احتمالا در حمام، باشگاه یا استخر به آن مبتلا شدید. در این حالت علاوه بر آنکه پوست به ویژه نواحی میان انگشتان پا پوسته پوسته می شود، کف پا هم خشک و پا قرمز می شود. از خاراندن پای خود پرهیز کنید. علاوه بر آنکه این کار باعث صدمه دیدن پوست و عفونی شدن آن می شود، در اثر تماس غیر سهوی دست ها، قارچ ها و در نتیجه خارش ناشی از آن ها به نقاط دیگر بدن هم گسترش پیدا می کند.
راه حل: می توانید از پمادهای بدون نسخه ی ضد قارچ استفاده کنید اما اگر مؤثر نبود به پزشک مراجعه کنید.
۱۰- بواسیر
این مشکل مربوط به گروهی از رگ های خونی است که در زیر سطح غشاء مخاطی روده و مقعد واقع شده اند. گاهی این رگ ها متورم شده (بر اثر بارداری یا اضافه وزن و یا فشار آوردن در زمان اجابت مزاج) و در زمان ترمیم باعث خارش شدید پوست می شوند. خاراندن مقعد تنها باعث تشدید خارش می شود.
راه حل: استفاده از پمادهای بدون نسخه ی مخصوص بواسیر، پدهای بهداشتی مخصوص کاهش التهاب و یا کیسه ی یخ می تواند مؤثر باشد. به ویژه بعد از اجابت مزاج، می توانید تشتی را از آب گرم پر کرده و داخل آن بنشینید. سپس خود را به آرامی خشک کنید. تمیز کردن و خشک کردن بیش از اندازه ی مقعد می تواند خارش را تشدید کند.
