والدین زمانی که برای اولین بار فرزندشان را برای بازی وارد جمعی از کودکان میکنند، و یا با رشد سنی او وارد مهد کودک، مدرسه و اجتماع میشودن، والدین امیدوارند که فرزندشان دوستی پیدا کرده که وقتش را با او گذرانده و سرگرم باشد، ولی اگر فرزندشان از گروه طرد شود و یا نداند که چطور با کسی دوست شود آنها را ناراحت خواهد کرد. این مشکل در زمان مدرسه و یا بعد از آن اهمیت بیشتری پیدا میکند. اگر او وارد یک جمع بدی شود، در تربیت و آینده او تاثیر بدی خواهد گذاشت، ولی اگر گروه خوبی از دوستان را پیدا کند سیستم حمایتی فوق العادهای را به همراه دارد که زندگی اش را بهتر خواهد کرد.
در موقعیتهای خاص مثل جشن تولد یا جشن پایان سال تحصیلی از فرزندتان بخواهید چند نفر از دوستانش را دعوت کند تا دور هم خوش بگذرانید. بعد از مراسم به او بگویید که از دیدن دوستانش خوشحال شدید و دوست دارید باز هم آنها را ببینید.
دوستان فرزندتان را به خانه دعوت کنید
برخی والدین از ارتباط فرزندان خود با دوستانشان وحشت دارند و در این زمینه وسواس بیش از حدّی از خود نشان میدهند، بههمین دلیل اجازهی رفت و آمد به منزل یکدیگر را به آنها نمیدهند. به دوستان فرزندانشان اعتماد ندارند و فکر میکنند فرزندانشان قادر به گزینش دوست مناسب با ارزشهای خانواده نیستند. نگرانند که مبادا این ارتباطها موجب گمراهی فرزندان آنها شود.
از آنجایی که خصوصاً نوجوانان برای گروه دوستان خود اهمّیت زیادی قایلند، این مسئله جرّ و بحثهای زیادی را بین فرزندان و والدین به وجود میآورد. فرزندان از بی اعتمادی والدین خود نسبت به این مسئله بسیار رنج میبرند و حتّی بدون اطّلاع والدین خود اقدام به دیدار دوستان خود و حضور در منزل آنها مینمایند.
بچّهها را تشویق کنید تا دوستان خود را بهمنزل دعوت کنند. به بچّههایتان نشان دهید که از دیدن دوستانشان لذّت میبرید، در خانه شما همیشه به روی آنها گشوده است و برایشان ارزش و احترام خاصّی قابل هستید. بچّههایی که احساس میکنند از دوستان آنها همیشه استقبال میشود، این پیام ضمنی را دریافت میکنند که: «من میدانم در انتخاب دوست قضاوت درستی داری و اگر به توجّه آنها علاقهمند هستی و اعتماد داری، برای من کافیست، به تو اعتماد دارم و لذا دوستانت را هم مثل تو دوست دارم و از ایشان استقبال میکنم.» چنین برخوردی نمایانگر این حقیقت است که، شما به فرزندانتان ایمان و اعتماد دارید و اگر به بچّهها اعتماد داشته باشید، آنها هم طبیعتاً به خود ایمان میآورند.
دوست شدن با فرزند
اطلاع از علایق و خواستهای دوست نوجوان میتواند به اولیا کمک کند تا فرزندشان را بهتر درک کنند. در موارد بسیاری علت گرایش بیش از حد نوجوان به همسالان، ناشی از توجه ندیدن در خانواده است. توجه و محبت کافی به فرد که متناسب با سن وی باشد و او را به دوران جوانی و بزرگسالی رهنمون شود بهترین نوع توجه است. نوجوان در این سن مشاور است و دارای آن پختگی عقلی است که بتواند در مورد مسائل خود تصمیم گیرد و در سایر تصمیم گیریهای خانواده شرکت کند. این برخورد به نوجوان کمک خواهد کرد تا ضمن رسیدن به استقلال، در کسب یک هویت موفق توفیق یابد.
در صورت نبودن همسالان یا عدم صلاحیت آنان، ارتباط فامیلی با نزدیکان همتا، ایفای نقش همسالان به وسیله پدر و مادر، بازی کودک با اسباب بازیها (عروسک ها، خرسهای پشمالو و…) در نقش همسالان و ذکر قصههایی با محتوای روابط همسالان میتواند تا حدودی جای رابطه با همسالان را پر کند.
در حالت ضرورت ارتباط فرزندتان با همسالان نامطلوب (عدم امکانات یا وابستگی فرزند به آنان) برای این مساله حساسیت فراوانی نشان ندهید؛ زیرا با حساسیت شما وابستگی اش بیشتر خواهد شد. زیرا انسان بر آنچه منع میشود حریصتر است.
دوستهای ناباب
نوجوانان بیش از آنکه با خانواده ارتباط داشته باشند و با آنها وقت بگذرانند به سمت دوستانشان گرایش دارند. پس در درجه اول خیلی مهم است که والدین نظارت کافی بر فعالیتها و دوستان فرزندشان داشته باشند تا او به اشتباه با فردی نامناسب ارتباط پیدا نکند، اما اگر چنین اتفاقی افتاد به هم زدن این دوستی کار بسیار مشکلی است.
در صورتی که متوجه شدید نوجوانتان با فردی نامناسب دوست شده است به این توصیهها عمل کنید:
خواستار قطع ارتباط نشوید: مطمئن باشید در این برهه زمانی رابطه فرزندتان با دوستش بسیار قویتر از رابطه شما با اوست. هیچ فایدهای ندارد اگر به فرزندتان بگویید با فلان دوستت حرف نزن یا با او بیرون نرو. البته این موضوع کاملا منطقی و درست است که به او بگویید از نوع رفتار یا لباس پوشیدن دوستش خوشتان نمیآید، اما آغازکننده جنگ برای قطع ارتباط نباشید! باید هوشمندانه رفتار کنید.
تقاضای کمک کنید: با یک بزرگتر یا دوست نوجوانی که روی فرزندتان تاثیر میگذارد صحبت کنید تا با فرزند شما همراه شود و او را به راه درست راهنمایی کند و خواستار قطع ارتباط او با فرد نامناسب شود. نوجوان شما به این فرد اعتماد خواهد کرد و رازهایش را با او در میان میگذارد. مراقب باشید و سعی نکنید از تمام مسایل خصوصی او سردر بیاورید. کلیات را بدانید، اما دنبال جزییات نباشید زیرا کنجکاوی بیش از حد، باعث خراب شدن رابطه نوجوان با فرد مورد اعتماد خواهد شد.
دوستان او را بشناسید: سعی کنید با تمام دوستان نوجوانتان آشنا شوید و به مرور آنها را بشناسید. تمام آنهایی که در نگاه اول بد به نظر میرسند واقعا آنقدرها هم مشکلساز نیستند. در موقعیتهای خاص مثل جشن تولد یا جشن پایان سال تحصیلی از فرزندتان بخواهید چند نفر از دوستانش را دعوت کند تا دور هم خوش بگذرانید. بعد از مراسم به او بگویید که از دیدن دوستانش خوشحال شدید و دوست دارید باز هم آنها را ببینید. به این ترتیب میتوانید روابط فرزندتان را تا حدی زیر نظر داشته باشید!