عمده فعالیت آقای نجفی و مدیرانش در این مدت انکار عملکرد دوره قبل از خود بوده بدون آنکه طرحی برای حل و فصل مسائل کنونی شهر داشته باشد. سن و سال آقای نجفی به شکلی است که توان وقت گذاشتن کافی برای اداره شهری همچون تهران را از او می گیرد.
در عین حال آقای نجفی با سابقه مدیریت قبلی که وزارت را هم تجربه کرده اشتیاق چندانی هم برای پست کنونی خود ندارد و احساس می کند شهرداری برایش جای بزرگی نیست و انگیزه چندانی برای این موقعیت مدیریتی خود ندارد. آقای نجفی خودش اذعان کرده که این پست، آخرین سمت مدیریتی او خواهد بود و پس از آن خود را بازنشسته خواهد کرد. طبیعی است که نجفی بیش از آنکه در اندیشه تحول آفرینی و پیشبرد برنامه های پیشروانه برای اداره شهر باشد اهتمام خود را بر پشت سرگذاردن چهارسال آینده با آرامش و حفظ وضع موجود خواهد گذارد.
واقعیت اینست که شهر تهران با مسائل متعدد و گوناگون مواجه است. آقای نجفی و یارانش هم نشان داده اند درک چندانی از چگونگی اداره شهر ندارند و در این مسیر ناتوان و ناکامند. به واقع جای تعجب نخواهد بود اگر در سال های آینده نگاه افکار عمومی به شهرداری تهران تغییر کند. مردم در آینده سازمانی را مشاهده می کنند مشابه سایر بوروکراسی های دولتی که بدون خلق اتفاقات ویژه تنها زمان را پشت سر می گذارد و وضع موجود را حفظ می کند.
یک عامل بسیار مهم در شکل گیری چنین وضعیتی نوع نگاه و رویکرد شهردار جدید تهران به درآمد آفرینی و اقتصاد شهر است. سابقه عملکرد محمد علی نجفی نشان می دهد او هر کجا بوده مدیر هزینه بوده و برای ایجاد درآمد و پول ساختن طرح و ایده ای ندارد. از همین روست که تیم جدید مدیریت شهری تهران تنها تلاش کرده اند با توقف پروژه ها و فشار بر منابع انسانی و .... از کاهش هزینه ها بگویند در حالی که هیچ ایده و برنامه ای برای درآمدسازی ندارند.
به واقع حضور یک مدیر هزینه در راس مدیریت شهری تهران باعث شده روند خلق درآمد متوقف شده و تنها به مدیریت هزینه ها توجه شود که این نگاه دو نتیجه مشخص خواهد داشت: نخست توقف روند رو به تحول شهر تهران و مسدود شدن مسیر توسعه شهر که دود آن به چشم شهروندان خواهد رفت و دوم تلاش برای کاهش هزینه های منابع انسانی که تمام فشار و مشکلات آن متوجه کارمندان شهرداری تهران خواهد شد.
انتظارات اصلاح طلبان در فضای جدید از آقای نجفی یکی دیگر از چالش های جدی ایشان هست و خواهد بود. اصلاح طلبان با توجه به ناکامی در راهیابی به دولت انتظار آن را داشتند که بتوانند از رهگذر پیروزی در انتخابات شوراها نیروهای خودشان را راهی شهرداری تهران کنند. برای همین هم در فضای پس از انتخابات جوسازی های قابل توجهی در این زمینه انجام شد و این موضوع برجسته شد که به زودی عرصه مدیریت شهری در اختیار نیروهای جوان اصلاح طلب قرار خواهد گرفت.این اتفاق در حوزه هایی البته رخ داد. به خصوص در مورد نیروهای بدنه شهرداری تلاش شد آنها که ارتباطات بیرونی داشتند و در این سال ها به عنوان نیروی اصلاح طلبان در شهرداری حضور داشتند و یا با آنها ارتباط داشتند ارتقا پیدا کنند.
اما مشکل اینجاست که محمدعلی نجفی بیش از آنکه دغدغه اصلاح طلبان را داشته باشد دغدغه ایجاد فضا برای همکاری با دوستان و همکاران سابق خود را دارد و حضور معاونان سالخورده و عدم استفاده از جوانان در سمت های مدیریتی بازتاب همین نگاه آقای نجفی است. با این حال این موضوع هرگز مورد پذیرش بدنه سیاسی و اجتماعی اصلاح طلب نیست و طوفان اعتراضات بر علیه نجفی در حقیقت متوجه این بعد شخصیتی و هویتی نجفی است.
نجفی حتی برای حضور در راس شهرداری تاییدیه اولیه نهادهای نظارتی مربوطه را هم نتوانست بدست آورد و در نهایت با رایزنی روحانی و فشار او این تاییدیه را بدست آورد. البته بخشی از اشکال هم به عملکرد شورای شهر جدید بر می گردد که با وجود این ملاحظات صرفا برای جلوگیری از ورود چمران به صحن شورا، راضی به حضور محسن هاشمی در راس شهرداری تهران نشدند. شتابزدگی و کم تجربگی اعضای شورا آنها را به سمت دیگری سوق داد.
محمد علی نجفی در آغاز کار خود از برنامه ای بهره گرفت که برنامه و دستور کار شهردار قبلی برای اداره شهر تهران بود. او در برابر انتقادات وارد شده ادعا کرد که قرار نیست همیشه حرف جدیدی زده شود و مهم اجرای آنهاست.
با این حال در همین چند ماه گذشته شهردار جدید و همکارانش در بحث اجرا هم توفیقی نداشته اند و سایه سنگین رخوت و انفعال و بی عملی بر فضای مدیریت شهری کاملا احساس می شود. بخشی از این موضوع البته شاید به بحث موقتی بودن شهردار تهران بازگردد که فارغ از اینکه چقدر صحت دارد باعث شده مدیران شهرداری و حتی شهروندان بر روی محمدعلی نجفی و یارانش حساب چندانی باز نکنند. در این موضوع البته شاید ورود شورای شهر به ماجرا و توضیح وضعیت بتواند ابهامات در خصوص موقتی بودن محمد علی نجفی را برطرف کند.
در نهایت آنچه امروز می توان در توصیف وضعیت شهرداری تهران نوشت اینکه کشتی نجفی در کمتر از چندماه به گل نشسته و چشم انداز روشنی هم پیش روی او وجود ندارد. در حال حاضر تمام آنچه مدیریت جدید پایتخت بر آن تکیه دارد انکار عملکرد دوره قبل است آن هم با تعابیر و مضامینی که به قول مهدی چمران رئیس سابق شورای شهر تهران بسیاری از آنها برای کارشناسان و آگاهان به امر خنده دارند و از همین رو تنها در قالب فضاسازی های سیاسی و رسانه ای معنا می یابند.
رسول بابایی مدیرکل سابق اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران و مدیرمسول اسبق روزنامه همشهری
