در استرالیا که به خاطر موقعیتش در نیم‌کره جنوبی زمین، توالی فصول برعکس نیم‌کره شمالی است و فصل آنفلوآنزا زودتر شروع می‌شود، چنین برآورد شده که واکسن‌های آنفلوآنزا فقط ۱۰ درصد در پیشگیری از ابتلا به H3N2مؤثرند.
افزایش ناگهانی تعداد مبتلایان به آنفلوآنزا در سراسر جهان، بیمارستان‌ها را با ازدحام کم‌سابقه و داروخانه‌ها را با کاهش داروهای این بیماری مواجه کرده است. جالب اینجاست که فصل ابتلا به آنفلوآنزا تازه شروع شده است و چنین به نظر می‌رسد که این روند تا اواسط بهار ادامه داشته باشد.
بیمارانی که از ضعف سیستم ایمنی بدن رنج می‌برند، حتما باید با پزشکان خود مشورت کنند تا با اتخاذ تدابیر لازم، تا جایی که می‌توانند از ابتلا به این بیماری پیشگیری کنند. اگر مشکلی در تنفس پیدا کرده‌اید یا احساس ضعف دارید، سریعا به پزشک مراجعه کنید.
اما برای افراد سالم، بهترین روش برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری آن است که بدانیم این بیماری چگونه منتقل می‌شود، چه تأثیری بر بدن می‌گذارد و چگونه می‌توانیم علائم آن را بهبود دهیم.
سازوکار آنفلوآنزا
مهم‌ترین راه سرایت ویروس آنفلوآنزا از طریق قطرات موجود در هواست. اگر کمتر از ۲ متر با بیماران مبتلا به آنفلوآنزا فاصله داشته باشید، در معرض بازدم آلوده به ویروس آن‌ها قرار خواهید گرفت. ویروس خودش را به غشاهای مخاطی در پشت بینی، گلو و لوله‌های تنفسی (نای، نایژه و ...) می‌چسباند. غشاهای مخاطی را سلول‌های اپیتلیال (epithelial) می‌سازند و ویروس مهاجم با نفوذ به این سلول‌ها و دست‌کاری در چرخه متابولیسم آن‌ها، خودش را تکثیر و ویروس‌های مجاور را آلوده می‌کند.
این مرحله نخست بیماری است که بین ۱ تا ۴ روز طول می‌کشد و ازآنجاکه نشانه‌ای از بیماری دیده نمی‌شود، «مرحله نهان» نامیده می‌شود. هرچه بیشتر در معرض بازدم‌های آلوده قرار داشته باشید، مرحله نهان بیماری کوتاه‌تر خواهد شد.
با گسترش کلونی ویروس در دستگاه تنفسی، بدن آرام‌آرام متوجه می‌شود که مشکلی وجود دارد. سیستم ایمنی بدن، گلبول‌های سفید را در پاسخی التهابی بسیج می‌کند و پروتئین‌های اینترفرون را آزاد می‌کند. این پروتئین‌ها برای درگیر شدن با ارگانیسم‌های بیگانه به جریان خون سرازیر می‌شوند و با تجمع در مخاط، زمینه‌ساز حضور پروتئین‌های دیگری به نام سایتوکین می‌شوند. سایتوکین‌ها هم در سراسر بدن آزاد می‌شوند تا برای مبارزه با هر عامل خارجی آماده باشند.
آنچه ما به عنوان علائم بیماری آنفلوآنزا می‌شناسیم، درواقع شرایطی است که سیستم ایمنی بدن برای مقابله با بیماری تدارک می‌بیند. تب، سردرد، درد و کوفتگی عضلات، همگی حاصل آسیب‌های نبرد با مهاجمان است. این نشانه‌ها، یکی از آشکارترین تفاوت‌های بین آنفلوآنزا و سرماخوردگی معمولی است.
مایعات بنوشید، خیلی زیاد
درد، کوفتگی و تب، نشانه‌ای است از آن‌که باید به نوشیدن حجم زیادی از مایعات روی آورید. نبردی که درون بدن شما آغاز شده، آب زیادی مصرف می‌کند. اگر دقت کنید، متوجه می‌شوید که ادرار شما در طول بیماری تیره‌تر شده و شما کمتر از روزهای معمولی به سرویس بهداشتی رفته‌اید. پزشکان توصیه می‌کنند که حداقل هر ساعت، یک لیوان آب یا نوشیدنی دیگر بخورید و به هیچ‌وجه سراغ نوشیدنی‌های الکلی و کافئین‌دار نروید.
نوشیدن مایعات به بهبود سردرد و تقویت پاسخ ایمنی بدن کمک می‌کند، زیرا سربازان پروتئینی بدن برای عملکرد بهینه باید با مایعات بدن احاطه شوند. کاهش سطح مایعات بدن، حرکت آن‌ها را مختل می‌کند. یکی از دلایلی که بیماران تمایل بیشتری به خوردن سوپ و میوه‌های آبدار مانند مرکبات و لیموشیرین پیدا می‌کنند، همین است.
نبرد بزرگ در دستگاه تنفسی
درحالی‌که ضعف و کوفتگی بدن شما را فرا گرفته، نبرد واقعی در دستگاه تنفسی در جریان است، جایی که ویروس در آن لانه کرده است. با فروکش کردن نبرد، احساس درد و تب هم پایان می‌یابد، اما گلو، سینوس‌ها و لوله‌های تنفسی هنوز ملتهب و متورمند. همه سلول‌هایی که غشاهای مخاطی این نواحی را تشکیل می‌دادند، آسیب دیده‌اند؛ به همین دلیل است که دچار آبریزش بینی، سرفه و عطسه می‌شوید تا هرآنچه از میدان نبرد باقی مانده، از بدن بیرون رانده شوند.
به همین دلیل، استفاده از داروهای مهارکننده سرفه و عطسه شاید بهترین راهکار برای درمان بیماری نباشد. به هیچ‌وجه فکر نکنید که با فرونشاندن سرفه‌ها یا خشک کردن بیش از حد مجرای بینی از طریق مصرف دارو، خودتان را درمان کرده‌اید. درست است که پزشکان تمایلی ندارند بیمار بیهوده زجر بکشد، اما یادتان باشد اگر در عملیات ایمنی بدن اختلالی ایجاد نکنید، زودتر بهبود پیدا می‌کنید.
چقدر دراز بکشیم؟
هرچند در شرایط بیماری تمایل داریم استراحت کنیم و تمام‌وقت روی تخت دراز بکشیم، اما این وضعیت می‌تواند برای دستگاه تنفسی مشکل‌ساز شود؛ زیرا شش‌ها در این وضعیت مسطح می‌شوند و نمی‌توانند به شکل بهینه سرفه کنند. عدم سرفه به معنی باقی‌ماندن ارگانیسم‌های مهاجم درون دستگاه تنفسی است. اگر ویروس‌ها بتوانند به میزان کافی از سلول‌های لوله‌های تنفسی را نابود کنند، راه را برای ورود باکتری‌ها به شش‌ها باز می‌کنند. ورود باکتری‌ها به ریه همان و ابتلا به ذات‌الریه، همان. ذات‌الریه (سینه‌پهلو) تهدید مرگباری است که در موارد حاد بیماری آنفلوآنزا پدیدار می‌شود.
اگر ریه‌ها به جای وضعیت افقی در حالت عمودی باشند، می‌توان عمیق‌تر و آزادتر نفس کشید و بدن می‌تواند به شکل سرفه، هر ماده زائد را به بیرون پرت کند؛ حتی اگر این ماده زائد، باکتری میکروسکوپی باشد.
واکسن آنفلوآنزا بزنید
کارشناسان CDC توصیه می‌کنند که تحت هر شرایطی، مستقل از تأثیر گسترده یا اندک، واکسن آنفلوآنزای سال جدید را بزنید؛ زیرا به نظر می‌رسد که در صورت ابتلا، واکسن می‌تواند از شدت بیماری بکاهد. در سال‌های گذشته، استفاده از واکسن روی ۴۰ تا ۶۰ درصد از افراد در برابر دیگر سویه‌های آنفلوآنزا (غیر از H3N2) مؤثر بود.
علاوه بر همه این‌ها، تنفس در هوای تازه و حضور زیر نور آفتاب هم به بدنتان در نبرد کمک می‌کند. پس از فرونشستن تب، تا ۴۸ ساعت احتیاط کنید و در تماس با اعضای خانواده، دوستان یا همکاران دقت کنید تا آن‌ها دچار این بیماری نشوند.
