بهترین ماهی، آن است که در آب شیرین پرورش یابد که این آب شیرین همیشه جاری بوده و بر روی سنگ و سنگ‌ریزه یا شن گذشته باشد، سرچشمه آن دور بوده و باد بر آن وزیده باشد.
طبیعت مطلق گوشت ماهی، سرد و تر است و ماهی دریا و آب شور، سردی و تری کمتری دارند و بعضی نسبت به بعضی گرم‌تر هستند؛ ماهی نمک‌سود از هر نوع که باشد گرم و مایل به خشکی است و ماهی نمک‌سود کهنه، گرم و خشک است.
کباب ماهی تازه، سریع‌الهضم، چاق‌کننده، تولید‌کننده منی مخصوصاً در زنان است؛ بهتر است اندازه ماهی مصرفی نه بزرگ و نه کوچک بلکه متوسط باشد.
ماهی خوب آن است که همان روز صید شده و بوی بد نیز نداشته باشد(گوشت ماهی لطیف است و سریعاً دچار عفونت می‌شود) ماهی سواحل دریا بهتر، نازک‌تر و لذیذتر از ماهی رودخانه است.
بدترین ماهی‌ها، ماهی قنات و گودال‌ها و چشمه‌های کوچک و زمین‌های پست وآب‌های کثیف بدبو هستند (مخصوصاً اگر راکد باشند)؛ ماهی‌های بسیار بزرگ یا بسیار کوچک پرخار نیز برای مصرف مناسب نیستند و بهتر است از مصرف آن‌ها پرهیز شود.
بهترین روش مصرف ماهی، کباب کردن بر آتش است که برای معده سبک‌تر از بریان کردن در روغن است.
آشامیدن آب بعد از مصرف ماهی بسیار زیان‌آور است و موجب بیماری‌های مزمن می‌شود؛ مصرف ماهی همراه با شیر و تخم مرغ یا گوشت سایر حیوانات نیز بسیار زیان‌آور است و سبب بیماری‌های مزمن می‌شود.
سنگ موجود در سر ماهی تحت عنوان "حجرالحوت" نام دارد؛ کسانی که سنگ کلیه دارند، خوردن حجرالحوت در دفع سنگ کلیه نقش موثری دارد؛ بهتر است سنگ سر ماهی سنگسر جنوب باشد که در خواص بهتر از سایر ماهی‌ها است.
به روشهای مختلفی می‌توان خوراک ماهی را طبخ کرد؛ ماهی در شمال کشور استانهای مازندران و گیلان به شکل شکم‌پر طبخ می‌شود؛ اهالی مازندران و گیلان از سبزی چوچاغ یا چوچاک یا شیشاک بعنوان هاضم(هضم کننده) قوی ماهی و از گردو بعنوان مصلح ماهی و به‌دلیل رطوبت بالای هوا از"سیر" در ماهی شکم‌پر استفاده می‌کنند.
در جنوب ایران، ماهی به‌صورت قلیه‌ماهی طبخ می‌شودغ بهتر است مردم در جنوب همراه ماهی خرما میل کنند و در شمال کشور از زیتون بعنوان مصلح ماهی میل کنند.
بهترین زمان خوردن ماهی در وعده ناهار همراه با سیر یا خرما یا گردو و ترجیحا زیتون است؛ بدترین زمان خوردن ماهی، شب‌هنگام است؛ بیشتر کسانی که سکته کرده‌اند شب را ماهی میل کرده‌اند؛ بهتر است شب را به‌دلیل طبیعت سردش غذای با طبع گرم میل کرد.
در جمع‌بندی تدابیر ضروری مصرف ماهی باید توجه داشت که:
ــ هرگز همراه ماهی، ماست یا دوغ مصرف نشود.
ــ حتماً همراه ماهی، مصلحات آن (خرما، عسل، گردو، زنجبیل، ادویه‌جات گرم، ماهی به‌صورت شکم‌پر) خورده شود.
ــ مصرف ماهی بیشتر باید در فصل تابستان و فصول گرم سال باشد.
ــ ماهی در وعده غذایی ناهار مصرف شود و از مصرف آن در وعده شام پرهیز شود.
ــ افراد با طبع سرد (افراد بلغمی و سوداوی) از خوردن زیاد ماهی به‌شدت پرهیز کنند.
ــ هرگز همراه ماهی، آب ننوشید.
