افزایش فعالیت شرکت‌های اعزام دانشجو در کشور با بالا گرفتن تب تحصیل در دانشگاه‌های برتر جهان باعث شده تا برخی از این شرکت‌ها دست به تبلیغات گسترده و البته واهی بزنند. تبلیغاتی که در ابتدا نشانی از فریب کاری ندارد اما در تماس با آنها و دریافت اطلاعات قطره‌ای که به صورتی محتاطانه در اختیار افراد قرار می‌دهند، نشان می‌دهد یک جای کار می‌لنگد.
کمی جلوتر که برویم می‌بینم همه وعده‌های تحصیل در کشورهایی خارجی مثل چین و روسیه فقط دامی برای تور کردن دانشجویانی است که به این شرکت‌ها اعتماد می‌کنند.
چین، روسیه، ایران
یکی از شرکت‌های اعزام دانشجو که مدعی است در رشته پزشکی و دندان پزشکی دانشجو به کشور چین و روسیه اعزام می‌کند و با دانشگاه‌های خوب آن کشورها در ارتباط است، سوژه گزارش ما شد. این شرکت با ارسال پیامکی که حاوی متن «پزشکی، دندان پزشکی و ...، 2 سال روسیه و چین+بازگشت به ایران، 130 میلیون تومان؛ تماس با شماره ....» مشتریان خود را به تماس درباره محتویات این پیام فرا می‌خواند.
شاید در نگاه نخست این موضوع به ذهن برسد که چطور ممکن است 2 ساله بتوان پزشکی یا دندانپزشکی را در کشوری مثل چین و روسیه خواند و مدرک گرفت و به ایران بازگشت؟ این سؤال و ده‌ها سؤال دیگری است که در تماس با یکی از این شرکت‌ها متوجه آن می‌شویم.
برای آگاهی از جزئیات این آگهی، با همین شرکتی که پیام را ارسال کرده تماس گرفتیم تا از اطلاعات این موضوع مطلع شویم. خانمی که متصدی این شرکت بود درباره شرایط اعزام و تحصیل دانشجو می‌گوید: «ما دانشجویان را به مدت 2 سال به چین یا روسیه اعزام می‌کنیم، دراین مدت باید 72 واحد درسی پاس کنند و بعد از آن به یکی از دانشگاه‌های بین‌الملل تهران برگشته و ادامه تحصیل می‌دهند.» او در پاسخ به این سؤال که هزینه تعیین شده شامل تحصیل در تهران هم می‌شود یا خیر؟ اضافه می‌کند: «هزینه تحصیل در روسیه و چین سالی 130 میلیون تومان است و کسانی که می‌خواهند به چین اعزام شوند باید زبان انگلیسی و کسانی که به روسیه می‌روند زبان روسی یاد بگیرند، بعد از این مدت هم که به کشور برمی‌گردید؛ هزینه تحصیل در ایران هم به عهده خودتان است.»
این متصدی با اشاره به مقطع تحصیلی مورد نیاز برای تحصیل در دوره‌های پزشکی، می‌گوید: «کسانی که مدرک دیپلم یا پیش‌دانشگاهی رشته علوم تجربیدارند می‌توانند در این دوره‌ها شرکت کنند.»
لابی بازی
اینکه 2 سال در دانشگاهی در چین و روسیه تحصیل کنید و دریافت مدرکی معتبر و در واقع بین تحصیل به کشور برگردید که در دانشگاهی ادامه تحصیل بدهید یعنی دور زدن قانون! کسی که اینجا نمی‌تواند بدون کنکور در رشته پزشکی قبول شود با این‌کار می‌تواند هم کنکور نداده و هم بعد از برگشت، با لابی این موسسه می‌تواند بدون آزمون وارد دانشگاه شود و رشته پزشکی بخواند!
او می‌گوید: «ما مجوز این کار را داریم و نخستین موسسه‌ای هستیم که دانشجو به دانشگاه‌هایی می‌فرستیم که وزارت علوم و وزارت بهداشت آنها را قبول دارند، در واقع ما 2 سال بورسیه می‌گیریم.»
سراب
شاید مهم‌ترین نکته‌ای که در این گزارش می‌تواند به آن اشاره داشت این باشد، دانشجویانی که از طریق این مؤسسات به کشورهای دیگر اعزام می‌شوند تا در یکی از رشته‌های پزشکی که برای ورود به این رشته‌ها در کشور نیاز به تلاش وافری است، تحصیل کنند، قرار نیست در کشور مقصد مدرک خود را بگیرند. همه این تلاش‌ها برای جذب سود است و این مؤسسات کاری به وضعیت دانشجویانی که اعزام می‌کنند ندارند.
او در پاسخ به این سؤال که دانشجو بعد از 2 سال تحصیل در روسیه و چین وقتی به کشور برگردد، چه‌مقطعی با چه مدرکی محسوب می‌شود؟ می‌گوید: «دانشجویانی که به این کشورها اعزام می‌شوند 2 سال در آنجا درس می‌خوانند و بعد برای ادامه تحصیل به دانشگاهی در ایران منتقل می‌شوند، چند سالی هم اینجا می‌خوانند بعد مدرک می‌گیرند، 2 سالی که در روسیه و چین می‌خوانند، مقطع خاصی محسوب نمی‌شود.»
او برای ترغیب بیشتر ما برای نام‌نویسی به‌عنوان دانشجوی اعزامی می‌گوید: «البته دانشگاه‌هایی که در ایران برای ادامه تحصیل انتخاب می‌شوند، همتراز با دانشگاهی است که شما در آن 2 سال را می‌گذرانید.»
پول بده دکتر شو!
با کمی دقت در این موضوع می‌توان فهمید، تحصیلی که این موسسه در روسیه و چین وعده می‌دهد چیزی جز سراب نیست چراکه قرار نیست دانشجو در کشورهای مقصد مدرک خود را بگیرد، بلکه قرار است به بهانه تحصیل در این دو کشور به دانشگاه‌های بین‌المللی برود و بعد از کلی هزینه، با هزینه مجدد درس خود را ادامه بدهد. خلأ نظارتی بر کار مؤسسات ظاهراً علمی در کشور که زیر نظر مستقیم وزارت علوم فعالیت می‌کنند باعث شده تا امروز شرایط برای ماهی گرفتن از آب گل آلود بیشتر شود. خیلی از این مؤسسات اهمیتی به سرنوشت افرادی که به‌عنوان دانشجو به کشورهای دیگر اعزام می‌کنند نمی‌دهند و این اتفاق می‌تواند برای جامعه علمی همچنین سلامت کشور خطرآفرین باشد به‌ویژه اینکه معیار تبدیل شدن به یک پزشک در هر شاخه‌ای، داشتن توانایی مالی است. این تنها موسسه‌ای نیست که در این زمینه فعالیت می‌کند و ما سراغش رفتیم، خیلی از همین مؤسسات بی‌صدا، سال‌هاست که فعالند و معلوم نیست در مدت فعالیتشان چه ضربه‌هایی به بخش دانشگاهی کشور زده‌اند.
