خبر کنار رفتن سایه حمایت دفتر برنامه عمران ملل متحد از سر پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی، چند روزی است با واکنش‌های متعددی از سوی فعالان محیط زیست رو به رو شده است. برخی، نارضایتی دفتر برنامه عمران ملل متحد از عملکرد پروژه و ناامیدی از نجات یوز را عامل قطع این همکاری می‌دانند و برخی دیگر با استناد به گفته‌های محسن سلیمانی، مدیر برنامه‌های محیط زیست دفتر برنامه عمران ملل متحد، معتقدند علت این قطع همکاری، عدم اختصاص اعتبار لازم از سوی دولت به پروژه است. دلیلی که چندان منطقی به نظر نمی‌رسد و ظاهرا بهانه‌ای است برای خداحافظی مسالمت‌آمیز دفتر برنامه عمران ملل متحد با پروژه بین‌المللی حفاظت از یوز آسیایی. پروژهای که اکنون دیگر بین‌المللی نیست.
اما حمید ظهرابی سرپرست معاونت محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط‌زیست درباره سرنوشت پروژه یوز پس از قطع همکاری دفتر برنامه عمران ملل می‌گوید: در مورد پروژه حفاظت از یوز، برنامه ما این است که اگر دفتر برنامه عمران سازمان ملل‌متحد نتواند همکاری خود را ادامه دهد، از منابع طرح تنوع‌زیستی استفاده کنیم و چارچوب کار و زیرساخت‌ها باقی بماند.
با کنار رفتن دفتر برنامه عمران ملل متحد از جمع شرکای پروژه حفاظت از یوز اما، این پروژه توسط چه کسانی به راه خود ادامه خواهد داد؟
با نگاه به تصویری که پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان حفاظت محیط زیست از جلسه کمیته راهبردی یوزپلنگ آسیایی منتشر کرده، چهره یکی از صدرنشینان جلسه توجه بیننده را جلب می‌کند. چهره‌ای که نه از مسئولان ستادی محیط زیست است و نه از مدیران استانی. اما ظاهرا در این نشست از جایگاه به مراتب مهمتری نسبت به آنها برخوردار است.
مراد طاهباز، عضو هیئت مدیره موسسه حیات وحش میراث پارسیان است. موسسه‌ای خصوصی که با روی کار آمدن معصومه ابتکار، از آبان 1392 به عنوان یکی از شرکای پروژه حفاظت از یوز شناخته شد و خزانه‌دار آن به عنوان مدیر جدید این پروژه دولتی منصوب شد. موسسه‌ای که اکنون خزانه‌دار آن، مدیر پروژه یوز است و عملکرد انحصاری او در حوزه حفاظت از یوزپلنگ تاکنون انتقادات بسیاری را به همراه داشته و شبهاتی را مبنی بر ایجاد رانت به وجود آورده است. مؤسسه‌ای که همتای آمریکایی آن با نام مؤسسه حیات وحش پارسیان در سال 2010 در آمریکا تأسیس شد.
اما آیا صدرنشین جلسه کمیته راهبردی یوز، تنها عضو هیئت‌مدیره یک انجمن مردمی است؟
مراد طاهباز، عضو هیئت‌مدیره موسسه حیات وحش میراث پارسیان، یک تاجر بین‌المللی است که علاوه بر ساخت‌وساز در کشورهای آمریکا و رژیم صهیونیستی ، مدیریت و توسعه قمارخانه‌‌های آمریکا را هم در کارنامه فعالیت‌های خود دارد.
طاهباز همچنین از علاقه‌مندان شکار است که یکی از مستندات آن، ثبت شکار دو رأس مرال، گوزن زرد، تار هیمالیایی و شاموا به نام وی در وب‌سایت گزارش شکار (Hunting Report) است. او همچنین در سمیناریدرباره شکار قوچ در ایران که در هتل-قمارخانه پاریس در لاس‌وگاس برگزار شده بود، تحت عنوان «شهروند سابق ایران» در پنلی شرکت کرده و به همراه رضا گلسرخی و یک شکارفروش بین‌المللی به نام دیوید لیلین، راه‌های شکار در ایران و نیز ارسال شاخ و لاشه شکار به آمریکا را برای حضار آمریکایی شرح داد.
اما مراد طاهباز با سوابقی آشکار و بدون هیچ پیشینه مستندی از پژوهش و یا حفاظت در حوزه حیات وحش اکنون صدرنشین جلسه کمیته راهبردی یوز در سازمان حفاظت محیط زیست کشور ماست تا به یاد داشته باشیم که اکنون با قطع همکاری دفتر برنامه عمران ملل متحد، پروژه حفاظت از یوزپلنگ پس از سازمان حفاظت محیط زیست که سالهاست نقشی کمرنگ در حفاظت از یوز ایفا کرده به جز موسسه حیات وحش میراث پارسیان پشتیبان دیگری ندارد. پروژهای که به جرأت می‌توان گفت، اقدامی موثر در راستای حفاظت از یوزپلنگ در کارنامه خود ندارد و فعالیت‌های 16 ساله‌اش به پایش‌هایی نه چندان موفق و تلاش‌هایی به منظور فرهنگسازی در میان جوامع محلی محدود است اما با این حال به گفته حمید ظهرابی، سرپرست معاونت محیط زیست طبیعی سازمان، از این پس با استفاده از منابع مالی طرح تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست به فعالیت ادامه خواهد داد.
بدین ترتیب، اکنون پس از خداحافظی سازمان ملل با یوزپلنگ و در حالی که مسئولان ستادی و استانی محیط زیست مدتهاست از حوزه حفاظت از یوزپلنگ دور نگه داشته شده‌اند اصرار بر ادامه پروژه یوز با مدیریت فعلی آن، معنایی جز واگذار کردن امتیاز استفاده از عبارت "حفاظت از یوزپلنگ" به یک موسسه خصوصی ندارد. موسسه‌ای که سه ماهی است به همراهی یک بازیگر سینما و با هماهنگی معاونت محیط زیست طبیعی سازمان محیط زیست، کمپینی تحت عنوان «یوز تا ابد» راه‌اندازی کرده تا برای خرید آغل‌های پارک ملی توران و آزادسازی این زیستگاه یوز از حضور دامداران، 800 میلیون تومان اعانه مردمی جمع کند. مبلغی که بیش از هفتاد درصد آن تأمین و به حساب یک بازیگر سینما واریز شده بی‌آنکه تاکنون گزارشی از عملکرد این کمپین ارائه شده باشد.
به علاوه، هدف کمپین یوز تا ابد هرچند پس از گذشت سه ماه تاکنون محقق نشده اما این پرسش را مطرح کرده که چرا از میان زیستگاه‌های یوز، پارک ملی توران برای آزادسازی از گله‌های دام در اولویت قرار گرفته؟ آیا اینکه منطقه یک میلیون هکتاری توران سالهاست به منظور انجام فعالیت‌های محیط زیستی و گردشگری در اختیار موسسه حیات وحش میراث پارسیان قرار گرفته را می‌توان دلیل اصلی تلاش این موسسه برای خارج کردن دامداران از پارک ملی توران که بخشی از این منطقه است دانست؟ زیستگاهی که پس از خروج دامداران، در عمل، قرق اختصاصی موسسه حیات وحش میراث پارسیان تبدیل خواهد شد.
