در عرصه هنر عام بود که مقوله محیط زیست به هنر پیوند خورد و در آثار مختلف هنری نمود پیدا کرد؛ البته بسیاری قرن 19 را قرن رویش هنر محیط زیستی میدانند. پیوندی که از اوایل سال 2000 قوت بیشتری گرفت و در 2014 با حرکت نمادین یک هنرمند ایرلندی به نام جان جرارد که با استفاده از نمادهای محیطی، یک ساختار هنری برای نمایش خطرات گرم شدن زمین در صحرای نوادا به نمایش درآورد به شکل وسیعی بازتاب پیدا کرد.
در همان سال بود که لئوناردو دیکاپریو بازیگر سرشناس که درزمینهٔ آگاهسازی خطرات گرم شدن کره زمین فعالیتهای زیادی کرده است، هزینه اجرایی شدن این پروژه در موزه هنر لسآنجلس را بر عهده گرفت و بازدید از این بخش موزه را برای عموم رایگان اعلام کرد.
شاید مهمترین نقطه تفاوت تلاشهای هنرمندان ایرانی و خارجی در عرصههای مختلف فرهنگی، اجتماعی و محیط زیستی باشد چراکه هنرمندان و سلبریتی های خارجی توانایی هزینه کرد شخصی در حوزههای مختلف را دارند و هنرمندان ایرانی نه؛ هرچند تفاوتها به همین نقطه ختم نمیشود.
بسیاری معتقدند مهمترین تفاوت هنرمندان ایرانی و غیر ایرانی در ورود به حوزه محیط زیست را بهرهمندی یا عدم بهرهمندی ازنظر کارشناس متخصص است. چیزی که در بین هنرمندان خارجی بهشدت رایج است و در میان هنرمندان ایرانی چیزی در حد تعارف!
امانالله قرایی مقدم، جامعهشناس در گفتوگو با خبرنگار فارس ورود و فعالیت هنرمندان در عرصه محیط زیست را مؤثر عنوان میکند و میگوید: هنرمندان آمریکایی در واکنش به نظر ترامپ برای خروج از معاهده پاریس توانستند با فشارهای اجتماعی ترامپ را دچار تزلزل در تصمیم کنند اما نمیتوان از ورود هنرمندان ایرانی که هنرمندان جهان سوم محسوب میشوند چنین انتظاری داشته باشیم،چراکه نه تأثیرگذاری هنرمند درجهیک آمریکایی را دارند و نه درآمدش را.
وقتی بازیگران، کارشناس محیط زیست میشوند
باوجوداینکه عموم هنرمندان حامی محیط زیست در دیگر کشورها، بدون نظر کارشناس تخصصی درزمینه ای اظهارنظر نمیکنند و حتی رعایت و پایبندی به این موضوع را ازجمله اصول حرفهای و غیرقابل تغییر خود میدانند.
اما حضور هنرمندان ایرانی در عرصه محیط زیست که البته طی چهار سال گذشته و بهواسطه فکر و فضای ایجادشده از سوی معصومه ابتکار رئیس سابق سازمان حفاظت محیط زیست شدت پیدا کرد، به نظر میآید تنها بر پایه احساسات و جنبه خودنمایی داشته است.
نمونه این خودنماییها را میتوان در مصاحبهها و اظهارنظرهایی که در رویدادهای محیطی زیستی بیان میکنند دید.
زینت المجلس های محیط زیستی
رفتار هنرمندان (بازیگران) ایرانی در خصوص محیط زیست با توجه به اقبال عمومی و تعداد طرفدارانشان متفاوت است؛ برخی از هنرمندان (بازیگران) تنها به اظهارنظر و حضور در نشستها و مراسمهای محیط زیستی اکتفا میکنند و برخی دیگر در جشنوارهها و مراسم خاص مشارکت کرده و البته این راهی برای کسب درآمد و دیده شدن بیشتر هم است.
برخی به حضور در برنامههای پاکسازی اکتفا میکنند و برخی تنها دغدغهشان حوزه حیوانات آنهم از نوع نگاه افراطی در نگهداری از سگ و گربه است، که این روزها هم تأثیرات منفی در فرهنگ عمومی کشور داشته است.
عکس گرفتن با مار، تمساح و خرس و ببر و پلنگ هم در بین عدهای از هنرمندان به معنای دوستدار و فعال محیط زیست تلقی می شود.
کمپین سازی هم راهی است که هنرمندان سرشناستر پیشگرفتهاند. کمپین «یوز تا ابد» که گفته میشود بدون اطلاع سازمان محیط زیست برای حمایت مالی از یوز ایرانی راهاندازی شد و معضلاتی را به دنبال داشت از این جمله است.
برخی از بازیگران هم از راه بازشده برای ورود به چنین عرصهای که چهرهای فانتزی و شیک به آنها میداد استفاده کرده عنوان «سفیران محیط زیست» را دریافت کردند و از قِبل آن در عرصه ملی و بینالمللی اعتباراتی کسب کردهاند.
علاوه بر ترویج و اشاعه نگهداری از حیوانات خانگی در صفحههای اجتماعی که کوچکترین ارتباطی با اشاعه فرهنگ محیط زیستی ندارد و با نگاه عرفی و شرعی در کشور ما متفاوت است، و تظاهرات و تحصنهای روبه روی سازمان محیط زیست نه برای بغرنج این حوزه بلکه برای دفاع از سگ های ولگرد که ارتباطی هم با سازمان محیط زیست ندارد نشانی از سراسیمگی برای مطرح شدن و حضور در جلوی دروبینها دارد.
اما در این میان برخی هنرمندان رسالت واقعی هنر را شناخته با تحقیق و بر داشتن گامهای اجرایی و انجام فعالیت عملی در تلاشاند تا از طریق تئاتر، فیلم، موسیقی و ... به افزایش سطح فرهنگ جامعه در حفاظت از محیط زیست کمک کنند که ازجمله نمونه های موفق می توان به فیلم ک طعم شیرین خیال اثر ماندگار کمال تبریزی اشاره کرد.
نامهنگاریهای هنرمندان در واکنش به معضلات زیستمحیطی هم از تلاش های آنان برای دغدغه های اساسی این حوزه است، که میتوان به نامه هنرمندان و فعالان مدنی به رییسجمهور برای نجات تالاب آقگل در تاریخ . 1395.4.13 اشاره کرد که بیش از 650 نفر در نامهای خطاب به رییسجمهور خواستار نجات تالاب آقگل ملایر و بازگشت دوباره زندگی به این تالاب شدند و پرویز پرستویی و هانیه توسلی و احمدرضا درویش ازجمله چهرههای سرشناس امضاکننده نامه بودند.