تاریخچه بحث احداث قطار شهری در تهران به زمان ناصرالدین شاه قاجار بازمی‌گردد. تأسیس تراموای شهری از جمله نکات پیش بینی شده در امتیاز نامه‌ای بود که بارون ژولیوس دو رویتر در عهد ناصرالدین شاه روی کاغذ آورد. تهران در بین شهرهای کشور، در زمینه احداث مترو پیشرو بوده است. مترو تهران نه تنها در کشور بلکه در منطقه خاورمیانه جزء یکی از مدرن ترین و بزرگترین پروژهها محسوب می شود و هرساله با سرعت بالایی به سمت تکمیل شدن پیش می رود.
نخستین بررسی ها برای احداث مترو تهران به اوایل دهه 1350 برمی گردد. در سال 1350 مطالعات اجتماعی، اقتصادی و ترافیکی شهر تهران و پیش بینی تغییرات آن برای سال ١٣٧٠ توسط شرکت های سوفرتو و شرکت متروی فرانسه (RATP) صورت گرفت. در سال 1353 گزارش نهایی ارائه می شود و انتخاب سامانه ای شامل یک شبکه خیابانی با یک کمربندی در پیرامون منطقه مرکزی و دو بزرگراه برای نواحی در حال ساخت شهری و یک شبکه مترو با ٧ خط که به وسیله شبکه اتوبوس رانی و تاکسی رانی مد نظر قرار می گیرد. قانون تاسیس شرکت راه آهن شهری تهران و حومه (مترو) به تصویب می رسد و شرکت های خارجی برای ساخت آن وارد ایران می شوند. شرکت‌های فرانسوی از سال ۱۳۵۶ عملیات اجرایی احداث خط ۱ مترو را در اراضی شمال تهران (بزرگراه شهید حقانی کنونی) آغاز کردند. عملیات اجرایی مترو تا آذر سال ۵۹ اجرای ۲۳۰۰ متر تونل و بخشی از سازه ۳ ایستگاه حدفاصل بزرگراه شهید حقانی و خیابان شهید بهشتی ادامه یافت ولی در این زمان و درپی جریانات جنگ ایران و عراق، نمایندگان شرکت‌های خارجی ایران را ترک کردند و در اواخر سال ۶۰ هیئت وزیران توقف کامل طرح توسط مشاوران خارجی را اعلام کرد.
عملیات ادامه ساخت مترو در تهران برای چندین سال متوقف می شود تا آنکه مجدد در میانه دهه 1360 هیات وزیران اجرای طرح متروی تهران را تصویب و فعالیت‌های مترو مجدداً در تهران آغاز شد. اما کار اجرایی مصوبات در سال 1374 و با عقد قرارداد برای خرید تجهیزات ثابت و متحرک خطوط ١، ٢ و ٥ صورت می گیرد. در روز شانزدهم اسفند ماه سال ۱۳۷۷ تهرانی ها شاهد حرکت قطار مترو می شوند. نخستین خط متروی تهران که بخش حومه‌ای خطوط متروی کنونی است افتتاح می گردد و تهران را به کرج متصل می کند.
ولی توسعه اصلی خطوط مترو در دو دهه اخیر و به ویژه، 10 سال گذشته صورت گرفته و به تدریج ایستگاه های مترو به سایر مناطق تهران تا دو سال آینده خواهد رسید. براساس اطلاعات و گزارش ها تا سال 1384 تنها 75 کیلومتر خط مترو که 45 کیلومتر آن خط تهران- کرج و در روی سطح ساخته شده بود و روزانه حدود 600 هزار سفر انجام می داد.
در سال 2011 در مراسم انتخاب جایزه جهانی حمل و نقل پایدار 2011 با حضور بیش از 500 تن از مدیران شهری، شهرداران، اسانید برجسته دانشگاه های جهان، کارشناسان ارشد شهری و حمل و نقل در واشنگتن برگزار شد، مدیریت تهران در کنار این چهار شهر به عنوان برترین شهرداری جهان در حوزه توسعه حمل و نقل پایدار معرفی شد. این شهرها برمبنای اطلاعاتی که ظرف یکسال گذشته از توسعه حمل و نقل پایدار با محورهای مترو، بی آر تی، دوچرخه و تلاش برای حرکت به سمت حمل و نقل پایدار و کارآمد از آنها استخراج شده بود انتخاب شدند. توسعه مترو تهران رشد چشمگیری در این سال داشت. شهرداری تهران با توجه به چشم اندازها و برنامه در نظر دارد با در نظر گرفتن جمیع جهات تا سال 2030 خطوط متروی تهران را به 430 کیلیومتر و 276 ایستگاه برساند که نشان از آینده نگری مدیریت شهری دارد.
در یک دهه اخیر ، احداث خطوط مترو نزدیک به 230 کیلومتر با جابجایی روزانه بالغ بر 3 و نیم میلیون سفر افزایش پیدا کرده است. در حال حاضر خط هفت با طول تقریبی 35 کیلومتر و 23 ایستگاه به بهره برداری رسیده، خط 6 با 25 ایستگاه بدون در نظر گرفتن ایستگاههای تبادلی تا چند ماه آینده به بهره برداری می رسد و بالای 90 درصد پیشرفت داشته، خط 8 یعنی فرودگاه امام خمینی به بهره برداری رسیده است. با افتتاح این خطوط کل خطوط مترو به 300 کیلومتر رسید که این خود یک گام بسیار بلند در مسیر تحقق شهر زیزمینی و افزایش زیرساخت های حمل و نقل عمومی برای جابجایی 10 میلیون نفر در تهران توسط مدیریت قالیباف در شهر تهران بود.
