حساسیتها نسبت به شرایط حیوانات در مراکز نگهداری از حیات وحش طی سالهای گذشته به شدت افزایش یافته و هر از گاه، موجی از انتقادات را نه تنها در میان فعالان محیط زیست بلکه در سطح جامعه نسبت به شرایط نگهداری از حیوانات در باغهای وحش و باغهای پرندگان به همراه میآورد. هرچند هم راستا با این افزایش حساسیت، شرایط نگهداری از حیوانات در این مراکز هم طی سالهای گذشته، به طور قابل توجهی بهبود یافته اما همچنان آنچه در این مراکز شاهد هستیم، نه تنها با استانداردهای بینالمللی بلکه حتی با ضوابط دستورالعمل سازمان حفاظت محیط زیست کشور و در نتیجه با شرایط مطلوب دوستداران حیوانات فاصله بسیار دارد.
یکی از انتقاداتی که متوجه اغلب باغهای وحش و حتی باغهای پرندگان در سطح کشور میشود شرایط نامناسب نگهداری از حیوانات اهلی به ویژه سگ و گربه در باغ وحشهاست. حیواناتی اهلی که نامشان با عنوان باغ وحش یا باغ پرندگان جور در نمیآید و بر خلاف سایر گونههای باغ وحش، نگهداری از آنها را نمیتوان با این بهانه که برای بازدیدکنندگان جذابیت دارند توجیه کرد.
برای نگهداری باغهای وحش و باغهای پرندگان از حیواناتی چون سگ و گربه که اغلب نژاددار هم هستند توجیهی به جز تولهکشی و فروش تولهها به متقاضیان نمیتوان یافت. انگیزهای که نه تنها با ماهیت باغ وحش همخوانی ندارد بلکه سوء استفاده از عنوان باغ وحش و باغ پرندگان را تداعی میکند. چه آنکه سگ و گربههای مولدی که در این مراکز نگهداری میشوند به دلیل آنکه از نظر صاحبان این مراکز به نسبت سایر گونهها از ارزش کمتری برخوردار بوده و بازدیدکننده چندانی ندارند، در بدترین شرایط از لحاظ بهداشت و تغذیه و در نامناسبترین قفسها نگهداری میشوند.
کیانا گودرز، کارشناس ارشد محیط زیست با بیان اینکه هیچ بازدیدکنندهای برای دیدن سگ و گربه به باغ وحش نمیرود به تسنیم میگوید: نگهداری از حیوانات خانگی در باغ وحش هیچ معنایی جز کسب درآمد با سوء استفاده از فضای باغ وحش ندارد.
وی ادامه میدهد: از بحث حقوق حیوانات و آسیبهایی که شرایط نامناسب نگهداری از حیوانات مولد و تولهکشیهای پیدرپی شامل حالشان میکند که بگذریم از تهدیدی جدی که با تکثیر و فروش این حیوانات در باغهای وحش و حتی در برخی موارد باغهای پرندگان گریبان انسان را میگیرد نمیتوان گذشت: بیماریهای متعدد و بعضا مشترک با انسان که از طریق تولههای خارج شده از باغ وحش، به محل زندگی خریداران منتقل میشود.
این فعال محیط زیست همچنین یادآور میشود: در برخی موارد حتی صاحبان حیوانات خانگی، که طی مدتی امکان نگهداری از حیوانشان را ندارند این حیوانات را در قبال پرداخت حق پانسیون برای نگهداری موقت به باغ وحش میسپارند بیآنکه بدانند حیوانی که به آنها عودت داده خواهند شد بر اثر مجاورت با حیوانات آلوده و شرایط نامناسب نگهداری در باغ وحش، انواع بیماریها و انگلها را به خانههایشان وارد خواهند کرد.
گودرز با اشاره به لزوم حذف حیوانات خانگی از باغهای وحش و باغهای پرندگان میگوید: شاید مسئولان بگویند که فروش تولههای حیوانات و یا پانسیون کردن آنها، تخلف باغوحشداران محسوب شده و مشمول برخورد قانونی میشود اما من از آنها میپرسم که آیا در وانفسای تخلفاتی که در سایه عدم نظارت مسئولان در باغ وحشها شاهد هستیم، میتوان به برخورد با این تخلفات امیدوار بود و اصولا اگر صاحبان باغ وحش، قصد درآمدزایی از طریق فروش تولهها و یا پانسیون کردن حیوانات خانگی را ندارند، به چه دلیل آنها را مجموعه خود نگهداری میکنند؟
وی در پایان با بیان اینکه اعلام ممنوعیت نگهداری از حیوانات اهلی در باغوحشها، اقدام دشواری نیست از مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست خواست در راستای ساماندهی مراکز نگهداری از حیات وحش طی ابلاغیهای به کلیه باغهای وحش و باغهای پرندگان، نگهداری از حیوانات اهلی به ویژه سگ و گربه را که با ماهیت این مراکز سازگار نیست ممنوع اعلام کنند.