وقتی درمورد بهداشت دهان فکر می‌کنید، احتمالا چیزهای را تصور می‌کنید: مسواک، خمیردندان، دهان‌شویه، نخ‌دندان و ابزارهای بی‌شماری که توسط دندان‌پزشکان استفاده می‌شود. اما مهم‌ترین عامل در سلامت دهان را نمی‌توانید در قفسه‌های داروخانه‌ها بیابید.
یک عنصر که دهان را پاکیزه، سالم و بدون باکتری نگه می‌دارد آب دهان است.
بدن ما روزانه ۱ تا ۲ لیتر آب دهان تولید می‌کند، حداقل آنچه که در شب تولید می‌شود (سلام، نفس صبحگاهی!). وقتی دهان خشک می‌شود، بافت‌های نرم مانند لثه‌ها، لب و زبان متورم و ناراحت می‌شوند. علاوه بر این، میکروب‌ها به‌طور منظم به دلیل عدم وجود آب دهان از دهان شسته نمی‌شوند، بنابراین دهان خشک به زمینه‌ی پرورش میکروب‌ها تبدیل می‌شود و تنفس کمتر تازه می‌ماند.
تولید آب دهان، موجب شستن دندان‌ها در برابر آنتی‌بادی‌های مهاجم و با خنثی نگه‌داشتن یون هیدروژن، از دهان محافظت می‌کند. در صورتی که میزان یون هیدروژن کم یا اسیدی شود، مواد معدنی دندان‌ها از بین می‌رود و باکتری‌های بد که موجب التهاب لثه هستند رشد می‌کنند.
سطح یون هیدروژن طبیعی آب دهان هر فرد، در محدوده خنثی ۶.۷۵ تا ۷.۲۲ شناور است. یون هیدروژنی که کمی اسیدی باشد نیز می‌تواند همچنان یک محیط دهانی سالم را پرورش دهد. اما در یون هیدروژن کمتر از ۵.۵، دندان می‌تواند مواد معدنی‌اش را از دست می‌دهد و همین امر به کاهش باکتری‌های سالم و افزایش باکتری‌های خورنده‌ی دندان منجر می‌شود.
یون هیدروژن کافی در دهان نقشی کلیدی در جلوگیری از بروز بیماری ایفا می‌کند. ما زنان باردار و افراد را به استفاده از داروهای تجویزی که موجب از بین رفتن خشکی دهان می‌شود تشویق می‌کنیم تا در مورد سلامت دهانشان بیشتر پیشگیری کنند زیرا این وضعیت موجب تغییراتی در میزان آب دهان می‌شود، که یون هیدروژن را کاهش می‌دهد و می‌تواند منجر به بیماری‌های دندان و لثه و کرم خوردگی در دندان منجر شود.
اگرچه آب‌دهان مکانیزمی طبیعی در سلامت بدن است، اما به‌علت مصرف فراوان نوشیدنی‌ها و خوراکی‌های اسیدی و شیرینی که از دهان می‌گذرد به کمک نیاز دارد. مسواک زدن منظم با خمیر دندان و استفاده روزانه از نخ دندان کاملا ضروری هستند. اما همه این موارد نیز با سلامت دهان با بدن همکاری نمی‌کنند. الکل موجود در دهان‌شویه می‌تواند دهان شما را خشک کند، بنابراین اگر مسواک زدن و نخ دندان به‌تنهایی موثر نیستند از دهان‌شویه در حد متوسط استفاده کنید.
برای اینکه با مسواک زدن دهانتان را تمیز و دندان‌هایتان را سالم نگه‌دارید، سعی کنید تا میان‌وعده‌های طبیعی بخورید، میان‌وعده‌های ترد مانند هویج، کرفس. پنیر، آجیل، شیر که برای دندان عالی هستند. برای اینکه به خنثی ماندن یون هیدروژن دهانتان کمک کنید، آب را جایگزین نوشیدنی‌های گازدار کنید و بعد از نوشیدن قهوه، چای، شراب یا هر نوشیدنی دیگری که تی‌شرت سفید را لکه کند، آب بنوشید. در نهایت، جویدن آدامس بدون قند و مکیدن آب‌نبات بدون قند می‌تواند موجب تولید بزاق، بیشتر از غدد بزاقی شود.
چنانچه با تولید آب‌دهان به هر نحوی مشکل دارید، مثل یک تنفس سخت یا خشکی دهان، مشورت با دندانپزشک یا پزشکتان ایده‌ی خوبیست، با پزشک صحبت کنید تا مقصر را بیابید و راه‌حل دیگری را پیدا کنید.
