در این برنامه رادیویی سیاوش روشنیان، فعال محیط زیست که مدتهاست در راستای تحقیقات و حفاظت از بازماندگان نسل روباه ترکمنی در ایران تلاش می‌کند می‌گوید: کارخانه کانسار خزر، 200 لیتر بر ثانیه پساب سیدی تولید می‌کند و مکاتبه شهریور سال گذشته سازمان انرژی اتمی با مسئولان اداره کل حفاظت محیط زیست استان گلستان حکایت از وجود عنصر پرتوزای رادیوم در پساب این کارخانه دارد. حقیقتی که پیش از این از آن بی‌خبر بودم و اکنون خود را یکی از قربانیان آن می‌دانم چرا که مدتها در این آب کار کرده‌ام.
وی ادامه می‌دهد: در منطقه اینچه‌برون لانه 14 روباه ترکمنی شناسایی شده که تنها بازماندگان نسل روباه ترکمنی در ایران در آن ساکن هستند و در حال حاضر پساب کارخانه کانسار خزر در نزدیکی آن تخلیه می‌شود. در کل این زیستگاه 14 لانه روباه وجود دارد که اداره کل حفاظت محیط زیست بنا دارد 1200 هکتار از آن را برای تخلیه پساب کارخانه کانسار خزر در اختیار این کارخانه قرار دهد که بدین ترتیب کلیه لانه‌های روباه ترکمنی زیر این پساب فروخواهد رفت. به علاوه این پساب پس از خشک شدن، معضلات زیست محیطی ناگواری را ایجاد خواهد کرد. اینها را من نمی‌گویم. اینها حاصل مکابتات خودشان است.
این در حالی است که مسعود خواجه، مدیرعامل شرکت کانسار خزر در گفت‌وگو با پیک بامدادی، رسانه‌ای شدن خبر تخلیه پساب حاوی اسید و عناصر پرتوزا توسط این کارخانه را، مسئله‌ای شخصی دانسته و می‌گوید: یکی از معاونان اداره کل محیط زیست استان گلستان که به دلیل اشتباهاتش از سمت خود برکنار شده این ماجرا را پیش کشیده. پساب کارخانه کاملا عاری از رادیواکتیو است و 150 سند داریم که این آب اسیدیته خنثی دارد.
اسماعیل مهاجر، نیز که هفته گذشته پس از سالها از سمت مدیریت اداره کل حفاظت محیط زیست استان گلستان کنار رفت همه این اظهارات که حاکی از ورود پساب حاوی اسید و رادیواکتیو به تالاب اینچه است را تکذیب کره و آن را دروغ‌پردازی‌های اراذل و اوباش می‌خواند.
اما بهزاد کمال‌وندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی در این‌باره می‌گوید: مرکز جامع ایمنی هسته‌ای کشور مراقبت از فعالیت‌های کانساری را که می‌تواند با مسائل پرتوی مرتبط باشد برعهده دارد. این مرکز باید اطمینان حاصل کند که این فعالیت‌ها ایمنی لازم را دارند. گزارشهای مرکز جامع ایمنی هسته‌ای از بازدید این کارخانه حکایت از آن دارد که تذکرات لازم به این کارخانه داده شده و بنا شده فعالیت کارخانه به صورت مداوم تحت نظر گرفته شود. در همین راستا طی دو هفته آینده بازدید مجددی از کارخانه انجام خواهد گرفت و گزارش نهایی ارائه خواهد شد. در صورت مشاهده موارد خطرزا، نتیجه را اعلام کرده و حتی تا متوقف شدن این فعالیت‌ها هم پیش خواهیم رفت.
اینکه مدیرعامل شرکت کانسارز خزر به منظور تبرئه کردن این کارخانه از ریختن پسابی مهلک به تالاب اینچه، یکی از معاونان سابق اداره کل حفاظت محیط زیست را متهم کرده و از سوی دیگر، اسماعیل مهاجر، فعال محیط زیستی را که درباره نابودی نسل روباه ترکمنی توسط پساب این کارخانه هشدار می‌دهد، اراذل و اوباش خطاب می‌کند خود یکی از شبهات این پرونده است.
سیاوش روشنیان، فعال محیط زیست که بیش از 19 سال به عنوان پیمانکار با اداره کل حفاظت محیط زیست استان گلستان همکاری داشته و بارها توسط اسماعیل مهاجر مورد تقدیر قرار گرفته مدارکی از سابقه همکاری خود را که تا اواخر سال گذشته ادامه داشته در اختیار خبرنگار اجتماعی خبرگزاریقرار داده و می‌گوید: کسب رتبه برتر در 10 دوره از نمایشگاه‌های بین‌المللی محیط زیست، طراحی و ساخت سه موزه حیات وحش در استان گلستان، طراحی و ساخت موزه حیات وحش در قزوین و هرمزگان، طراحی موزه حیات وحش استان سمنان، شرکت در نمایشگاه بین المللی مازنداران، کسب رتبه برتر در نمایشگاه توانمندی‌های استانهای غربی کشور، شرکت در نمایشگاه دستاوردهای 30 ساله انقلاب برای محیط زیست، سرشماری پرندگان برای اداره کل حفاظت محیط زیست گلستان به مدت 15 سال، تیمار و نگهداری گونه‌های حیات وحش شامل جوجه‌های پرندگان و توله‌های پستانداران و آماده کردنشان برای رهاسازی به مدت 19 سال، شتاسایی و ثبت گگوی دم‌پخ و در سال 84، تحقیقات روی روباه ترکمنی از سال 89، تهیه سه نمونه از بافت روباه ترکمن برای کار ژنتیک در سال 94، بیومتری و وزن کشی تخم پرندگان، بیومتری و وزن‌کشی جوجه‌ها و حلقه گزاری 7 گونه از پرندگان (300 پرنده) مهاجر زادآور در منطقه صوفیکم و تهیه گزارش مرتبط برای اداره کل حفاظت محیط زیست استان گلستان در راستای اثبات لزوم تبدیل منطقه صوفیکم به منطقه حفاظت شده از همکاری‌هایی است که طی 19 سال گذشته با سازمان حفاظت محیط زیست انجام داده‌ام. امروز متعجبم از اینکه چرا آقایان طی این سالها با اراذل و اوباش همکاری کرده و آنها را مورد تقدیر قرار داده‌اند.
وی ادامه می‌دهد: : بارها نسبت به عواقب تخلیه پساب مهلک کارخانه در تالاب اینچه هشدار داده‌ام اما این هشدارها نه تنها مورد توجه قرار نگرفت و سبب شده به جای آنکه مورد تقدیر قرار بگیرم، اراذل و اوباش خطاب شوم، بلکه از آن پس بنا شد 1200 هکتار از منطقه اینچه‌برون که تنها زیستگاه شناخته‌شده روباه ترکمنی در ایران است نیز برای تخلیه پساب در اختیار این کارخانه قرار گیرد که این به معنی نابودی معدود بازماندگان نسل روباه ترکمنی در ایران است.
اسنادی که چندی پیش در اختیار این خبرگزاری قرار گرفت، حکایت از سرریز شدن پسابی به شدت اسیدی و حاوی عناصر پرتوزا در تالاب اینچه در استان گلستان دارد. پسابی که در سایه سکوت اداره کل محیط زیست استان گلستان، اکوسیستم منطقه را رفته‌رفته به کام مرگ می‌کشاند.
