اگر چه همه متخصصان به مادران توصیه می کنند که فرزندشان را با شیر خودشان تغذیه کنند اما ممکن است به هر دلیلی بخواهید فرزندتان را با شیرخشک ، تغذیه کنید.مهم‌ترین نکته برای انتخاب شیر خشک ، کیفیت تغذیه‌ای، قیمت و حساسیت‌زا نبودن آن است. شاید با خودتان فکر کنید مگر شیر خشک مخصوص شیرخواران هم می‌تواند حساسیت‌زا باشد؟ پاسخ مثبت است؛ حساسیت به شیرخشک را می‌توان از روی علائمی تشخیص داد و با تعویض نوع شیر خشک واکنش‌های حساسیتی را از بین برد.
انواع اصلی شیر خشک
شیر خشک تولید شده از شیر گاو:
بیشتر انواع شیر خشک موجود در بازار از شیرگاو تهیه شده و از اصلی‌ترین مواد مغذی مورد نیاز کودک برخوردار است. تولید‌کنندگان ضمن خشک کردن شیر، پروتئین‌آن را تغییر می‌دهند، به‌طوری که دستگاه گوارش کودک ، آن را به راحتی هضم کند.
البته، برخی کودکان به پروتئین‌های شیرگاو حساسیت نشان می‌دهند بنابراین به نوع خاصی از شیرخشک مخصوص کودکان احتیاج دارند.
شیر خشک تهیه شده از سویا
این نوع شیر خشک برای شیرخوارانی مناسب است که به پروتئین‌های حیوانی حساسیت نشان می‌دهند. البته اگر شیرخوار به شیرگاو یا لاکتوز هم حساسیت دارد می‌توان برای تغذیه او از این نوع شیر استفاده کرد. یادآوری می‌شود که لاکتوز یک نوع قند است که در شیرگاو وجود دارد. با وجود این، گاهی می‌بینیم بعضی بچه‌هایی که به شیرگاو حساسیت دارند به شیر سویا هم آلرژی دارند.
شیرخشک با پروتئین‌های تجزیه شده
این نوع شیر خشک حاوی پروتئین‌های تجزیه شده است که بسته به نوع آن، ممکن است کل یا بخشی از پروتئین شیر تجزیه شده باشد. شیرخوارانی که به شیر گاو و شیر سویا واکنش نشان می‌دهند، بهتر است از این نوع شیر تغذیه شوند. این نوع شیر خشک همچنین برای کودکانی که به انواع پروتئین حساسیت دارند هم مناسب است.
شیرخشک خاص
برخی انواع شیر خشک هم، برای نوزاد نارس یا شیرخوارانی که نیازهای تغذیه‌ای به‌خصوصی دارند، تولید می‌شود.
حساسیت تا چه سنی ادامه دارد؟
حدود ۲ تا ۷٫۵ درصد از نوزادان زیر یک سال به شیر گاو آلرژی دارند. این حساسیت معمولاً تا سن سه سالگی از بین می‌رود، البته حساسیت در بعضی موارد تا سن ۶ یا ۸ سالگی نیز باقی می‌ماند. حساسیت به شیر گاو گاهی تا دوران بزرگسالی نیز برطرف نمی‌شود، به ویژه اگر سابقه خانوادگی حساسیت به شیر وجود داشته باشد.
از کجا بفهمیم که فرزندمان به شیرخشک حساسیت دارد؟
تغییرات پوستی
در مدتی که شیر را به فرزندتان می‌دهید باید به پوست فرزندتان توجه ویژه‌ای داشته باشید. بسیاری از انواع حساسیت شیرخوار به شیرخشک به صورت خارش، اگزما، خشکی پوست، پوسته‌پوسته شدن و کهیر خود را نشان می‌دهد و ممکن است قسمتی از پوست یا تمام آن را درگیر کند.
به شیرخوردن فرزندتان دقت کنید
اگر کودک بعد از خوردن شیر، گاز زیادی دفع کند احتمالا به آن نوع شیرخشک حساسیت دارد.
استفراغ و آب دهان
کودکان در ماه‌های ابتدای زندگی دچار ریفلاکس می‌شوند و ممکن است بارها اتفاق بیفتد هنگامی که می‌خواهید گاز معده آن ها را خارج کنید روی شانه شما شیر بالا بیاورند، این حالت کاملا طبیعی است اما مراقب استفراغ‌های غیرطبیعی ، مکرر و همچنین بیرون ریختن مقدار زیاد بزاق کودک از دهانش باشید زیرا این دو تغییر ممکن است از نشانه‌های حساسیت به شیرخشک باشد.
تغییرات ناحیه مقعد
به مقعد فرزندتان توجه کنید، اگر پوست اطراف این ناحیه به صورت دایره‌ای قرمز شده باشد و با کرم‌های ضدسوختگی ناحیه پوشک بهبود نیابد شاید فرزندتان به شیرخشکی که می خورد حساسیت داشته باشد.
تغییرات روده‌ای
توجه به کارکرد روده کودک اهمیت دارد. اگر بعد از مصرف نوع به‌خصوصی شیر خشک ، کارکرد روده فرزندتان تغییر قابل توجهی داشت احتمالا فرزندتان به آن نوع شیر خشک حساسیت دارد.
تغییرات صورت
گاهی در موارد شدید حساسیت، تورم‌هایی در ناحیه صورت دیده می‌شود که ممکن است تنفس کودک را دشوار کند.
مدفوع غیرعادی
اگر فرزندتان را از شیرخود گرفته‌اید و می‌خواهید او را با شیرخشک تغذیه کنید، ممکن است مدفوع فرزندتان تغییر شکل دهد و بوی متفاوتی داشته باشد اما اگر بوی مدفوع متعفن است و خیلی سفت یا خیلی شل شده ، ممکن است شیرخشک انتخابی شما برای فرزندتان حساسیت‌زا باشد.
فرزندم به شیرخشکش حساسیت دارد، چه کنم؟
قبل از این که خودسرانه به داروخانه یا فروشگاه مواد بهداشتی بروید، به متخصص کودکان معالج فرزندتان سری بزنید و علائم فرزندتان را برای او شرح دهید. متخصص می‌تواند نوع مناسبی از شیرخشک را به شما پیشنهاد کند تا فرزندتان دوباره دچار حساسیت به شیرخشک نشود. یادآوری می‌شود تغذیه کودک با شیرمادر تا ۶ ماه اول زندگی، احتمال بروز حساسیت به انواع شیر و به خصوص شیرخشک را کاهش می‌دهد.
دو نوع اصلی شیرخشک‌های هیپوآلرژنیک موجود عبارتند از:
-
شیرخشک‌های که بیش از معمول هیدرولیز شده‌اند، پروتئین شیرگاوی دارند که به ذرات ریزتری تجزیه شده تا کمتر از شیرهای عادی ایجاد حساسیت کنند. اکثر نوزادان که آلرژی شیر دارند می‌توانند این شیرها را تحمل کنند اما در برخی موارد، این شیرها هم واکنش آلرژیزا ایجاد می‌کنند.
-
شیرخشک‌های آمینو اسیدی که حاوی ساده‌ترین شکل پروتئین هستند (آمینواسیدها جزء تشکیل دهنده پروتئین هستند). این درصورتی توصیه می‌شود که وضعیت نوزاد شما بعد از استفاده از شیرخشک‌های هیدرولیز تغییر نکند.
شیرخشک هایی که ایمن نیستند
شیرخشک‌هایی در بازار موجود است که نیمه هیدرولیز شده‌اند و هیپوآلرژنیک کامل محسوب نمی‌شوند و هنوز هم می‌توانند واکنش آلرژیزا ایجاد کنند. شیرخشک‌هایی که امروز در بازار موجود است مورد تایید وزارت بهداشت قرار گرفته است و طی فرایندهای بسیار ویژه ای درست شده‌اند که قابل تهیه در منزل نیستند. شیر بز، شیر برنج یا بادام ایمن نیستند و برای نوزاد توصیه نمی‌شوند.
نکته
وقتی نوع شیر خشک فرزندتان را تغییر می‌دهید، علائم آلرژی باید طی ۲ تا ۴ هفته از بین برود. پزشکتان احتمالاً توصیه می‌کند که تا یکسالگی نوزاد، با یک شیرخشک هیپوآلرژنیک ادامه دهید و بعد به تدریج شیرگاو را وارد برنامه‌غذایی نوزاد کنید.
