رونده هیرکان در ظاهر، حکایتی ساده از مرگ پلنگی است که قربانی سوء مدیریت شد اما در باطن مصداقی بارز است از رواج فساد، پنهان‌کاری، دروغگویی و عوامفریبی در سازمان حفاظت محیط زیست. تخلفاتی که بی هیچ مواخذه‌ای از سوی ابتکار، به دست فراموشی سپرده می‌شود.
در حالی که دو ماه از فاش شدن راز مرگ هیرکان گذشته و سازمان حفاظت محیط زیست، علی‌رغم وعده‌های پیاپی، برخورد با متخلفان این پرونده را پشت گوش انداخته، پرونده این تخلفات سرانجام از سوی معاون قضایی دادستان کل کشور، مورد پیگیری قرار گرفت.
در همین راستا، معاون پیشگیری از وقوع جرم دادسرای عمومی انقلاب استان گلستان، با ارسال نامه ذیل به مدیرکل حفاظت محیط زیست استان گلستان، پرونده هیرکان را در دست بررسی قرار داده است:
در این نامه، مجتبی مزیدی، معاون پیشگیری از وقوع جرم دادسرای عمومی انقلاب استان گلستان، ضمن اشاره به پیگیری معاون قضایی دادستان کل کشور، از اسماعیل مهاجر، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان گلستان، خواستار پیگیری صحت و سقم "تلف شدن هیرکان براثر سهل‌انگاری و عدم مراقبت صحیح و رهاسازی در طبیعت بر خلاف نظر متخصصان" شده است. پرونده‌ای که شاید در ظاهر، حکایت ساده‌ای از مرگ یک پلنگ باشد که علی‌رغم مخالفت‌های متخصصان و حتی کارشناسان ستادی و دفاتر تخصصی سازمان حفاظت محیط زیست، در اقدامی نمایشی و بدون برنامه‌ریزی، به دستور و در حضور معصومه ابتکار رهاسازی و پس از گذشت یک ماه تلف شده است اما در باطن مصداقی بارز است از رواج فساد، پنهان‌کاری، سوء مدیریت، دروغگویی و عوامفریبی در سازمان حفاظت محیط زیست. تخلفاتی که بی هیچ مواخذه‌ای از سوی معصومه ابتکار، رئیس این سازمان به دست فراموشی سپرده می‌شود:
پنهان‌کاری 9 ماهه و تاکید مسئولان محیط زیست گلستان بر زنده بودن هیرکان
هیرکان، ماده پلنگی که به همراه برادرش ورکان، تمامی عمر دو ساله خود را در قفسی 20 متری گذرانده بود و به باور متخصصان مستقل حیات وحش و همچنین مسئولان دفاتر تخصصی سازمان حفاظت محیط زیست، در صورت رهاسازی بدون مقدمه در طبیعت قادر به ادامه حیات نبود، با اصرار اسماعیل مهاجر مدیرکل حفاظت محیط زیست استان گلستان و معاونش، مجتبی حسینی در یکی از سفرهای معصومه ابتکار به استان گلستان، در اقدامی شتابزده و غیرمنتظره رهاسازی شد. تصاویری که از رهاسازی هیرکان در دوم شهریور 95 در رسانه‌ها منتشر شد، آخرین تصاویر هیرکان است. مسئولان محیط زیست استان گلستان از آن پس به مدت 9 ماه در پاسخ به فعالان محیط زیست و رسانه‌ها، بارها تاکید کردند که هیرکان زنده است و حتی موفق به شکار هم شده. اما به جز نقشه‌ای که به گفته مسئولان محیط زیست استان گلستان، مسیر حرکت هیرکان را نشان می‌داد و از گردنبند ردیاب ماهواره‌ای که هنگام رهاسازی به گردنش نصب شده بود به دست آمده بود، هرگز مستندی قابل قبول در تایید زنده بودن هیرکان به رسانه‌ها ارائه نشد. سرانجام در اوایل خرداد و تنها ساعتی پس از گفت‌وگوی مجتبی حسینی با رسانه‌ها و تاکید وی بر زنده بودن هیرکان و رد شایعاتی که درباره مرگ این پلنگ منتشر بود، محیط‌بانان پارک ملی گلستان با انتشار تصاویری از گردنبند ردیاب این پلنگ، از پنهان‌کاری و فریب‌کاری مسئولان محیط زیست استان گلستان پرده برداشتند.
پنهان کردن در فریزر و سپس دفن مخفیانه لاشه
محیط‌بانان به رسانه‌ها گفتند که قلاده ردیاب هیرکان، یک ماه پس از رهاسازی، سیگنال مرگ حیوان را اعلام کرده اما مسئولان محیط زیست استان گلستان به جای آن‌که حقیقت را در اختیار افکار عمومی قرار دهند، لاشه این پلنگ نگون‌بخت را سه ماه در فریزر دفتر پارک ملی گلستان، پنهان و سپس مخفیانه دفن کرده و بدین ترتیب، فرصت کالبدگشایی لاشه و تحقیقات روی این تجربه تلخ که می‌توانست تنها دستاورد این اقدام نابخردانه باشد را هم از بین برده‌اند.
جابه‌جا کردن گردنبند ردیاب پلنگ مدفون و جعل نقشه
محیط‌بانان همچنین پرده از رسوایی دیگری برداشتند و اعلام کردند گردنبند ردیاب هیرکان تا ماه‌ها پس از مرگش به دستور مسئولان محیط زیست استان گلستان در پارک ملی گلستان جابه‌جا شده تا با به دست دادن نقشه‌ای جعلی از مسیر حرکت پلنگی که ماه‌هاست دفن شده افکار عمومی را از مرگ این حیوان منحرف کنند.
ادامه ادعاهای کذب پس از فاش شدن حقیقت
اسماعیل مهاجر، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان گلستان که سال‌ها پیش به دلیل تخلفاتی به انفصال دائم از پست‌های مهم دولتی محکوم شده و انتصاب مجددش توسط معصومه ابتکار همچنان مورد انتقاد است، پس از فاش شدن راز مرگ هیرکان، ابتدا با متهم کردن رسانه‌ها به سوء استفاده از مرگ هیرکان در جهت تلاش برای حذف ابتکار از کابینه دولت دوازدهم، اعلام کرد که هیرکان، آخرین بار در روزهای پایانی اردیبهشت (یعنی یک هفته قبل از فاش شدن راز مرگش) رصد شده. هرچند مهاجر با این ادعای کذب تلاش کرد بار پنهان‌کاری 9 ماهه مرگ هیرکان را از دوش خود بردارد اما از آنجا که مستندات و شاهدان عینی، این ادعا را تکذیب کردند، مهاجر پس از گذشت یک هفته، کشف لاشه هیرکان را به زمستان سال گذشته نسبت داد و در پاسخ به سوال خبرنگار صداوسیمای استان گلستان گفت: "نیازی نبود اطلاع رسانی کنیم."
اما هرچه که بود سرانجام دفتر بازرسی سازمان حفاظت محیط زیست، اظهارات محیط‌بانان مبنی بر مرگ هیرکان در ماه اول رهاسازی را تایید و مستندات و اظهارات مهاجر را خلاف واقع اعلام کرد؛ البته بی‌آنکه توضیحی درباره نحوه برخورد با عاملان این رسوایی در اختیار رسانه‌ها قرار دهد.
سوء استفاده از نام متخصصانی که موافقت با رهاسازی هیرکان را تکذیب می‌کنند
در حالی که چند روزی پس از فاش شدن پنهان‌کاری 9 ماهه اداره کل حفاظت محیط زیست استان گلستان در رابطه با مرگ هیرکان، اسماعیل مهاجر، مدیرکل حفاظت محیط زیست گلستان در نشستی خبری ادعا کرده بود در رهاسازی هیرکان از متخصصان و اساتیدی چون رمضانعلی قائمی و بهرام حسن‌زاده کیابی مشورت گرفته است، این دو متخصص در گفت‌و‌گوهایی جداگانه با رسانه‌ها، اظهار نظر موافق با رهاسازی هیرکان را تکذیب کرده و پنهان‌کاری اداره کل حفاظت محیط زیست استان گلستان را مورد انتقاد قرار دادند.
انگیزه یک میلیارد تومانی برای پنهان‌کاری مرگ هیرکان!
اینکه چرا مسئولان محیط زیست استان گلستان با توسل به روش‌هایی شرم‌آور به مدت 9 ماه، مرگ یک پلنگ را پنهان کرده و با وجود مستندات و شاهدان عینی، خطر این رسوایی را به جان خریده‌اند اما پرسشی بود که سرانجام با انتشار طرحی یک میلیارد تومانی برای رهاسازی ورکان (برادر هیرکان) پاسخ داده شده. مسئولان محیط زیست استان گلستان که حتی پس از فاش شدن راز مرگ هیرکان، اصرار داشتند ورکان هم رهاسازی شود، ماه‌ها پیش، طرحی با برآورد هزینه یک میلیارد تومان آماده کرده و از نهادهای بین‌المللی برای اجرایش درخواست کمک مالی کرده بودند. نهادهایی که پیش از این در جریان رهاسازی هیرکان قرار داشته و حتی برای نصب گردنبند ردیابش به اداره کل محیط زیست گلستان کمک کرده‌اند.
امیر شیرازی، دامپزشک و مسئول مرکز درمانی تحقیقاتی فوک خزری که با همکاری کارشناسان هلندی نصب گردنبند ردیاب روی هیرکان را برعهده داشته درباره این طرح می‌گوید: مسئولان محیط زیست استان گلستان، چندی پیش طرحی با برآورد هزینه‌ای معادل یک میلیارد تومان را برای ساخت جایگاهی سه هزار متری برای نگهداری موقت ورکان و آماده‌سازی این پلنگ برای رهاسازی تهیه کردند تا منابع مالی آن از طریق نهادهای بین‌المللی پرداخت شود. پیش از آن با خانم لنی هارت، کارشناس هلندی که ما را در تهیه و نصب گردنبند ردیاب هیرکان همراهی کرده بود برای تأمین این اعتبار صحبت کنم، طی مشورتی با چند کارشناس ساخت‌وساز متوجه شدم که با نهایتا 300 میلیون تومان هزینه می‌توان این جایگاه را احداث کرد به گونه‌ای که پس از رهاسازی ورکان، بتواند برای نگهداری و بازپروری سایر گونه‌های حیات وحش از قبیل خرس هم مورد استفاده قرار گیرد. در واقع این برآورد هزینه یک میلیارد تومانی که به گفته مسئولان محیط زیست گلستان توسط یک پیمانکار تهیه شده بود برای ساخت جایگاهی بسیار لوکس و پیشرفته و بیش از آنچه مورد نیاز بود انجام شده بود.
هرچند معصومه ابتکار، در گفت‌وگو با رسانه اعلام کرده بود در صورتی‌که بررسی‌های اداره کل بازرسی سازمان حفاظت محیط زیست، وقوع تخلف را محرز کند با متخلفان پرونده هیرکان برخورد قاطع صورت خواهد گرفت، اما تا کنون نه تنها برخوردی با این متخلفان صورت نگرفته بلکه سفر خانوادگی هفته گذشته معصومه ابتکار به استان گلستان که با گشت‌وگذار، جمع‌آوری نمادین زباله و عکس گرفتن در کتار متخلفان پرونده هیرکان همراه بود حکایت از ماجرایی دیگر دارد.
هیرکان، ماده پلنگی که در مرداد 93 به همراه برادرش، ورکان توسط افرادی ناشناس در مقابل اداره محیط زیست کردکوی رها شده و به مدت دو سال در قفسی در نزدیکی اداره کل حفاظت محیط زیست استان گلستان نگهداری شده بود، علی‌رغم مخالفت‌های متخصصانی که معتقد بودند با فنس‌کشی ساده و اختصاص فضایی مناسب می‌توان این دو پلنگ ارزشمند را طی چند ماه با زندگی در طبیعت سازگار و سپس در صورت اطمینان از توانایی ادامه حیات آنها در طبیعت، مورد رهاسازی قرارداد، ، دوم شهریور 95، پس از مجهز شدن به گردنبند ردیاب ماهواره‌ای در حضور معصومه ابتکار در پارک ملی گلستان رهاسازی شد. لاشه دریده شده هیرکان که 35 روز پس از رهاسازی کشف شده بود، به دستور مسئولان محیط زیست استان گلستان بدون کالبدگشایی و تشخیص علت مرگ در پارک ملی گلستان دفن شد در حالی که گردنبند ردیاب ماهواره‌ای هیرکان، ماه‌ها به دستور مسئولان محیط زیست استان، توسط محیط‌بانان در پارک ملی گلستان جابه‌جا می‌شد تا مسیر حرکتی ردیاب را به عنوان مستند زنده بودن هیرکان به رسانه‌ها ارائه کنند. خبر مرگ این گربه‌سان ارزشمند، پس از 9 ماه پنهان‌کاری مسئولان محیط زیست، سرانجام در خرداد 96 توسط محیط‌بانان منطقه فاش شد.
