تردد در شهر و عبور و مرور راحت، حق تمام شهروندان است، اما معلولان که بخشی از همین شهروندان به حساب می‌آیند در بسیاری از مواقع از این حق محروم می‌مانند.
بار‌ها دیده شده که یک معلول برای عبور از پیاده رو، تردد در اماکن عمومی و یا حتی ادارات دولتی با مشکل مواجه شده است.
این مشکلات تن‌ها به معلولان معطوف نشده و زنان باردار، سالمندان و کودکان نیز معضلات این چنینی را تجربه کرده اند.
برای رفع این مشکلات به موضوع مناسب سازی در شهر‌ها تاکید شده است، اما در مسیر طرح موضوع تا اجرای آن، فاصله زیادی مشاهده می‌شود.
مشکلات مربوط به مناسب سازی نشدن معابر و خیابان‌ها تن‌ها به شهرهای کوچک خلاصه نشده و کلانشهرهایی نظیر تهران، شیراز، اصفهان و مشهد نیز با این معضل مواجه هستند.
۳۹ دستگاه و اداره کشور درگیر موضوع مناسب سازی هستند، اما طی سال‌های اخیر، اقدامات صورت گرفته از سوی این دستگاه‌ها کافی نبوده و همچنان نارضایتی هایی در این مسیر از سوی اقشار درگیر مطرح می‌شود.
اگر چه سیاست‌های مرتبط با شهر دسترس پذیر در شهرهای با جمعیت بالای ۱۰۰ هزار نفر در دستور کار قرار گرفته، اما این طور به نظر می‌رسد که به دلیل مشکلات فراوان، رسیدن به شهری آرمانی برای بهره گیری گروه‌های هدف از شهر دسترس پذیر، نیازمند گذشت زمان بیشتری است.
در برخی از مواقع نیز اقدامات صورت گرفته در شهر‌ها به این خاطر که کارشناسی شده نیست، علاوه بر اینکه مشکلی را از مشکلات قشر معلول، سالمند و... کم نمی‌کند بلکه به معضلات آن‌ها نیز افزوده است.
در همین رابطه می‌توان به اقدامات انجام شده برای احداث خطوط ویژه تردد نابینایان در شهر اشاره کرد.
در حال حاضر شاهد هستیم که بسیاری از معابر ویژه تردد نابینایان مناسب سازه شده است، اما این خطوط ویژه یا به درختان ختم شده و یا انتهای آن به کیوسک‌های تلفن و یا نقاط دیگر بر می‌خورد.
ابراهیم کاظمی مومن سرایی، رئیس دبیر خانه ستاد هماهنگی و پیگیری مناسب سازی بهزیستی کشور می‌گوید: در طول روز تعداد قابل توجهی از نابینایان به دلیل ضعف پیمانکاران در طراحی خطوط ویژه نابینایان با درخت برخورد کرده و مشکلاتی برای آن‌ها ایجاد می‌شود.
وی می‌افزاید: تعیین نادرست جایگاه خطوط و مشکلاتی که در پی آن برای نابینایان ایجاد می‌شود به دلیل آموزش ندیدن پیمانکاران است.
کاظمی مومن سرایی با اشاره به مناسب سازی سلیقه‌ای شهرداری‌ها در بحث مناسب سازی گفت: در بحث مناسب سازی معابر و خیابان‌ها به صورت سلیقه‌ای اقدامات صورت می‌گیرد و باید به این موضوع تاکید شود که هیچ گاه کار سیلقه‌ای نتیجه‌ای در پی نداشته است.
رئیس دبیر خانه ستاد هماهنگی و پیگیری مناسب سازی بهزیستی کشور با بیان اینکه در لایحه جدید قانون جامع حمایت از حقوق معلولان تاکید ویژه‌ای به مناسب سازی اماکن و معابر شده است گفت: در گذشته نیز در قانون جامع حمایت از حقوق معلولان تاکید ویژه‌ای به مناسب سازی معابر و اماکن شده بود، اما هیچ گاه به این موضوع آن طور که باید توجه نشد.
یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که در کنوانسیون حقوق معلولان سازمان بهداشت جهانی و لایحه حمایت از حقوق معلولان به آن اشاره شده است، مسئله "توانایی دسترسی" معلولان به تمامی امکانات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است.
در بند یک لایحه جامع حمایت از حقوق معلولان نیز به موضوع روانسازی رفت و آمد قشر معلول اشاره شده تا جایی که تمامی دستگاه‌ها حتی دهیاری‌ها موظف انجام امور مرتبط با مناسب سازی شده اند.
قانون گذار تلاش کرده با طرح موضوع مناسب سازی و ذکر آن در لایحه جامع حمایت از حقوق معلولان اجرای سیاست‌های مرتبط با این مبحث را الزامی کرده تا تمام نهاد‌ها موظف به اجرای آن شوند.
انوشیروان محسنی بندپی، رئیس سازمان بهزیستی کشور می‌گوید: مناسب سازی معابر یکی از موضوعاتی است که مطالبه همیشگی قشر معلول کشور بوده و لازم است در این رابطه اقدامات اساسی تری در دستور کار قرار گیرد.
وی می‌افزاید: زمانی که به دلیل مشکلات در رفت و آمد یک معلول قادر به تردد در سطح شهر نباشد، بدون شک دچار انزوا شده و مشکلات متعددی برای وی ایجاد خواهد شد.
رئیس سازمان بهزیستی کشور با تاکید بر حق مسلم معلولان برای تردد آسان در سطح شهر‌ها می‌گوید: معلولان، سالمندان و سایر اقشار آسیب پذیر حق دارند همانند تمام شهروندان در سطح شهر تردد کرده و نباید به دلیل کوتاهی برخی دستگاه ها، این حق از آن‌ها سلب شود.
یکی از اقداماتی که طی مدت زمان اخیر شاهد آن بوده ایم، راه اندازی یک سامانه برای گزارش مشکلات مرتبط با مناسب سازی است.
بر همین اساس، سازمان بهزیستی کشور سامانه پیامکی را به راه انداخته تا قشر معلول هر جا که با مشکل نامناسب بودن شرایط معابر مواجه شدند این موضوع را اطلاع دهند.
این سامانه که سامانه الکترونیکی معبر نام دارد با شماره ۳۰۰۰۰۱۲۳۲۲۲ در اختیار معلولان است، اما باید دید قشر معلول تا چه اندازه با سامانه به راه افتاده و یا سایر وسایل ارتباطی برای اطلاع از معضلات مرتبط با مناسب سازی نشدن معابر و مسیر‌ها آشنا هستند.
بر اساس آمار، در حال حاضر در میان دستگاه‌های اجرایی، سازمان بهزیستی در حوزه مناسب سازی با کسب ۶۵ درصد بهترین دستگاه در زمینه مناسب سازی برای معلولان بوده و سازمان صدا و سیما نیز در قعر جدول مناسب سازی قرار دارد.
باید به این موضوع توجه شود که اگر مناسب سازی از دستگاه‌های اجرایی آغاز شود بدون شک می‌توان انتظار داشت که پس از گذشت مدت زمانی در سطح شهر‌ها نیز شاهد اجرای دقیق سیاست‌های مرتبط با مناسب سازی باشیم.
