ممکن است چندان عاملی تهدیدکننده برای زندگی انسان به نظر نرسند، اما لخته های خون که در سیاهرگ های پا شکل می گیرند، اگر درمان نشوند و یا به طور طبیعی از بین نروند، ممکن است از سیاهرگ های پا جدا شده و همراه با جریان خون به ریه ها وارد شوند که در این حالت موجب آمبولی ریوی (PE) می شوند.
در بیشتر موارد، یک لخته خون پا به واسطه سفرهای طولانی مدت و بی تحرکی بدن - به عنوان مثال، عدم تحرک در فضاهای تنگ مانند هواپیما یا اتوبوس که امکان کشش پاها یا ایستادن و قدم زدن چندان وجود ندارد - شکل می گیرند. در ادامه با برخی از نشانه ها که ممکن است از وجود یک لخته خون خطرناک در پا حکایت داشته باشند، بیشتر آشنا می شویم.
قرمزی
تغییر رنگ خفیف در پوست ناحیه لخته خون اغلب یکی از نخستین نشانه های شکل گیری ترومبوز (یا لخته) در سیاهرگ است. دلیل تغییر رنگ پوست بسیار ساده است: مجموعه های متراکم از خون زیر سطح پوست با بزرگتر شدن اندازه نمایان‌تر می شوند.
اگر به طور مداوم با وصله های قرمز رنگ پوست در پاهای خود مواجه می شوید، به ویژه پس از آسیب دیدگی یا عمل جراحی، باید این مساله را با پزشک خود در میان بگذارید. مشخصه قرمزی پوست ناشی از لخته خون در پا این است که با گذشت زمان از بین نمی رود و یا بدون هیچ دلیلی قابل مشاهده ای تشدید می شود.
تورم
تورم دردناک ممکن است در محل لخته خون شکل بگیرد، به ویژه اگر لخته در ناحیه قدم، قوزک یا ساق پا شکل گرفته باشد. این نواحی دارای تراکم های بافتی و استخوانی افزایش یافته هستند و شرایط برای بدن به منظور از بین بردن طبیعی لخته خون شکل گرفته را دشوارتر می شود.
یکی از نشانه های مشخصه تورم مرتبط با لخته خون این است که به درمان های معمول مانند استفاده از کمپرس های گرم یا سرد واکنشی نشان نمی دهد. همچنین، تورم ممکن است بدون دلیل مشخصی به ناگاه تشدید شود و یا ممکن است بدون هیچ گونه آسیب خارجی به ناحیه تحت تاثیر قرار گرفته شکل گرفته باشد.
گرمای پوست
لخته شدن خون اغلب موجب تغییر در دما می شود. در لخته های خون پا، دمای پوست در ناحیه ای که لخته خون قرار دارد، ممکن است افزایش یابد و هنگام لمس کاملا این تفاوت دما احساس شود.
پوست گرم اغلب با نشانه های دیگر از جمله خارش و حالتی ضرباندار همراه است. همانند دیگر نشانه ها، این شرایط نیز به درمان های خانگی واکنش چندانی نشان نمی دهد و در صورت عدم درمان با گذشت زمان تشدید خواهد شد.
غش کردن
غش کردن و احساس سرگیجه ممکن است در صورت ناتوانی بدن برای از بین بردن لخته خون به طور طبیعی، یا در صورت جدا شدن و حرکت لخته به سمت ریه ها رخ دهند. سرگیجه ممکن است بیشتر زمانی که از حالت خوابیده یا نشسته بر می خیزید، شکل بگیرد، و به دلیل ماهیت غیر اختصاصی این نشانه، بسیاری از مردم آن را با امکان وجود لخته خون مرتبط نمی دانند.
از دست دادن هوشیاری نشانه ای جدی محسوب می شود که باید علت دقیق آن توسط پزشک مشخص شود. این حالت خطر ایجاد آسیب های جدی را به همراه دارد زیرا ممکن است سر یا دیگر بخش های حساس بدن هنگام فرو افتادن به جایی برخورد کنند.
افزایش ضربان قلب
با بزرگ شدن اندازه لخته خون، بدن تلاش خود برای از بین بردن آن را بیشتر می کند و سخت‌تر کار کردن اندام های حیاتی مانند قلب به افزایش ضربان آن منجر می شود. اختلال در عملکرد قلب می تواند نشانه دهنده این باشد که لخته خون پا را ترک کرده و به دیگر بخش های بدن سفر کرده است. اگر این گونه باشد، شما احتمالا نشانه های دیگری از جمله درد تیز و شدید در قفسه سینه که هنگام تنفس عمیق تشدید می شود را نیز تجربه خواهید کرد.
افزایش ضربان قلب می تواند موجب نشانه های روانی از جمله اضطراب و در موارد شدید، حملات هراس شود. اگر بدون کنترل باقی بماند، آهنگ سریع و مداوم ضربان قلب می تواند به مشکلات پزشکی دیگر نیز منجر شود، و از این رو مراجعه به پزشک و بررسی دقیق شرایط اهمیت دارد.
خستگی
هر بیماری، مانند یک لخته خون، سیستم ایمنی بدن را مجبور به اضافه کاری می کند که می تواند شکل گیری احساس خستگی و ناتوانی را به همراه داشته باشد. همانند بسیاری دیگر از نشانه های ترومبوز سیاهرگی عمقی، خستگی می تواند نشانه ای غیر اختصاصی محسوب شده و از این رو، تشخیص ریشه شکل گیری آن دشوار باشد. در نتیجه، اگر به طور مداوم احساس خستگی می کنید، توجه به نشانه های دیگر وجود لخته خون اهمیت دارد.
مشخصه خستگی مرتبط با لخته خون این است که بدون هیچ دلیل خاصی به ناگاه شکل می گیرد. به بیان دیگر، حتی اگر یک فعالیت جسمانی شدید انجام نداده باشید نیز ممکن است احساس ناتوانی در شما شکل بگیرد و حتی پس از خواب کافی همچنان احساس خستگی کنید.
تب
یک لخته خون، به ویژه اگر جدا شده و وارد جریان خون شده باشد، ممکن است موجب تب خفیف شود. افزون بر افزایش دمای بدن، نشانه های تب شامل تعریق یا لرز، سردرد مداوم، ضعف بدن، کم آبی بدن، و کاهش اشتها می شوند.
در موارد شدید، تب می تواند موجب شکل گیری نشانه هایی از جمله تحریک پذیری و اختلالات خلق و خو، گیجی، تشنج، یا حتی توهم شود. این نشانه ها اغلب زمانی رخ می دهند که دمای هسته بدن در دامنه بسیار بالا، بین 39.4 و 41.1 درجه سلسیوس باشد.
حساسیت به لمس
گاهی پوست اطراف لخته خون، حتی اگر در اعماق پا باشد، ممکن است نسبت به لمس حساس شود، بدون این که نشانه ای از کبودی روی سطح پوست باشد. همچنین، سیاهرگ های زیر سطح پوست در ناحیه تحت تاثیر قرار گرفته ممکن است قابل مشاهده شوند، اگرچه این شرایط تا زمانی که لخته خون به اندازه نسبتا بزرگی نرسیده باشد، رخ نمی دهد.
توجه داشته باشید که حساسیت به لمس ممکن است در هر دو پا شکل بگیرد، حتی اگر یکی از آنها تحت تاثیر لخته خون قرار گرفته باشد. این ممکن است به دلیل استفاده بیشتر از پای قوی‌تر به طور ناخودآگاه باشد، که به نوبه خود فشار عضلانی و مفصلی را تحریک می کند که درد و حساسیت به لمس را در پی دارد.
بدون نشانه
تقریبا نیمی از افرادی که یک لخته خون در پا (یا ترومبوز سیاهرگی عمقی) را تجربه می کنند، نشانه های اندک یا هیچ نشانه ای دارند. در شرایطی که یک لخته خون بدون نشانه معمولا حکایت از این دارد که ترومبوز هنوز به مرحله ای جدی نرسیده است، اما همواره نیز این گونه نیست. حتی لخته های خون بزرگ که نیاز فوری به توجه پزشکی دارند می توانند گاهی اوقات بدون هیچ نشانه ای باشند و در جریان خون حرکت کنند.
اگر در معرض خطر قرار دارید، این یکی از دلایل اهمیت انجام فعالیت هایی است که از شکل گیری لخته های خون پیشگیری می کنند. استفاده از پوشاک راحت، پرهیز از ایستادن و نشستن برای مدت زمان بیش از یک ساعت، کاهش مصرف نمک، و فعال باقی ماندن از لحاظ جسمانی از جمله اقداماتی هستند که می توانید مد نظر قرار دهید.
سیاهرگ های متورم
گاهی اوقات، یک لخته خون سرسخت خود را از طریق تورم در سیاهرگ های سطحی، یا اطراف قسمتی از پا که توسعه می یابد، نشان خواهد داد. اگر پدیده ای مشابه را در دیگر قسمت های بدن تجربه نمی کنید، باید توجه ویژه ای به این نشانه داشته باشید.
در بیشتر موارد، سیاهرگ های متورم عوارض یا مشکلاتی را موجب نخواهند شد. با این وجود، در مواردی که لخته خون فشار قابل توجهی روی رگ های خونی اطراف وارد می کند، امکان پارگی داخلی وجود دارد و قرمزی یا کبودی تشدید شده را موجب شود.
