علائم، تشخیص و درمان کبد چرب

علل، علائم، تشخیص و درمان کبد چرب

در برخی موارد این بیماری می تواند منجر به عوارض بسیار جدیتری شود.

بیماری کبد چرب الکلی (ALD) چیست؟

بیش از ۱۵ میلیون نفر در آمریکا به سوء مصرف و یا مصرف بیش از حد الکل دچار هستند که بیش از ۹۰ در صد آن ها به کبد چرب دچار می شوند.

کبد چرب ممکن است بعد از نوشیدن مقداری متوسط و یا زیاد از  حدِ الکل بروز کند. حتی ممکن است در یک دوره ی بسیار کوتاه پس از مصرف الکل بیش از حد نیز بیماری کبد چرب (بیماری کبد چرب حاد) رخ بدهد.

ژنتیک و وراثت نیز نقش مهمی در کبد چرب دارند و این نقش را به دو روش بازی می کنند:

ژنتیک و وراثت می تواند در میزان تمایل شما به مصرف الکل و الکلیسم نقش داشته باشد.
ژنتیک و وراثت می تواند در سطوح آنزیم های کبدی و میزان تجزیه الکل نقش داشه باشد.

سایر عواملی که می توانند شما را در معرض ابتلا به بیماری کبد چرب الکلی قرار دهد عبارتند از:

هپاتیت C (که می تواند به التهاب کبد منجر شود.)
آهن اضافه در بدن
چاقی
رژیم غذایی
بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD)
در حال حاضر بیماری کبد چرب غیر الکلی شایعترین علت بیماری های مزمن کبدی در ایالات متحده به حساب می آید. برخی از مردم با مقدار اضافی چربی در کبد به بیماری کبد چرب مبتلا می شوند. اگر چه این حالت طبیعی نیست اما اگر به آسیب و التهاب منجر نشود، بیماری خطرناکی محسوب نمی شود.

سایر مبتلایان به بیماری ای با نام NASH مبتلا می شوند که اگر چه بسیار شبیه بیماری کبد چرب الکلیست اما این افراد الکل کمی مصرف می کنند و یا اصلا الکل مصرف نمی کنند. NASH می تواند به تخریب دائمی کبد منجر شود. ممکن است کبد بزرگ شده و در طول زمان، ممکن است سلول های کبدی با بافت های اسکار جایگزین شوند.

به این حالت سیروز (cirrhosis) گفته می شود. کبد نمی تواند درست کار کند و ممکن است شما با نارسایی کبدی، سرطان کبد و یا حتی مرگ ناشی از اختلال کبد مواجه شوید. NASH یکی از عواملی است که می تواند منجر به سیروز شود.

هر دو نوع NAFLD در حال شیوعِ بیشتر هستند. ممکن است بیش از ۲۰ در صد از بزرگسالان به بیماری کبد چرب و یا NAFLD مبتلا شوند. بیش از ۶ میلیون کودک نیز که بیشتر آسیایی و اسپانیایی هستند به این بیماری مبتلا هستند. شواهد اخیر نشان داده است که NAFLD در کودکانی که اضافه وزن دارند و یا چاق هستند می تواند باعث بروز بیماری های قلبی نیز شود.

علل بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD)

علت بیماری کبد چرب غیر الکلی مشخص نیست. عوامل خاصی می تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد اما در برخی موارد هیچ کدام از این موارد قابل مشاهده نیست.

با این حال NAFLD تمایل دارد به صورت ارثی در خانواده ها بروز کند. همچنین مشاهده شده است که این بیماری در افراد میان سال و یا افراد چاق و یا افرادی که اضافه وزن دارند شایعتر است. این افراد دارای کلسترول بالا و یا تریگلیسرید و یا دیابت و یا مرحله پیش از دیابت (مقاومت به انسولین) هستند.

سایر علل بالقوه بیماری کبد چرب عبارتند از:

دارو ها
هپاتیت ویروسی
بیماری های خود ایمنی و یا ارثی کبدی
کاهش وزن سریع
سوء تغذیه
مطالعات اخیر نشان داده است که رشد بیش از حد باکتری در روده کوچک و سایر تغییرات در روده ممکن است با بیماری کبد چرب غیر الکلی همراه شود. برخی از محققان حدس می زنند که ممکن است این قضیه در پیشرفت NAFLD به NASH نقش داشته باشد.

کبد چرب حاد بارداری چیست؟

این نوع از کبد چرب بسیار نادر است. چربی می تواند در دوران بارداری در کبد مادر تولید شود و مادر و جنین را در معرض خطری جدی قرار دهد. ممکن است در هر دو منجر به نارسایی کبد، نارسایی کلیه، عفونت شدید و یا خونریزی شود. هیچ کس به درستی علت این امر را نمی داند اما ممکن است هورمون ها در این قضیه نقش داشته باشند.

بعد از تایید بیماری، کودک در سریعترین زمان ممکن باید به دنیا آورده شود. در این حالت مادر ممکن است برای چند روز به مراقبت های ویژه نیاز داشته باشد. اغلب عملکرد کبد در عرض چند هفته به حالت عادی خود باز می گردد.

علائم بیماری کبد چرب

بیماری کبد چرب اغلب ساکت و آرام است و هیچ نشانه ای را از خود بروز نمی کند (به ویژه در مراحل ابتدایی بیماری). اگر بیماری پیشرفت کند (که معمولا سال ها و یا حتی دهه ها طول می کشد) مشکلات مبهمی از جمله موارد زیر بروز می کنند:

خستگی
از دست دادن وزن و یا اشتها
ضعف
تهوع
سردرگمی، اختلال در قضاوت، و یا مشکلات در تمرکز
همچنین ممکن است مشکلات زیر نیز بروز کند:

درد در مرکز و یا قسمت بالایی سمت راست شکم
بزرگ شدن کبد
تغییر رنگ و تیره شدن یک تکه از پوست که معمولا در گردن و یا در زیر بغل بروز می کند.
ممکن است این بیماری در بیماران مبتلا به کبد چرب الکلی، بعد از مصرف الکل بدتر شود. در افراد مبتلا به NAFLD روند بیماری ممکن است بدتر شود و یا در بعضی مواقع کند شود و یا حتی متوقف شود. اگر سیروز توسعه یافته باشد، کبد توانایی های خود را از دست می دهد. این حالت ممکن است منجر به بروز علائم زیر شود:

تجمع مایع (Fluid retention)
تحلیل عضلانی
خونریزی داخلی
یرقان (زردی پوست و چشم ها)
نارسایی کبد

تشخیص بیماری کبد چرب چگونه است؟

اغلب بیماری کبد چرب در یک معاینه معمولی خود را نشان می دهد. ممکن است پزشکتان متوجه شود که کبدتان مقداری بزرگ شده است و یا نشانه های کبد چرب را در آزمایش خونتان مشاهده کند. یا ممکن است پزشک با بررسی سابقه پزشکی و یا یک معاینه فیزیکی نسبت به بیماری کبد چرب مشکوک شود.

آزمایش خون: در طول آزمایش خون معمولی، افزایشِ آنزیم های خاص کبدی ممکن است نشانه ای باشد برای بیماری کبد چرب.
تصویر برداری پزشکی: کبد چرب ممکن است خود را در تصویر برداری های پزشکی مانند سونوگرافی پزشکی نشان دهد.
بیوپسی از کبد: تنها راه تائید نهایی بیماری کبد چرب، بیوپسی یا همان نمونه برداری از کبد است. معمولا بیوپسی زمانی انجام می شود که سایر علل رد شده باشند. در این آزمایش بعد از بی حسی موضعی، پزشک به کمک یک سوزن تکه کوچکی از کبد را از بدن خارج می کند و به هدف پیدا کردن نشانه هایی از چربی، التهاب و یا سلول های آسیب دیده آن را بررسی می کند. اگر التهاب و یا آسیب دیدگی در سلول ها وجود نداشته باشد، پزشک بیماری شما را کبد چرب تشخیص می دهد.

درمان کبد چرب چگونه است؟

هیچ درمان اختصاصی برای بیماری کبد چرب وجود ندارد اما درمان بیماری زمینه ای مانند دیابت ضروریست. همچنین شما می توانید گام های دیگری را برای بهبود شرایط بردارید.

اگر کبد چرب شما الکلی است و شما الکل مصرف می کنید، مهمترین کاری که باید انجام دهید ترک مصرف الکل است. می توانید برای این کار از مراکز درمانی، پزشک و یا حتی از دوستان و آشنایانتان تقاضای حمایت بکنید. اگر افراد مبتلا به ALD استفاده از الکل را ادامه دهند ممکن است به بیماری های خطرناک تری از جمله هپاتیت الکلی و سیروز مبتلا شوند.

به یاد داشته باشید که مصرف الکل به طور کلی برای سلامت شما مضر است.

اگر شما اضافه وزن دارید و یا از چاقی رنج میبرید، به تدریج از وزنتان کم کنید. به یاد داشته باشید که بیش از ۰٫۵ تا ۱ کیلوگرم کاهش وزن در هفته می تواند خطرناک باشد. یک مطالعه نشان داده است که کاهش وزن به اندازه ۹% از وزن بدن در طول یک دوره یک ماهه می تواند به بهبود NASH کمک کند. حتی کاهش وزن های کمتر از این مقدار نیز می تواند به کم شدن میزان تجمع چربی در کبد کمک کند.

رژیم غذایی متعادل و سالم داشته باشید و فعالیت های بدنی خود را افزایش دهید. علاوه بر محدود کردن میزان کالری مصرفی به مقادیر مجاز، از رژیم غذایی با مقادیر بالای مواد اصلاح شده و کربوهیدرات های زود هضم اجتناب کنید. این مواد خوراکی میتوانند شامل برخی از نان ها، بلغور، برنج، سیب زمینی، ذرت و شکر های موجود در نوشابه و آب میوه ها شوند.

اجتناب از برخی از دارو های غیر ضروری نیز می تواند به کاهش سرعت پیشرفت بیماری کبد چرب و یا حتی بهبود آن کمک کند. مطالعات بالینی جدید نیز نشان میدهد که یک آنتی اکسیدان خاص و همچنین برخی از داروهای جدید دیابت می توانند به درمان کبد چرب کمک کنند.

توجه داشته باشید که مصرف مواد معدنی و ویتامین ها ممکن است به مشکلات جسمی منجر شود لذا بهترین راه برای دریافت این مواد استفاده از منابع غذایی حاوی این مواد است.

یافته های جدید در مورد نقش باکتری ها در بروز بیماری کبد چرب ممکن است منجر به ایجاد روش های درمانی جدیدی از جمله استفاده از پروبیوتیک ها شود. این مکمل های غذایی حاوی باکتری های زنده سالم و مخمر ها می باشند.

اگر سیروز شدید شود ممکن است نیاز به عمل جراحی الزامی باشد. جراح، کبد آسیب دیده را با یک بد سالم جایگزین می کند.