ذیابیطس یا دیابیطس، کلمه‌ای یونانی است که در کتب طب سنتی برای توصیف علایمی مشابه بیماری دیابت به کار رفته است.
این علایم عبارتند از تشنگی، پرنوشی و پر ادراری. حکمای طب سنتی ایران، سومزاج کبد و کلیه را دلیل این بیماری می‌دانستند و بیماری دیابیطس را به دو دسته‌ی دیابیطس بارد (دیابت سرد) و دیابیطس حار (دیابت گرم) تقسیم کرده و برای هر کدام درمان‌هایی معرفی کرده‌اند.
دیابت گرم
دیابت گرم ترکیبی از غلبه‌ی سودا و صفراست که در آن اندام به سیاهی گرایش پیدا می‌کند. این نوع دیابت باعث مشکلات عروقی و بیماری‌‌های کبدی می‌شود همچنین به هم ریختن فاکتورهای خونی مانند غلظت و چربی خون در این بیماران رایج است.
در طب سنتی، مصرف گیاهان پایین‌آورنده‌ی قند خون نقش بسزایی در درمان این بیماری دارد. البته مصرف این ترکیبات باید به تشخیص و تجویز پزشک متخصص طب سنتی باشد، در غیر این صورت ممکن است فرد دچار کاهش بیش از حد قند خون شود و احتمال بروز شوک انسولین نیز خواهد بود.
برای درمان باید داروهایی را در نظر گرفت که کبد را پاکسازی و مرطوب کرده و حرارت آن را کاهش دهند. این گیاهان در دفع صفرای زائد از خون نقش بسزایی دارند، به برقراری تعادل مزاجی کبد و درمان سومزاج گرم کبد کمک می‌کنند و باعث جذب مواد موثر به اعماق مویرگ‌های بدن می‌شوند.
دیابت سرد
دیابت سرد تبلور بلغم سوخته و علایم بارز آن، بروز اختلالاتی در کلیه‌ها، مشکلات گوارشی، یبوست، ترش کردن و گزگز است. به دلیل غلظت سودا، خون به دست‌ها و پاها نمی‌رسد و نبض اندام‌ها کند و سرد می‌شود.
برای درمان باید داروهای دفع کننده‌ی سودای اضافه مصرف شده و کبد پاکسازی و مرطوب شود.
همچنین اعضای رئیسه‌ی بدن مانند مغز، قلب و کبد باید تقویت شوند، درنتیجه عوارض سومزاج سودا و تمام بیماری‌هایی ناشی از انباشتگی خلط سودا برطرف می‌شود.
در مورد خوردنی‌ها و آشامیدنی‌ها نیز باید به مزاج بدن توجه داشت. دو ارگان بسیار مهم که در دیابت مورد توجه‌اند؛ کبد و کلیه‌ها هستند و افراد با توجه به مزاج بدن و این اعضا باید از خوردن مواد بسیار گرم یا سرد پرهیز کنند و در صورت لزوم تحت نظر متخصص، داروهایی برای تقویت و رفع انسدادهای این اعضا مصرف کنند.
نکته‌ی بسیار مهم این است که بیماران مبتلا به دیابت نباید خودسرانه داروهای شیمیایی را قطع کرده و از داروهای گیاهی استفاده کنند، بلکه با رعایت دستورات و تحت نظر پزشک متخصص باید به تدریج و با کنترل قند، میزان داروهای شیمیایی کم شود.
