مساله خواب کودکان موضوع بسیار مهمی است که میتواند در سلامت جسم و روان کودک تاثیر بسزایی داشته باشد. چندی پیش خبری منتشر شده بود از روش جدیدی که برخی والدین غربی برای خواباندن نوزادان و شیرخوارانشان به کار میگیرند؛ استفاده از هدفون و پخش موزیک! این روش نیز خوبیها و بدیهای خود را دارد.
به عنوان مثال گرچه پخش موسیقی برای آرامش و خواب کودک خوب است اما برخی والدین ممکن است شدت صدا را در هدفون به درستی تنظیم نکنند و این موضوع به شنوایی کودکان آسیب برساند. این روزها نیز بالشهای قصهگو تبلیغ میشود که استفاده از آنها را هم توصیه نمیکنیم زیرا صدای پخششده بالاست و میتواند بر شنوایی کودک و خواب او تاثیر منفی بگذارد. در گذشته مادرها فرزندانشان را روی پایشان یا ننو میگذاشتند و حرکت میدادند تا کودک به خواب رود.
امروزه این روش را مواخذه میکنند چرا که سرگیجه حاصل از تکان دادن کودک باعث بدحالی و بدخوابی او میشده است، اما امروزه کدام روش برای خواباندن کودکان توصیه شده است؟ آیا باید فرزندمان را در آغوش بگیریم تا بخوابد؟ برایش داستان بخوانیم و کنارش بخوابیم؟ موسیقی و شعر پخش کنیم؟...قبل از اینکه شیوههای خواباندن کودکان را بررسی کنیم ابتدا باید به این سوال پاسخ دهیم که اساسا خواباندن کودک کنار خود کار درستی است یا باید کودک را تنها در اتاقی جدا بخوابانیم؟
وابسته کردن کودک به والدین برای خوابیدن اشتباه است
بعد از تولد توصیه میشود فرزندتان را حداکثر تا 2-5/1 سالگی در اتاق خود اما در تختی جدا بخوابانید. در دوران نوزادی نشانگان مرگ ناگهانی نوزاد میتواند باعث خفگی نوزادان شود و حضور نوزاد در اتاق مادر به کاهش این خطر کمک میکند. از سوی دیگر، بررسیها نشان داده نوزادی که کنار والدین میخوابد از ساعتهای خواب والدین و ریتم ضربان قلب و تنفس آنها حین خواب الگوبرداری میکند. البته والدین هرگز نباید نوزاد تازه متولد شده را روی تخت کنار خود بخوابانند زیرا اولا این احتمال وجود دارد که نوزاد زیر والدین خفه شود و در ضمن عادت کودک به تماس فیزیکی با والدین هنگام خواب باعث وابستگی او به والدین و سخت شدن روند مستقل کردن او هنگام خواب میشود.
از 2-1/5 سالگی به بعد باید اتاق خواب کودک کاملا از والدین جدا شود. در غیر این صورت جدا کردن کودک در سالهای بعد با علائم اضطرابی شدید همراه خواهد بود. برخی والدین تمایلی به جدا کردن فرزندشان از خود هنگام خواب ندارند اما باید گوشزد کنیم این دوره اهمیت بسزایی در افزایش اعتماد بهنفس کودکان دارد. نکته دیگر اینکه کودکان از 2/5 سالگی به بعد وارد مرحله تفکر تخیلی میشوند که تا 7 سالگی ادامه دارد. کودکانی که قبل از این سن اتاق خوابشان جدا شده باشد با تخیل دچار مشکل نمیشوند اما کودکانی که بعد از این سن قرار است مستقلا بخوابند مرتبا با ترسهای خیالی دست و پنجه نرم میکنند.
والدین نباید نقش همسری خود را از یاد ببرند
غیر از تاثیرات مثبتی که جدا و مستقل خواباندن کودک برای خود او دارد، این موضوع در شکوفایی روابط زن و شوهر نیز تاثیرگذار است. زن و مرد باید این فرصت را داشته باشند تا شب فرای نقش والد بودن به نقش همسری خود برسند. باید به کودک آموخت که قبل از والدین و سر ساعت مشخصی مثلا 9 شب بخوابد. پیروی از این قانون در صورتی که قبل از 2 سالگی به کودک آموزش داده شود بسیار ساده است و کودک به راحتی آن را میپذیرد اما در سنین بالاتر این کار به مراتب سختتر میشود.
در عین حال باید به کودک یاد داد هر اتاق حریم شخصی دارد و قبل از ورود باید در بزند. در صورتی که کودک شب هنگام بیدار شد و خواست کنار والدین بخوابد، مادر یا پدر باید کودک را با مهربانی به اتاق خودش بازگردانند و آنجا بمانند تا کودک به خواب رود. این کار باید مرتبا تکرار شود تا در نهایت کودک بیاموزد با هر بار رفتن به اتاق والدین در نهایت به اتاق خود بازگردانده میشود.
کودکان به چه میزان خواب در شبانهروز نیاز دارند؟
3-0 ماهگی : 16 تا 20 ساعت در طول شبانهروز که هر دوره حدود 4 ساعت طول میکشد.
6-3 ماهگی: 12-8 ساعت در شب و 3-2 ساعت خواب نیمروزی
6 تا 12 ماهگی: 10 تا 12 ساعت در طول شب و 2-1 ساعت خواب نیمروزی
1 تا 2 سالگی: 10 تا 11 ساعت خواب شبانه و 1 تا 2 ساعت خواب نیمروزی
3 سالگی: 12 ساعت خواب شبانه و حدود 1 ساعت خواب نیمروزی
4 و 5 سالگی: حداقل 10 تا 11 ساعت خواب شبانه