کیسه صفرا نیز اگر چه اندامی مهم است، ولی بدن به خوبی خود را با فقدان آن، تطبیق می‌دهد. آگاهی از ساختمان و عملکرد این اندام‌ها بسیار مهم و با ارزش است.کبد به وزن تقریبی ۱۵۰۰ گرم، بزرگترین غده بدن است و دو لوب اصلی، راست و چپ دارد.
کبد برای ادامه حیات خود چگونه تغذیه می‌کند؟
کبد از دو منبع خونی تغذیه می‌شودکه شامل شریان کبدی، که یک سوم خون کبد را تامین می‌کند و از آئورت منشاء می‌گیرد و ورید باب که دو سوم خون کبد را تامین می‌کند و خون گرفته شده از دستگاه گوارش را به آن می‌رساند. مجموعه ای از مجاری صفراوی نیز در کبد وجود دارند که صفرا (که منشاء آن سلول‌های کبدی است) از طریق این مجاری خارج می‌شود.کبد قادر به تولید مجدد خود می‌باشد. وجود ۲۰- ۱۰ درصد از کل کبد برای ادامه حیات کافی است؛ ولی با خارج کردن آن از بدن، مرگ در عرض ۲۴ ساعت اتفاق می‌افتد. کبد برای انجام بیشتر اعمال متابولیک بدن ضروری بوده و بیش از ۵۰۰ عمل مختلف را انجام می‌دهد.
کبد در بدن چه کارهایی را انجام می‌دهد؟
کبد در بدن کارهای مختلفی را انجام می‌دهد که اصلی ترین آنها عبارتند از: متابولیسم کربوهیدرات، پروتئین و چربی؛ ذخیره و فعال کردن ویتامین‌ها و مواد معدنی؛ تبدیل آمونیاک به اوره؛ متابولیسم استروئیدها؛ عمل کردن به‌عنوان یک صافی؛برای محافظت در برابر سیل مواد مضری که به خون سرازیر می‌شوند،کبد صفرا تولید می‌کند، نمک‌های صفراوی برای هضم و جذب چربی و ویتامین‌های محلول در چربی استفاده می‌شوند و بیلی روبین محصول نهایی انهدام گلبول‌های قرمز، در کبد ترکیب شده و از طریق صفرا دفع می‌شود.
در مورد سرطان کبد برایمان بگویید.
معمولا وقتی مردم از سرطان کبد صحبت می‌کنند، منظور آنها نوعی از سرطان است که در جای دیگری از بدن شروع شده است و سپس به کبد گسترش پیدا کرده است. به این وضعیت بیماری "متاستاتیک یا متاستاز" می‌گویند. کبد تا حدودی به خاطر جریان خون بالا یکی از شایع‌ترین مکان‌ها برای گسترش بدخیمی‌های احشایی به صورت متاستاز است. تومورهایی که در کولون {روده بزرگ} پانکراس، معده، ریه، پستان یا جایی دیگر به وجود می‌آیند، می‌توانند به کبد گسترش پیدا کنند و به فعالیت کبد آسیب وارد کنند. بنابراین اغلب موارد سرطان کبد در واقع سرطان‌هایی هستند که در ارگان دیگری شروع شده و به وجود آمده است.سرطان اولیه کبد معمولا در ارتباط با یک بیماری زمینه‌ای در کبد مثل "سیروز کبد" رخ می‌دهد. این سرطان در هر دو جنس به وجود می‌آید، اما در مردان شایع‌تر است.
انواع مختلف سرطان کبد (اولیه) چیست؟
انواع مختلف سرطان اولیه کبد، از سلول‌های مختلفی که کبد را تشکیل می‌دهند سرچشمه می‌گیرد. افراد مبتلا به آسیب‌های جدی کبدی، احتمال بیشتری برای رشد سرطان کبد دارند. انوع اصلی سرطان اولیه کبد عبارتند از: کارسینوم هپاتوسلولار، کلانژیوکارسینومای، آنژیو سارکوما کبد، هپاتوبلاستوما
در مورد سرطان کبد از نوع "کارسینوم هپاتوسلولار" برایمان بگویید.
سرطان کبد (HCC)، که به نام هپاتوما نیز شناخته می‌شود، رایج ترین نوع سرطان کبد است. حدود ۷۵ درصد از تمام سرطان‌های کبد از این نوع می‌باشد. در این نوع سرطان، در سلول‌های برجسته و غالب کبدی رشد می‌کند. HCC می‌تواند از کبد به دیگر قسمت‌های بدن، مانند لوزالمعده، روده و معده گسترش یابد. احتمال وقوع HCC در افرادی که آسیب شدید کبدی دیده اند، زیاد است.
سرطان کبد از نوع" کلانژیوکارسینومای" را نیز برایمان شرح دهید.
کلانژیوکارسینومای، معمولا به نام سرطان مجرای صفرا شناخته می‌شود. این نوع سرطان در لوله‌های کوچک مجاری صفراوی در کبد رشد می‌کند. این لوله‌ها صفرا را برای هضم غذا به کیسه صفرا منتقل می‌کنند. سرطان مجرای صفرا حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد از تمام سرطان‌های کبد را تشکیل می‌دهد. این سرطان می‌تواند هم در مجاری صفراوی داخل کبد و هم در بخش خارج کبدی مجاری صفراوی ایجاد شود.
سرطان "آنژیو سارکوما کبد" چیست؟
"آنژیو سارکوما کبد " یک شکل نادر سرطان کبد است که در رگ‌های خونی کبد آغاز می‌شود. این نوع سرطان پیشرفت بسیار سریعی دارد. بنابراین معمولا در مراحل پیشرفته تشخیص داده می‌شود.
در مورد سرطان "هپاتوبلاستوما " در کبد برایمان توضیح دهید.
هپاتوبلاستوما یک نوع بسیار نادر از سرطان کبد است. این نوع سرطان تقریبا همیشه در کودکان، به ویژه کسانی که زیر سن سه سال هستند، رخ می‌دهد. با انجام جراحی و شیمی درمانی، آینده افراد مبتلا به این نوع سرطان می‌تواند بسیار امیدوار کننده باشد. هنگامی که هپاتوبلاستوما در مراحل اولیه تشخیص داده شود، احتمال زنده ماندن شخص بالای ۹۰ درصد است.
***
علایم سرطان کبد چیست؟
اکثر افراد در مراحل اولیه سرطان کبد، هیچ گونه علائمی ندارند.اگر کسی سابقه ابتلا به هپاتیت یا سیروز کبدی داشته باشد، احتمال ابتلا به سرطان کبد در وی افزایش می‌یابد. علائم و نشانه‌های سرطان کبد عبارتند از تهوع و استفراغ، کاهش وزن بدون دلیل، کاهش اشتها، درد بالای شکم، ضعف عمومی و خستگی، ورم شکم، تغییر رنگ پوست، زرد شدن چشم‌ها، تغییر رنگ مدفوع به سفید.
***
چه افرادی در معرض ابتلا به سرطان کبد قرار دارند؟
پزشکان هنوز مطمئن نیستند که چرا برخی از افراد سرطان کبد می‌گیرند. اما عوامل خاص شناخته شده ای را برای افزایش خطر ابتلا به سرطان کبد به شرح زیر معرفی کرده‌اند که عبارتند از: سرطان کبد در افراد بالای ۵۰ سال شایع تر است. حضور طولانی مدت عفونت هپاتیت B یا C می‌تواند به شدت آسیب کبد ایجاد کند. هپاتیت از شخصی به شخص دیگر از طریق تماس مستقیم با مایعات بدن فرد آلوده، مانند خون و یا مایع منی منتقل می‌شود. همچنین ممکن است از مادر به فرزند در هنگام زایمان منتقل شود. شما می‌توانید خطر ابتلا به هپاتیت B و C را با استفاده از مقاربت جنسی محافظت شده کاهش دهید. همچنین واکسن هپاتیت B نیز برای محافظت وجود دارد.سیروز شکلی از آسیب کبدی است که در آن بافت سالم توسط بافت زخمی جایگزین می‌شود. کبد زخمی نمی تواند عملکرد درستی داشته باشد و در نهایت ممکن است به عوارض متعدد، از جمله سرطان کبد منجر شود. قرار گرفتن در معرض آفلاتوکسین یک عامل خطر برای ابتلا به سرطان کبد است. آفلاتوکسین یک ماده سمی تولید شده توسط یک نوع قارچ است که می‌تواند بر روی بادام زمینی، غلات و ذرت رشد کند. دیابت و چاقی نیز از عوامل خطر هستند. بدن افراد مبتلا به دیابت، تمایل به اضافه وزن یا چاقی دارد. چاقی نیز می‌تواند باعث مشکلات کبدی شده و خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش دهد. مصرف قرص‌های تنظیم خانواده (ضد حاملگی)، استفاده از استروییدهای آنابولیک توسط بعضی از ورزشکاران برای افزودن بر حجم عضلات، مناطق خاص جغرافیایی نیز به طور کلی از عوامل خطرناک ابتلا به بیماری سرطان کبد می‌باشد .
***
چگونه سرطان کبد درمان می‌شود؟
راه‌های درمان سرطان کبد متفاوت است و بستگی به برخی موارد دارد که شامل: تعداد، اندازه و محل تومور در کبد، میزان عملکرد کبد، آیا سیروز وجود دارد یا خیر؟، آیا تومور به دیگر اندام‌های دیگر گسترش یافته است یا خیر؟ که در هر کدام از این شرایط، طرح درمان خاصی مورد نیاز است.
***
راه‌های درمان سرطان کبد را برایمان شرح دهید.
به طور کلی درمان سرطان کبد ممکن است شامل این موارد می‌شود که عبارتند از:
هپاتکتومی: "هپاتکتومی" جراحی است که در آن بخشی از کبد برداشته می‌شود. این جراحی معمولا زمانی که سرطان تنها به کبد محدود شده است، انجام می‌شود. با گذشت زمان، بافت سالم باقی مانده مجددا رشد کرده و جایگزین بخش از دست رفته می‌شود.
پیوند کبد: پیوند کبد به معنی جایگزینی کل کبد بیمار با یک کبد سالم از یک اهدا کننده است. پیوند تنها می‌تواند زمانی انجام شود که سرطان به اندام‌های دیگر گسترش نیافته باشد. برای جلوگیری از پس زدن پیوند، بعد از عمل دارو تجویز می‌شود.
ریشه کنی (ابلیشن): در روش ریشه کنی یا سوزاندن، با استفاده از گرما یا تزریق اتانول سلول‌های سرطانی از بین می‌رود. این عمل با استفاده از بی حسی موضعی انجام می‌شود. درمان ریشه کنی می‌تواند برای افرادی که کاندید عمل جراحی یا پیوند هستند،مفید باشد.
شیمی درمانی: شیمی درمانی یک فرم تهاجمی درمان دارویی است که سلول‌های سرطانی را از بین می‌برد. در این روش داروهای داخل وریدی تزریق می‌شود. در اغلب موارد، شیمی درمانی به عنوان یک درمان سرپایی استفاده می‌شود. شیمی درمانی می‌تواند در درمان سرطان کبد موثر باشد، اما بسیاری از مبتلایان در طول درمان عوارض از جمله استفراغ، کاهش اشتها، و لرز را تجربه می‌کنند. شیمی درمانی همچنین می‌تواند خطر ابتلا به عفونت را افزایش دهد.
پرتو درمانی: در پرتو درمانی با استفاده از پرتوهایی با انرژی بالا، سلول‌های سرطان از بین می‌روند. این روش می‌تواند به صورت تابش پرتو‌های خارجی و یا به صورت پرتودرمانی داخلی استفاده شود. در تابش پرتو خارجی، تابش به ناحیه شکم و سینه است. در پرتودرمانی داخلی از "کاتتر" برای تزریق رادیواکتیو به بخش کوچکی از شریان کبدی استفاده می‌شود. پس از تابش شریان کبدی، رگ خونی که خون کبد را تامین می‌کند، از بین می‌رود. این امر باعث کاهش میزان جریان خون به تومور می‌شود. زمانی که این شریان کبدی بسته می‌شود، ورید‌های دیگر کبد را تغذیه می‌کنند.
درمان هدفمند: درمان هدفمند شامل استفاده از داروهایی است که برای ضربه زدن به سلول‌های سرطانی که آسیب پذیر هستند، طراحی شده است. این داروها با قطع جریان خون به تومور باعث کاهش رشد تومور می‌شوند. سورافنیب (Nexavar) به عنوان درمان هدفمند برای افراد مبتلا به سرطان کبد مورد استفاده قرار می‌گیرد. درمان هدفمند برای افرادی که نامزد هپاتکتومی یا پیوند کبد هستند، مفید نیست.
آمبولیزاسیون و" "Chemoembolization: آمبولیزاسیون و chemoembolizatio- اعمال جراحی هستند که برای مسدود کردن شریان کبدی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این جراحی‌ها مقدار جریان خون به تومور را کاهش می‌دهند.
***
چگونه از سرطان کبد پیشگیری کنیم؟
همیشه نمی توان ازایجاد سرطان کبد جلوگیری کرد اما با کاهش عوامل خطر می‌توان ریسک ابتلا را به حداقل رساند. این اقدامات عبارتند از: تزریق واکسن هپاتیت B، جلوگیری از ابتلا به هپاتیت C، کاهش خطر ابتلا به سیروزکبدی
***
با توجه به اینکه واکسنی برای جلوگیری از هپاتیت C، وجود ندارد،چگونه می‌توان از ابتلا به آن، پیشگیری کرد؟
برای جلوگیری از ابتلا به هپاتیت C، هیچ واکسنی برای هپاتیت C وجود ندارد، اما شما می‌توانید خطر ابتلا به این عفونت را با انجام برخی اقدامات کاهش دهید که شامل: عدم استفاده از سوزن مشترک در تزریق، داشتن رابطه جنسی محافظت شده، انجام خالکوبی و تاتو در مراکز معتبر و با لوازم استریل و یکبار مصرف.
***
در پایان راه‌های کاهش خطر ابتلا به سیروزکبدی را برایمان بگویید.
کاهش خطر ابتلا به سیروز کبدی با برخی مراحل امکان‌پذیر است که عبارتند از: ورزش به مدت ۳۰ دقیقه حداقل سه بار در هفته می‌تواند به شما کمک کند وزن خود را حفظ کنید. داشتن رژیم غذایی متعادل نیز برای کنترل وزن مهم است.
مطمئن شوید که پروتئین بدون چربی، غلات کامل، و سبزیجات و یا میوه به اندازه کافی مصرف می‌کنید.
