گروه اجتماعی – حدود 24 ساعت دیگر مراسم چهارشنبه سوری در کشور آغاز می شود، مراسمی که به دلیل استفاده از مواد محترقه و منفجره و خطرناک از شیوه های سنتی خود فاصله معناداری گرفته است.
به گزارش افکارنیوز، بر اساس آیین ایرانی، مراسم چهارشنبه سوری جشنی به عنوان پیش درآمد و به عبارت دیگر به منظور استقبال از بهار و نوروز است.
جشنی شب چهارشنبه سوری در ایران آیین و تشریفات خاصی داشته و در هریک از شهرها و استان ها با شیوه های برگزار می شود اما معمولا افروختن آتش و پریدن از روی آن جزو اصلی این مراسم است.
آداب رایج چهارشنبه سوری در سال های دور
توپ مروارید: در میدان ارک طهران توپ قدیمی وجود داشت که شب های چهارشنبه سوری، زنان و دخترانی که حاجتی داشتند ازآن توپ بالا می رفتند و چند لحظه ای بر بالای می نشستند و یا از زیر آن می گذشتند، به اعتقاد آنها برآورده شدن آرزو حتمی بود.
آتش افروختن : زیباترین و قدیمی ترین آداب چهارشنبه سوری ،افروختن آتش و پریدن از روی آن و شادی کردن در کنار آتش بوده است به طوری که در تمام شهرها و روستاهای ایران در شب چهارشنبه سوری، بوته های بیابانی و هیزم فراوان فراهم می کردند و آتش می زدند و زن و مرد و پیر و جوان در صحن خانه یا در میدان های عمومی و... از روی آن می پریدند و می خواندند«زردی من از تو، سرخی تو از من » یعنی «زردی بیماری و ناتوانی را از من بگیر و سرخی و شادابی و تندرستی خود را به من ببخش ».
پس از سوخته شدن تمام هیزم ها، خاکستری را که از آتش می ماند را باید در خاک اندازی جمع کرده و از خانه بیرون می برند.
کوزه شکستن : مردم طهران تا چند دهه سال پیش از بلندی نقاره خانه ها و یا بام خانه ها، کوزه ای آب ندیده را به زمین می انداختند و می شکستند و و اعتقاد داشتند که بلاها و قضاهای بد را در کوزه متراکم کرده و اگر بشکنند، آن قضا و بلا دفع می شود.
آجیل : در شب چهارشنبه سوری، خوردن آجیل خوردن از رسوم و آداب مخصوص بوده ضمن اینکه آجیل باید شور و شیرین می بود.
فالگوش : کسانی که حاجتی داشتند ، شب چهارشنبه سوری نیت می کردند و بر سر چهارراه یا گذر، فالگوش می ایستادند و به سخنان نخستین عابری که می گذشت، توجه می کردند و هر چه از دهان او بیرون می آمد را در استجابت مقصود خود به فال نیک یا به فال بد می گرفتند.
گره گشایی : کسانی که بخت آنها بسته بود و یا گره ای در کارشان افتاده بود، شب چهارشنبه سوری گوشه دستمال، چارقد یا گوشه لباس خود و یا پارچه ای را گره می زدند و بر سر راهی می ایستادند و از نخستین کسی که عبود می کرد می خواستند آن گره را به دست خود باز کند.
رفع چشم زخم با کندر و خوشبو: یکی از آداب چهارشنبه سوری آن بود که زنان به دکان عطاری می رفتند و «کندر وشا برای کارگشا» می خواستند و تا عطار برای آوردن آن می رفت ، فرار می کردند و سپس به دکان دیگری که رو به قبله بود، می رفتند و «خوشبو» (اسفند) می خواستند و دوباره می گریختند و سپس بدکان سوم رفته و مقداری کندر و اسفند می خریدند و در خانه برای دفع چشم زخم و حل مشکل خود دود می کردند.
آش بیمار: اعتقاد داشتند در خانه ای که بیمار حضور داشته ، شب چهارشنبه سوری باید در شفای او کوشید که بیماری او به سال دیگر نرسد برای همین آشی می پختند که در میان زنان به اسم «آش بیمار» یا «آش امام زین العابدین بیمار» معروف بوده است و زنان با بادیه مسی و با قاشق به درخانه و یا اطاق همسایه م یرفتند و از او طلب موادی که بتوان آش پخت نظیر آرد یا برنج یا غلات و بنشن و پیاز و ... می کردند و سرانجام آش را می پختند و از آن به بیمار می دادند و باقیمانده را به تهی دستان رهگذر می دادند.
فال گرفتن: یکی از شیرین ترین آداب چهارشنبه سوری که بیشتر جنبه بازی و تفریح داشت، گرفتن فال گرفتن با بولونی بوده است.( بولونی کوزه دهان گشاد کوچکی است که در آن ادویه خشک یا ترشی ومربا و ... می ریختند)
اکثر مراسم های سنتی چهارشنبه سوری چند سالی است منسوخ شده و تنها برپا کردن آتش باقی مانده که متاسفانه آن هم با استفاده از بنزین و انداختن انواع قوطی های فلزی و مواد خطران عجین شده است.
کافی است چهارشنبه سوری به خیابان ها و محلات مختلف سری بزنید تا معناری واقعی منطقه جنگی بی قانون را مشاهده کنید.
در سال های اخیر و به مدد قاچاق انواع مواد محترقه و منفجره، کودکان و نوجوان بدون شناخت هرگونه فلسفه و تاریخچه آیین چهارشنبه سوری فقط با قسمت ایجاد سرو و صدای فراوان و آتش زدن بوته ها و بند آوردن معابر و خیابان ها و انجام حرکات غیر قانونی آشنا شده اند و نه تنها با ایجاد صداهای ناهنجار با اعصاب و روان شهروندان بازی می کنند بلکه جان وس لامت خود را به مخاطره می اندازند.
معمولا از غروب چهارشنبه سوری صدای آمبولانس ها و آژیر خودروهای آتش نشانی در گوشه گوشه شهر شنیده می شود و بیمارستان های سوانح و سوختگی و مراکز درمانی مملو از آسیب دیدگان لذت های آنی و هیجان های آنچنانی می شود که در نتیجه فرارسیدن نوروز را در تخت بیمارستان و تحت درمان سپری می کنند.
آمارها چه می گویند؟
بررسی آمارها نشان می دهد 79درصد قربانیان حوادث چهارشنبه سوری مردان هستند.
21درصد از قربانیان چهارشنبه سوری زنان هستند.
51درصد از آسیب دیدگان چهارشنبه سوری مربوط به ترقه های سیگاری است.
36درصد از آسیب های این مراسم مربوط به دست است.
23درصد از آسیب های مراسم چهارشنبه سوری به چشم افراد وارد می شود.
26درصد از آسیب ها دیدگان را جوان تشکیل می دهند.
43درصد از آسیب دیدگان در گروه سنی نوجوانان قرار دارند.
این آمار تنها بخشی از آسیب های حوادث چهارشنبه سوری را تشکیل می دهند و عمق و شدت فاجعه برای حادثه دیدگان گاه به قیمت جانشان تمام می شود. امسال و پس از فاجعه پلاسکو بسیاری از نوجوانان و جوانان تصمیم گرفتند به کمپین «نه، به چهارشنبه‌سوری خطرناک» بپیوندند که تعدادی از آنها تا کنون بر سر عهد و پیمان خود مانده اند و خوشبختانه در بخش هایی از پایتخت امسال صدای ترقه ها و ... کمتر شنیده می شود.
امید است فردا و هنگام برگزاری مراسم چهارشنبه سوری جوانان و نوجوانان کشور بر سر عهد خود با آتش نشانان فداکار باقی مانده و مراسمی امن و به شیوه سنتی برگزار کنند و حداقل امسال شاهد تعداد ناچیز حوادث و مصدومان و ... باشیم.
