تراتوژن به هرگونه عامل محیطی گفته می شود که در دوره پیش از تولد (دوران جنینی) به نوزاد آسیب برساند.علم پزشکی با بررسی نوزادانی که با مشکلات و آسیب های حادی به دنیا می آمدند، به تاثیرات زیانبخش عوامل محیطی پیش از تولد پی برده است.
دکتر علیرضا دهستانی در مورد تراتوژن ها اظهار کرد: تراتوژن ها می توانند شامل هرگونه عامل محیطی مانند تغذیه نادرست، مصرف داروها، سیگار، قلیان و سایر موادمخدر، اشعه ها، توکسین ها، مسمومیت های بارداری، مشروبات الکلی و حتی نبود مراقبت های پزشکی در دوران بارداری باشد.
وی افزود: تاثیر همه این عوامل محیطی در بروز بیماری های قلبی در نوزادان هنوز به اثبات نرسیده اما تاثیر مصرف داروهایی که اثر تراتوژن دارند، در این زمینه به اثبات رسیده است.
دهستانی گفت: مصرف بسیاری از داروها در زمان بارداری از سوی مادر می تواند باعث ایجاد اختلالات سندرمی در نوزادان شود که بخشی از این سندرم ها شامل درگیری های قلبی است.
وی ادامه داد: به طور کلی عامل اصلی در بیماری های قلبی نوزادان و کودکان، عامل ژنتیکی است اما نمی توان عوامل محیطی را در این زمینه نادیده گرفت؛ از این رو لازم است مادران در این خصوص اطلاعات لازم را به دست آورده و در دوران بارداری تحت نظر پزشک متخصص باشند.
** شایع ترین بیماری های قلبی کودکان
جراح قلب و عروق در مورد بیماری های قلبی شایع در کودکان گفت: شایعترین بیماری های قلبی در کودکان به دو گروه تقسیم شده اند؛ بیماری هایی که همراه با کبودی در قسمت هایی مانند لب، ناخن ها و زبان هستند و بیماری هایی که کبودی ندارند.
دهستانی افزود: به طور کلی شایعترین بیماری های قلبی نوزادان و کودکان 'دریچه آئورت دو لتی' است اما بیماری های دیگری مانند سوراخ بین بطنی و سوراخ بین دهلیزی نیز که در رده بیماری های غیرسیانوتیک (بدون کبودی) هستند، در کودکان شایع است.
وی ادامه داد: در بین بیماری های قلبی بدون کبودی نیز بیماری 'جا به جایی عروق بزرگ قلب' شایعترین بیماری قلبی در کودکان به شمار می رود.
استادیار دانشگاه علوم پزشکی تهران اظهار کرد: به طور طبیعی آئورت سه لت دارد اما افرادی که آئورت دو لتی دارند، مستعد تنگی یا نارسایی هستند.
دهستانی گفت: اگر این بیماری همراه با تنگی در آئورت نزولی باشد، نیاز به مداخلات پزشکی دارد اما اگر دریچه آئورت دو لتی همراه با تنگی نباشد یا نارسایی نداشته باشد، مشکلی برای بیمار ایجاد نمی کند و نیاز به مداخلات پزشی یا جراحی ندارد.
وی خاطرنشان کرد: در مجموع حدود یک تا دو درصد جمعیت ایران مبتلا به بیماری دریچه دو لتی هستند، از این رو می توان این بیماری را به عنوان شایعترین بیماری قلبی در بین همه سنین معرفی کرد.
** جراحی قلب در دوران جنینی
جراح قلب و عروق در خصوص اینکه آیا جراحی قلب در دوران جنینی در ایران صورت می گیرد، توضیح داد: هنوز جراحی قلب باز روی جنین در هیچ کجای دنیا انجام نمی شود اما در برخی کشورها با روش های مداخله ای توانسته اند برخی بیماری های قلبی مانند تنگی عروق قلبی را در دوران جنینی درمان کنند.
دهستانی با بیان اینکه این جراحی در آمریکا توسط دکتر شمشیرساز از متخصصان ایرانی جراحی قلب و عروق انجام شده است، افزود: دکتر شمشیرساز در حال حاضر در زمینه جراحی قلب جنین و عملیات احیای قلبی عروقی جنین فعالیت می کند.
وی افزود: دکتر شمشیرساز به همراه تیم دکتر فریزن برای شرکت در پنجمین کنگره بین المللی قلب و عروق ایران، دعوت شده بودند که به رغم صدور ویزای ایران، به دلیل به وجود آمدن برخی محدودیت ها در آمریکا نتوانستند به ایران سفر کنند.
دهستانی ابراز امیدواری کرد که در آینده با گسترش همکاری ها و تبادل تجربیات و همچنین فراهم شدن امکانات و تجهیزات لازم بتوان برخی مداخلات درمانی در حوزه قلب را نیز مانند برخی جراحی های جنینی که در ایران انجام می شود، انجام داد.
