حدوداً چندی قبل بود که چند تصویر از گورخواب‌های گورستان نصیرآباد شهریار در فضای مجازی و رسانه های جمعی منتشر شد و موجی از واکنش ها را در پی داشت. یکی از واکنش هایی که حاشیه های زیادی را به راه انداخت، موضوع "عقیم سازی" کارتن خواب ها به بهانه کاهش خطرات و هزینه های آنان بود.
یکی از هنرمندان به اصطلاح روشنفکر با طرح این موضوع که عقیم سازی این افراد می تواند خطرات ناشی از حضور آنها را در جامعه کاهش دهد، موجی از خشم و نفرت عمومی را در فضای مجازی به راه انداخت تا جاییکه وی خیلی زود مجبور به عذرخواهی شد و حرفش را پس گرفت و گفت "منظورم را اشتباه متوجه شدند"!
جالب است که همین به اصطلاح روشنفکران، وقتی قرار است برای عقیمسازی گربه‌های شهر، از سوی دیگران اظهار نظری شود فریاد وا أسفا و وامصیبتا سر می‌دهند اما به راحتی برای طرح عقیمسازی انسان‌هایی که حق زندگی دارند و باید برای زندگی سالم آنها برنامهریزی و تلاش کنند، کف می‌زنند و هورا می‌کشند!
پیشنهاد "عقیم سازی کارتن خواب ها" اولین بار کجا مطرح شد؟!
البته موضوع عقیم سازی کارتن خواب ها به همینجا ختم نمی شود. برای نخستین بار این موضوع در در جلسه «نشست سلامت زنان و رفتارهای پرخطر با تمرکز بر تن فروشی» از طرف لیلا ارشد مددکار و مدیر خانه خورشید مطرح شد و با افتخار اعلام کرد که پیگیر اجرایی شدن آن هست.
موضع رسمی دولت به این پیشنهاد چه بود؟
اما چندی بعد، در جلسه مشاوران اجرایی با معاونت رئیس جمهور در امور زنان و خانواده خبرنگاران این موضوع را از شهیندخت مولاوردی سؤال کردند که وی نیز در پاسخی اعلام کرد که باید به طور اساسی برای آن برنامهریزی شود و به طور تخصصی و کارشناسی این طرح بررسی شود و براساس رضایت زنان کارتن خواب عقیم شدن صورت بگیرد و نیز اینگونه اظهار نمود که چون آمار تولدهای نوزادان معتاد بار مالی برای دولت دارد باید ریشههای آن قطع شود!
واکنش قاطع وزیر بهداشت به اظهارات مولاوردی
«سید حسن قاضی‌زاده هاشمی» وزیر بهداشت در گفت‌وگو با «اعتماد»، ضمن ابراز تأثر برای محرومیت و گرفتاری‌های زنان کارتن‌خواب، عقیمسازی آنها را قاطعانه منتفی دانست و تأکید کرد که این زنان و فرزندان‌شان باید حمایت شوند، نه اینکه از زندگی و دنبال کردن سرنوشت نامعلوم خود محروم شوند، طرح دوباره چنین ادعاهایی در میان افکار عمومی، لزوم طرح چند پرسش و نکته را ضروری می کند.
کارشناسان چه می گویند؟
البته نگاهی گذرا به نظر متخصصین در این خصوص نیز خالی از لطف نیست.
نژاد بهرام: تجربه جهانی نشان داده که این رفتارها موثر نیست
زهرا نژاد بهرام، فعال زنان در مورد عقیم سازی زنان کارتن خواب به خبرنگار آنا می‌گوید: به دلایل متعدد اخلاقی، انسانی، اسلامی و فرهنگی استفاده از روش عقیم سازی زنان برای حل یک معضل اجتماعی راهگشا نیست و باید توجه داشته باشیم که ما براساس مبانی دینی و انسانی حق نداریم به بدن افراد به عنوان یک ودیعه الهی آسیب بزنیم. ناقص سازی جنسی از نظر حقوق بشر و حقوق بین الملل بازتاب مناسبی ندارد.
وی می‌افزاید: معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری نیز تاکید دارد که باید این موضوع از نظر کارشناس حقوقی، پزشکی، اجتماعی مورد بحث و بررسی قرار گیرد زیرا در صورتی که برنامه‌ای بدون اظهارنظرهای کارشناسانه اجرایی شود مشکلات و معضلات بسیاری در جامعه ایجاد خواهد کرد.
نژاد بهرام می‌گوید: این موضوع صرفا به عنوان یک ایده و پیشنهاد سال گذشته از سوی فاطمه دانشور، عضو شورای شهر تهران مطرح شد و هنوز به صورت کارشناسی و علمی مورد بررسی قرار نگرفته است حتی بیان این موضوع نیز جامعه را دچار تشویش میکند بنابراین معاونت زنان در مورد این موضوع پاسخ داد که نمی‌‌توان بدون ارزیابی و کارشناسی درست این ایده را به صورت اجرایی در آورد.
این فعال زنان معتقد است: تجارب جهانی نیز نشان می‌دهد که برخوردهای خشن با آسیب های اجتماعی از جمله اعتیاد تسکین دهنده نیست و ما باید به صورت کلی مساله را بررسی کنیم و پاک کردن صورت مساله راه حل مشکلات نیست.
نژاد بهرام ادامه مى دهد: باید از راههای دیگر مشکلات این قشر آسیب پذیر جامعه را حل کرد به عنوان مثال می‌توان با ایجاد پایگاه‌های مراقبت از سلامتی برای این زنان از بارداری ناخواسته و بیماریهای آنان جلوگیری کرد.
رضازاده: کجای دنیا چنین کاری می کنند؟!
همچنین مجید رضازاده، رئیس مرکز توسعه پیگیری و درمان اعتیاد بهزیستی نیز در این باره می گوید: در هیچ کجای دنیا به منظور پیشگیری از بروز آسیبهای اجتماعی گروه آسیبپذیر جامعه را عقیم نمیکنند!
نیک آئین: عقیم سازی نه تنها احتمال ایدز را کاهش نمی دهد بلکه اثرات مخرب تری نیز می تواند داشته باشد
"ابراهیم نیک‌آیین" مدیرعامل بنیاد پیشگیری و ارتقای سلامت دنیای آینده نیز در این باره می گوید: طرح عقیم سازی زنان کارتن خواب با توجه به عنوانش انسان را یاد اصلاح نسل می‌اندازد. این رفتار به نوعی تداعی کننده و انعکاس دهنده نگرش حذف دیگری به بهانه اختلاف در نظر ، عقیده و رفتار است؛ در نهایت این عنوان با دیدگاه شرعی، قانونی و اعتقادی و انسانی ما مطابقت ندارد.
نیک آیین در ادامه با ارائه برخی از این دلایل گفت: هدف طراحان عقیم سازی زنان کارتن خواب، جلوگیری از بارداری ناخواسته و به دنیا آمدن نوزادان معتاد، بی سرپرست و به تبع آن فروش نوزادان و پیشگیری از آسیب های اجتماعی مطرح شده است؛ این تفکر شاید در لغت رویکرد بدی نباشد اما در رفتار به شدت ساده انگارانه است. نظیر این که برای کاهش فقر در جامعه دستور دهیم تا فقرا را بکشند و یا مانند این که برای کاهش بیماری دستور بدهیم بیماران را بکشند.
وی اضافه کرد: باید تاکید کنم که شاید طراحان اهداف خوبی داشته‌اند اما استفاده از روش مطرح شده و انعکاس آن بدین شکل در شبکه‌های اجتماعی همواره سوء نظر افراد در این راستا را به ذهن متبادر می کند اما اگر که بخواهیم منفعت انجام طرح عقیم سازی زنان کارتن خواب در مسیر کاهش نوزادان معتاد و یا جلوگیری از فروش آنان و حتی بیماری را بررسی کنیم باید آماری داشته باشیم از نسبت کودکان بی سرپرست نسبت به نوزادان زنان کارتن خواب؛ فراموش نکنیم که همه نوزادان متولد شده از مادر معتاد ،فرزند زنان کارتن خواب نیستند. باید دریابیم که عقیم سازی نه تنها به کاهش بیماری ایدز کمک نمیکند بلکه با حذف یک عامل باز دارنده در این گروه (ترس از بارداری) موجب افزایش رفتارهای محافظت نشده جنسی آنان شده و احتمال ابتلا و انتقال انواع بیماریهای عفونی و بویژه ویروس اچ. آی.وی از طریق این گروه در جامعه را بسیار افزایش می‌دهد.
چند نکته مهم درباره یک طرح غیرانسانی و غیر اسلامی
- قدر مسلم این است تمام زنان کارتن خواب، معتاد یا تن فروش نیستند بلکه ممکن است بنا بر دلایلی، خانمی مجبور شود کارتن خواب شود. بازدید از کمپهای شهرداری که مخصوص افراد کارتن خواب آماده شده این را ثابت میکند.
- چرا معاونت زنان ریاست جمهوری بررسی این موضوع را در دستور کار خود قرار داده است؛ در حالیکه مشکلات و مسائل دیگری در این حوزه نیاز به تحلیل و پیگیری و قانونگذاری و اجرای دقیق دارد که مغفول مانده
- نکته قابل تامل اینکه هم اظهارات ایشان در جلسه مشاوران درباره این پیشنهاد و هم اطلاعیه روابط عمومی معاونت و موضع گیری های خاص علیه رسانه ها، اعتقاد ایشان به "بررسی این موضوع و جلوگیری از تولد نوزادان معتاد دارد" را نفی نمیکند، این مسئله جای سؤال و بررسی دارد.
- موضوع توبکتومی و پرداختن به آن یکی از راههای مبارزه با افزایش جمعیت است که هر زمان به شکلی مطرح و اقدام به توجیه آن میشود!
- نکته آخر این که با طرح عقیمسازی زنان کارتن خواب مجوزی برای هر عمل خلاف شرعی به این افراد و مردانی که به دنبال این ارتباطات هستند داده میشود.
