در حالی که اخیرا به دنبال شیوع ویروس آنفلوانزای فوق حاد پرندگان، سازمان دامپزشکی و سازمان حفاظت محیط زیست، منشاء این بیماری را پرندگان مهاجر اعلام کرده و پس از ممنوع اعلام کردن صید و خرید و فروش پرندگان مهاجر، خواهان تعطیلی بازار پرندگان فریدونکنار شدند، خبری از تعطیلی این بازار به گوش نمی‌رسد. بازاری که امسال نه تنها با عرضه گوشت پرندگان مهاجری که برای مدتی کوتاه میهمان کشورمان شده‌اند رفتاری غیرانسانی را به نمایش می‌گذارد، بلکه با صید و فروش غیربهداشتی گوشت این پرندگان، زمینه را برای شیوع ویروس آنفلوانزای فوق حاد پرندگان فراهم آورده و خطری مهلک برای بهداشت جامعه به شمار می‌رود.
بازار فروش پرندگان مهاجر، یک ناهنجاری اجتماعی
فرشاد طهرانی مدیرکل دفتر بهداشت و مدیریت بیماری‌های طیور، زنبور عسل و کرم ابریشم سازمان دامپزشکی می‌گوید: متاسفانه دستگاه‌های ذی‌ربط، هنوز به این باور که بازار فروش پرندگان مهاجر خطری بالقوه برای سلامت جامعه به شمار می‌رود نرسیده‌اند. سازمان دامپزشکی و سازمان حفاظت محیط زیست بارها خواهان تعطیلی این بازار شده‌اند اما حتی نیروی انتظامی هم از عهده جمع کردن این بازار برنیامد و این یعنی وجود متخلفانی که سلامت جامعه را تهدید می‌کنند و در برابر نظام قرار گرفته‌اند.
وی با بیان اینکه صید پرندگان مهاجر و خارج کردن امعا و احشاء آنها در معابر عمومی علاوه بر تهدید بهداشت عمومی، تبعات اجتماعی منفی غیرقابل اجتنابی به دنبال دارد می‌گوید: برای جلوگیری از این ناهنجاری اجتماعی با خلاء قانونی روبه‌رو نیستیم. سازمان دامپزشکی و سازمان حفاظت محیط زیست، صید و خرید و فروش پرندگان مهاجر را ممنوع اعلام کرده‌اند و حال برای برخورد با این تخلفات لازم است ستادی متشکل از نهادهای اجتماعی، سیاسی و بهداشتی تشکیل شود چرا که بدون همراهی نهادهایی مانند استانداری، فرمانداری، شهرداری و قوه‌قضاییه امکان مهار این تخلفات وجود ندارد.
طهرانی با تاکید بر لزوم فرهنگسازی برای کاهش عرضه و تقاضای گوشت پرندگان مهاجر در استان مازندران یادآور می‌شود: متاسفانه معضل اشتغال سبب شده این روش ناهنجار امرار معاش به سایر نقاط استان مازندارن هم سرایت کند. سازمان دامپزشکی تا حدی می‌تواند پیگیر تعطیلی بازار شود اما ساماندهی این بازارها که درآمدهایی کلان از طریق فروش پرندگان زنده و مرده ایجاد کرده و تبعات بهداشتی، اجتماعی و سیاسی به دنبال دارند مستلزم مشارکت وزارت کشور است.
حکم تعطیلی بازار پرنده فروشان فریدونکنار، در انتظار امضای فرماندار
سیدحسین رضوانی مدیرکل دامپزشکی استان مازندران، نیز می‌گوید: در جلسه ستاد آنفلوانزا اعضا را توجیه کردیم که استان مازندران درگیر بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان است و عامل شیوع آن، پرندگان مهاجر هستند. از اعضای ستاد درخواست کردیم تا زمانی که پرندگان مهاجر در تالاب ها حضور دارند با ایجاد سد ایمنی میان پرندگان مهاجر و پرندگان بومی از انتشار این ویروس به صنعت و سپس به انسان جلوگیری شود.
وی با بیان اینکه درخواست تعطیلی بازار پرنده فروشان فریدونکنار و سایر شهرها در جلسه ستاد آنفلوانزای استانداری مازندران را با ریاست معاون سیاسی و امنیتی استانداری مطرح شده است می‌گوید: طی مکاتباتی با تمام فرمانداران شهرستان‌ها خواستار تشکیل شورای سلامت شهرستان به ریاست فرمانداران و متشکل از نمایندگان بهداشت، دامپزشکی، شهرداری، محیط زیست و نیروی انتظامی شده‌ایم چرا که تعطیلی این بازارها نیازمند اقدام مجموعه‌ای از نهادهاست.
رضوانی ادامه می‌دهد: ما شکار و عرضه پرندگان مهاجر را ممنوع اعلام کردیم و به عنوان عضوی از ستاد، پای کار ایستاده‌ایم اما اعمال این ممنوعیت برعهده دیگر دستگاه‌هاست، به عنوان مثال، رفع سد معبر در حیطه اختیارات شهرداری است. برای تعطیلی بازار، باید فرماندار حکم دهد و دادستان ورود کند تا شهرداری و نیروی انتظامی بتوانند نسبت به تعطیلی بازار اقدام کنند.
وی با تاکید بر اینکه مبارزه با قتل عام پرندگان مهاجر، نیازمند فرهنگسازی و اقدامات پیشگیرانه قبل از آغاز فصل مهاجرت است به نقش موثر صدا و سیما در فرهنگسازی و اطلاع رسانی اشاره کرده و یادآور می شود: متاسفانه مبارزه با این اقدام غیرفرهنگی و غیربهداشتی، از پایان اسفند تا شهریور به فراموشی سپرده می‌شود و همزمان با ورود پرندگان و شروع کشتاری که با سود کلان همراه است آغاز می شود. در واقع هر سال، مبارزه با نسل‌کشی پرندگان مهاجر را در بحبوحه درآمدزایی صیادان آغاز می‌کنیم.
نمی‌خواهیم در برابر مردم باشیم
در جایی که ظاهرا همه نهادها توافق بر لزوم تعطیلی بازار پرنده فروشان فریدونکنار دارند، حسین منفردی، فرماندار شهرستان فریدونکنار، در پاسخ به اینکه چرا صدور حکم تعطیلی بازار، به تعویق افتاده می‌گوید: این یک بازار سنتی است که دست‌کم بیش از 2000 سال سابقه دارد و مردم به وجود آن عادت کرده‌اند. بسیاری از مردم شهرستان از قِبل این بازار، امرار معاش می‌کنند و زندگی‌شان به وجود این بازار گره خورده. بنابراین باید از راه فرهنگی وارد شویم.
وی ادامه می دهد: سالهاست که مسئولان تلاش می کنند بازار را تعطیل کنند اما موفق نمی‌شوند. طی مدت کمتر از یک سالی که به عنوان فرماندار شهرستان مشغول به کار شدم سعی کردم با ایجاد صمیمیت و صداقت میان مردم و فرمانداری این مشکل را حل کنم. به گونه‌ای که مردم متوجه شوند نمی‌خواهیم برایشان مشکلی ایجاد کنیم یا امرار معاششان را به خطر اندازیم. در این راستا با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست یک طرح 5 ساله تعریف کردیم تا تدریجا با مشارکت مردم این معضل را رفع کنیم که اتفاقا در سال جاری با توافق مردم توانستیم یکی از 4 روش صید پرندگان مهاجر را که اصطلاحا «کرس» نامیده می‌شود ممنوع کنیم.
منفردی با اشاره به برگزاری نشست‌های متعددی به منظور فرهنگسازی در راستای کاهش تقاضا برای خرید گوشت پرندگان مهاجر یادآور می‌شود: به دنبال آغاز ماجرای آنفلوانزا از بالا اعلام کردند که تصمیم دارند نیرو اعزام کنند و بازار را تعطیل کنند اما من مخالفت کردم و خواستم آرام آرام و با مسالمت و مشارکت خود مردم و افراد ذی‌نفوذ مشکل را حل کنیم. چرا که با فرهنگسازی می‌توانیم بدون آنکه با مردم درگیر شده و آنها را در برابر خود قرار دهیم، رفته رفته تقاضا را برای گوشت پرندگان مهاجر کاهش دهیم. به عنوان مثال، بنرهایی نصب کرده‌ایم تا با اطلاع رسانی به مردم سبب کاهش تقاضا شویم.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا در مواقعی اضطراری که بروز تخلفات، سلامت جامعه را به طور جدی تهدید می‌کند و مردم خواهان برخوردی قاطعانه با متخلفان هستند، تدابیری برای تعطیلی بازاری که به صورت غیرقانونی فعالیت می‌کند اندیشیده شده یا همچنان جلب رضایت جمعیت ذی‌نفع در اولویت قرار دارد می‌گوید: البته سلامت جامعه خط قرمز ماست و به همین دلیل به دنبال مکاتبه سازمان دامپزشکی مبنی بر شناسایی کانون آنفلوانزا در پرندگان بومی، نسبت به معدوم‌سازی کلیه طیور اقدام کردیم اما در ارتباط با پرندگان مهاجر، تاکنون هیچ مرجعی به طور رسمی تشخیص ویروس آنفلوانزا را تایید نکرده است با این حال در صدد تعطیلی بازار فروش پرندگان مهاجر هستیم.
حمیدرضا خیلدار، فرمانده یگان حفاظت محیط زیست کشور، هفته گذشته ضمن اشاره به ضرورت همکاری کلیه نیروهای انتظامی و امنیتی استان مازندران برای مقابله با شکار پرندگان مهاجر، گفته بود: به منظور مقابله با شکار پرندگان و شیوع آنفلوانزا، درخواست تعطیلی بازار فریدونکنار را به عنوان بازار رسمی فروش این پرندگان مهاجر به دادستان این شهرستان مطرح کردیم. تعطیلی این بازار به منظور ممانعت از عرضه پرندگان مهاجر نیاز به دستور قضایی دارد. اگر بازار فریدونکنار توسط دادستان تعطیل شود، از عرضه پرندگان مهاجر جلوگیری می‌شود و یقینا این موضوع در مدیریت موضوع تاثیرگذار خواهد بود. یکی از مشکلات ما آن است که باید مرجع قضایی برای تعطیلی بازار فریدونکنار به عنوان یک بازار رسمی محل فروش پرندگان مهاجر حکم صادر کند. طبیعتا در شرایطی که بازار تعطیل شود از شکار پرندگان مهاجر جلوگیری می‌شود.
بدین ترتیب در حالی که تمام نهادهای ذی ربط، تعطیلی بازار پرندگان فریدونکنار را راهکار اصلی جلوگیری از شیوع ویروس آنفلوانزای فوق حاد پرندگان در استان مازندران اعلام می‌کنند، به نظر می‌رسد تنها عاملی که مانع از صدور حکم تعطیلی این کشتارگاه غیرقانونی، غیراخلاقی، غیربهداشتی و اخیرا آلوده به آنفلوانزاست، جمعیتی متحد و قدرتمند متشکل از دامگاه داران این شهرستان است.
