ناباروری و نازایی از جمله مشکلات مطرح در جامعه است که بسیاری از زوج‌های دنیا با آن روبرو هستند و دلایل زیادی از جمله بیماری، استرس و تنش، مصرف داروهای شیمیایی، سبک زندگی و تغذیه ناسالم و غیره برای آن وجود دارد.
اگرچه به باور متخصصان و پزشکان این حوزه، امروزه با وجود شیوه‌های درمان متعدد نازایی و ناباروری که در جهان وجود دارد، دیگر هیچ زوج جوانی نباید نگران مشکلات و اختلالات ناباروری و نازایی باشد اما با وجود این، هستند زوج‌هایی که به دلیل نداشتن توان مالی برای تامین هزینه‌های درمان یا نپذیرفتن شیوه‌ها و شرایط درمان ناباروری و نازایی، مانند استفاده از تخمک یا لقاح اهدایی امکان ناباروری را برای همیشه از دست می‌دهند.
اما امروز یکی از دلایل مشکلات باروری یا حتی عدم باروری افزایش سن ازدواج و به تبع دیراقدام کردن برای فرزنددار شدن است که علی اکبر سیاری معاون بهداشت وزارت بهداشت، در این خصوص می‌گوید، افزایش سن ازدواج یکی از چالش‌های جمعیتی کشور است و ٧٠ درصد نرخ باروری به سن ازدواج ارتباط دارد.
نرخ باروری کلی اگر در یک کشور 2.1 یعنی حد جایگزینی باشد، جمعیت آن کشور متعادل است و اگر این عدد از 2.1 بیشتر باشد، جمعیت آن کشور رو به افزایش و اگر کمتر از 2.1 باشد رو به کاهش است.
از سال 59 تا 66 این نرخ در ایران 6.7 بود که در دهه‌های 60 تا 70 رو به کاهش نهاد و در دهه هشتاد به زیر 1.8 رسید، ولی این روند در حال حاضر با سیاست‌های جمعیتی و برنامه‌های بهداشتی متوقف شده و رو به افزایش نهاده است.
همچنین به گفته سیاری، معاون بهداشت وزارت بهداشت میزان متولدین سال 92 یک میلیون و 471 هزار نفر در کشور بوده است.
از طرفی میانگین فاصله بین اولین فرزند تا ازدواج 3.5 سال است و بین فرزند اول تا دوم 5.4 سال است که باید این روند کاهش یابد، امروز جمعیت جوان کشور 25 درصد است.
همچنین سالانه یک میلیون و 570 هزار نفر موالید داریم و برنامه گسترده آموزش در زمینه بهداشت باروری و فرزندآوری در کشور در حال اجراست.
به گفته سیاری، قدرت تفکر و تعقل در مغز وجود دارد و به گفته بزرگان اگر نسبت عقل به احساس بیشتر از یک باشد آن جامعه بالغ و رشد یافته و اگر نسبت عقل به احساس کمتر از 1 باشد جامعه نابالغ است و ما باید برای حل مشکلات جامعه از این جمله استفاده کنیم.
اگر جوانانی که امروز هستند مهارت و آموزش کافی داشته باشند خود آینده خود در میانسالی را خواهند ساخت در غیر این صورت آینده‌ای مبهم خواهند داشت و ما نیز باید در جامعه نسبت عقل به احساس را همیشه 1 نگه داریم و هر تصمیم‌گیری در کشور چه انفرادی ، اجتماعی و سطح بالا باید با منطق و استدلال و علم باشد.
زن و مرد برای تأمین سلامت جسم و روح نیاز به باروری دارند
از سویی باروری و زایمان طبیعی نقش مهمی در سلامت افراد دارد که بر این اساس محمد آقاجانی معاون درمان وزارت بهداشت می‌گوید: افراد اعم از زن و مرد برای تأمین سلامتی جسمی و روحی نیاز به باروری دارند که باید مورد توجه قرار گیرد که در این خصوص زایمان طبیعی و ترویج آن در یک برنامه 10 ساله مورد پیگیری قرار دارد چرا که انجام سزارین بی‌دلیل سلامت باروری را به خطر می‌اندازد.
معاون درمان وزارت بهداشت و درمان می‌گوید: قبل از اجرای طرح تحول سلامت، آمار سزارین 56 درصد بود که در دو سال اخیر این آمار 6 درصد کاهش یافته و این یک موفقیت برای نظام سلامت است که آمار سزارین را کاهش داده است.
آقاجانی همچنین از افزایش تعرفه زایمان طبیعی به عنوان یکی دیگر از اهرم های کاهش آمار سزارین در کشور نام برده و می‌گوید: در قالب اجرای طرح تحول سلامت سعی کردیم تعرفه زایمان طبیعی نسبت به سزارین بالاتر باشد تا جراحان زنان و زایمان به انجام زایمان طبیعی مادران باردار تشویق شوند.
البته حمایت از زوج‌های نابارور در کشور با توجه به هزینه‌های بالای آن برای همه افراد مقدور نیست که در این خصوص معاون درمان وزارت بهداشت در نشست خبری هفته دولت با اشاره به اینکه زوج‌هایی که از ناباروری رنج می‌برند، از این پس تحت حمایت طرح تحول سلامت قرار می‌گیرند و می‌توانند با هزینه بسیار کمتر از گذشته به رفع این مشکل بپردازند، می‌گوید: 85 درصد تعرفه دولتی در بحث تشخیص و درمان ناباروری تحت پوشش قرار می‌گیرد.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر بیش از دو میلیون زوج نابارور در کشور وجود دارند که از این پس می‌توانند از پوشش حمایتی طرح تحول سلامت در این زمینه بهره مند شوند، بیان داشت: در حال حاضر 105 میلیارد تومان اعتبار برای این منظور در نظر گرفته شده است؛ البته ما امیدواریم که بتوانیم درمان ناباروری را تحت پوشش بیمه درآوریم.
آقاجانی ضمن اشاره به اینکه خدمات ناباروری شامل دو بخش " تشخیصی و درمانی" و "دارویی " می شود، گفت: خدمات تحت پوشش ناباروری شامل خدمات تشخیصی درمانی می‌شود، به عنوان مثال در بحث آی.وی.اف که تعرفه دولتی آن نزدیک به یک میلیون و 700 هزار تومان است، زوج‌های نابارور کمتر از 300 هزار تومان از هزینه‌ها را پرداخت می‌کنند.
از سویی دیگر بسیاری از زوجین تمایل به فرزندآوری دارند که در این مورد محمد اسماعیل مطلق مدیر کل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت می‌گوید: حدود سه میلیون زوج نابارور طی پنج سال اخیر در کشور داشتیم که تمایل به فرزندآوری دارند.
50 درصد مشکل ناباروری زوجین از مردان است
به گفته مدیر کل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت در بررسی‌های انجام شده بیشتر مراجیعن برای ناباروری خانم‌ها بودند در حالیکه 50 درصد مشکل ناباروری زوجین مردان هستند.
بر خلاف یک باور قدیمی و کهنه که اول باید خانم‌ها برای درمان ناباروری اقدام کنند، امروزه ثابت شده که 50 درصد مشکل ناباروری زوجین مردان هستند و مردان هم باید همزمان و حتی زودتر از زنان باید با مراجعه به موقع آموزش‌های لازم برای رفع مشکل ناباروری را فرا بگیرند و سپس عوامل دخیل در ناباروری شناسایی شوند.
با نگاهی به آمار افراد مجرد در کشور می‌شود نتیجه گرفت که سن ازدواج همچنان رو به افزایش است که خود دلیلی برای ناباروری به شمار می‌آید و به گفته علی اکبر محزون مدیر کل اطلاعات و آمار جمعیت و مهاجرت سازمان ثبت احوال ما با افزایش ازدواج بالای سن متعارف در کشور روبرو هستیم.
این است که در سال 92 آمار ازدواج مردان بالای سن متعارف 35 سال 9.4 درصد بود که در سال گذشته این آمار به 10.4 افزایش پیدا کرد و همچنین ازدواج زنان بالای 30 سال در سال 92 ، 12.5 درصد بوده که در سال گذشته به 14.5 درصد رسیده است.
مدیر کل اطلاعات و آمار جمعیت و مهاجرت سازمان ثبت احوال در مورد سن متعارف ازدواج گفت: این سن برای مردان 20 تا 34 سال و برای زنان 15 تا 29 سال است که البته این سن در حال تغییر و وتحول است.
به گفته محزون تعداد جوانان در سن ازدواج هرگز ازدواج نکرده 11 میلیون و 240 نفر است که از این تعداد 5 میلیون و 570 هزار نفر مرد و 5 میلیون و 670 هزار نفر نیز زنان هستند.
وی درباره افرادی که از سن متعارف ازدواج عبور کرده اما هرگز ازدواج نکرده اند نیز گفت: تعداد این افراد یک میلیون و 300 هزار نفر است که 320 هزار نفر آنان مردان و 980 هزار نفر آنان را زنان تشکیل می دهند .
البته این افراد از سن تجرد قطعی که 49 سالگی است عبور نکرده اند و به تجرد قطعی نرسیده‌اند.
همچنین براساس آمارهای پایگاه اطلاعات جمعیت، در حال حاضر 152 هزار نفر مجرد قطعی بالای 50 سال سن در کشور زندگی می کنند، محزون گفت: از این تعداد 62 هزار نفر مرد و 90 هزار نفر زن هستند که هرگز ازدواج نکرده‌اند.
طبق تحقیقات انجام شده در وزارت بهداشت ازدواج در ایران به عنوان یک ارزش ملی و دینی تلقی می‌شود که می‌توان به عنوان فرصتی برای باروری و افزایش جمعیت از آن بهره برد، همچنین 11 میلیون نفر متقاضی ازدواج در کشور وجود دارد.
یک فرصت طلایی برای توسعه جمعیت ایران با 70 درصد جمعیت مولد
در آخر باید اذعان کرد: با توجه به اینکه جمعیت مولد بین 15 تا 64 سال است 70 درصد جمعیت ایران در این محدوده سنی قرار دارد یعنی ایران در حال حاضر در یک فرصت طلایی برای توسعه جمعیت قرار دارد که ما باید آن را محقق کنیم چرا که همچون ابری گذرا خواهد رفت.
برای محقق شدن توسعه جمعیت، جوانان به تحصیل و مهارت آموزی، اشتغال و درآمد، ازدواج و مسکن و سلامت نیاز دارند که برنامه توسعه آن باید فراهم شود در غیر این صورت در آینده شاهد جامعه‌ای میانسال خواهیم بود.
