مسلم پرتو با اشاره به انجام پژوهشی با عنوان «ارزشیابی اثربخشی طرح‌های آموزش پیشگیری در مدارس دوره ابتدایی و متوسطه اول» اظهار کرد: این طرح به سفارش معاونت سلامت و تربیت بدنی و ستاد مبارزه با مواد مخدر در سال 94 انجام شد.
وی افزود: دانش آموزان با موضوعات مختلفی همچون گروه‌های خلافکار، خشونت، مصرف الکل، دارو و مواد مخدر، مشکلات جنسی و دیگر رفتارهای پرخطر و بالقوه آسیب‌زا درگیر هستند. علاوه بر این دانش آموزان در زندگی روزمره با استرس‌زاهای محیطی مانند از دست دادن والدین در اثر طلاق، خشونت خانواده، مصرف یا سوء مصرف الکل و مواد مخدر توسط والدین یا یکی از اعضای خانواده، آزار جسمی و جنسی و طردشدگی مواجه هستند.
مدیر گروه سلامت و تربیت بدنی پژوهشکده تعلیم و تربیت پژوهشگاه مطالعات آموزش‌وپرورش گفت: فقر نیز یک استرس‌زای بسیار مهم برای خانواده‌ها و کودکان است که این مسئله از سوی سازمان جهانی بهداشت مطرح شده است.
پرتو ادامه داد:هدف عمده مداخله‌های مبتنی بر مدرسه، فراهم آوردن موقعیت و تجاربی است که در بستر آن توانایی‌ها و شایستگی‌های مقابله‌ای و مدیریتی کودکان در مواجهه با پیچیدگی‌های محیط و شرایط نامساعد زندگی روزمره افزایش یابد. برنامههای نوین بهداشت روان و مداخلات پیشگیرانه مدرسه‌محور به نتایج متنوعی از قبیل افزایش حضور در مدرسه، بهبود عملکرد تحصیلی، کاهش ترک تحصیل و کاهش رفتارهای ضد اجتماعی و مصرف دارو، الکل و مواد منجر می‌شوند.
وی با اشاره به اینکه برنامههای گسترده مدارس در زمینه سلامت روانی- اجتماعی اغلب مواردی از جمله فعالیت‌های پیشگیرانه، ارزشیابی، درمان‌های فردی، گروهی و خانواده درمانی و کمیتــه یا هستــه مشاوره را شامــل می‌شوند، بیان کرد: پیشگیری معمولاً با رویکرد تحولی بر کودکان و نوجوانان تمرکز می‌کند تا روند دستیابی به نتایج مثبت را تسهیل کند.
مدیر گروه سلامت و تربیت بدنی پژوهشکده تعلیم و تربیت پژوهشگاه مطالعات آموزش‌وپرورش ادامه داد: طرح‌های «ارزشیابی اثربخشی آموزش پیشگیری در مدارس کشور»، « آموزش مهارت‌های مراقبت از خود، ویژه دوره ابتدایی» و «آموزش مهارت‌های مقابله با رفتارهای پرخطر ویژه دوره متوسطه اول» در مدارس کشور انجام می‌شود که در پژوهشی اثربخشی آنها را بررسی کردیم.
وی با اشاره به یافته‌های پژوهش بیان کرد: بر اساس نتایج حاصل، طرح آموزش پیشگیری مهارت‌های مراقبت از خود بر بهبود حرمت خود تأثیر معنی‌دار ندارد اما طرح آموزش پیشگیری مقابله با رفتارهای پرخطر بر بهبود وضعیت کلی کنترل عواطف دانش آموزان تأثیر معنی‌دار دارد. همچنین، طرح آموزش پیشگیری مقابله با رفتارهای پرخطر بر بهبود حل مسئله سازنده و حل مسئله ناکارآمد در دانش آموزان تأثیر معنی‌دار ندارد.
پرتو ادامه داد: در زمینه صلاحیت‌های حرفه‌ای معلمان و برنامههای اجرا شده، کاستی‌هایی در زمینه رشته تحصیلی معلمان مجری طرح‌های آموزش پیشگیری، برگزاری دوره آموزش ضمن خدمت برای معلمان، تدارک کتاب راهنمای معلم و محتوا و منبع آموزشی وجود داشته است. همچنین، نداشتن ساعت مناسب برای تدریس و اجرای طرح‌ها، نبودن امکانات و وقت کافی و زمان لازم برای اجرای آنها از مشکلات اساسی این طرح‌هاست.
طبق یافته‌های این پژوهش، در طرح مقابله با رفتارهای پرخطر 83 درصد معلمان رشته تحصیلی نامرتبط و 17 درصد رشته تحصیلی تاحدودی مرتبط داشتند که شامل مجموعه علوم تربیتی است از سوی دیگر 11 درصد معلمان دارای رشته‌‌های مرتبط یعنی مربی بهداشت، مشاور یا مراقب سلامت بودند.
همچنین 55 درصد معلمان آموزش ضمن خدمت دریافت نکردند و 20 درصد کمتر از 6 ساعت آموزش دیده‌اند.
معلمان در رابطه با طرح آموزش مهارت‌های مقابله با رفتارهای پرخطر عنوان کرده‌اند: زمان برای تدریس یا ساعت خاصی در مدرسه وجود ندارد و این مشکل بزرگی است یعنی مربی ساعت مشخص برای اجرای طرح نداشته و باید از ساعت سایر دبیران استفاده می‌کرد.
اگر ساعت خاصی به این طرح اختصاص داده شود بسیار سودمند خواهد بود از سوی دیگر این طرح فقط در مدارس شهری اجرا می‌شود در صورتیکه مشکلات رفتاری در روستاها و حاشیه شهرها بیشتر مشاهده می‌شود.
