عبدالله سلطانی نژاد روانشناس و عضو هیت علمی دانشگاه امام حسین (ع) توجه بیش اندازه خانواده به کودکان را موجب بروز مشکلات تربیتی بزرگسالی آنها دانست و اظهارداشت: برخی خانواده های ایرانی در تعریف والدین موفق اشتباه کرده و آن را به براورده کردن تک تک خواسته های کودک معطوف می کنند در حالی که این نوع برخورد با کودک بهترین راه تربیت نبوده و نخواهد بود.
وی در ادامه با اشاره به اهمیت آموزش "نقش پذیری – مسئولیت پذیری- فرزندان از دوران کودکی، گفت: یکی از مهم ترین ارکان موفقیت افراد در آینده، "مسئولیت پذیر" تربیت کردن آنها از سنین کودکی و تفهیم انجام وظیفه محول به آنها است.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه نقش فرزندان، چه دختر و چه پسر باید در خانواده تعریف شده باشد، ادامه داد: محول کردن مسئولیت هایی در خور توان و جنسیت کودکان و همچنین آموزش انجام آن وظیفه؛ از کارکردهای مهم خانواده است.
برای مثال؛ به دختر خانه بگوییم" تو مواظب خواهر کوچکت باش تا من برگردم"، "ظرف ماست را داخل یخجال بگذار"، "کتابخانه ات را مرتب کن"، یا از پسر خانواده بخواهیم"نایلون زباله را بیرون ببرد و در سطل زباله ها بیندازد"، "دوچرخه ات را در پارکینگ قفل کن تا نبرند"، "با دوستان خود این گونه رفتار کن"، "اگر کسی به شما توهین کرد با او صبحت کن "و...
این عصو هیئت علمی دانشگاه، "مسئولیت بخشی" به فرزندان را در پذیرش قوانین خانه و احترام به آن قوانین، بسیار مؤثر دانست و اظهارداشت: با حول کردن مسئولیت به کودکان و قبول آن توسط فرزندان، آنها علاوه بر اینکه می آموزند که در انجام وظایفشان کوتاهی نکنند، نقش خود را در خانواده پررنگ تر دیده و همین امر باعث اعتماد به نفس بیشتر در آنها خواهد شد.
سلطانی نژاد با بیان اینکه واگذاری کارهای کوچک حتی در مسافرت هم می تواند به مسئولیت پذیری کودکان کمک فراوان بکند، گفت: سن مسئولیت پذیری در کودکان 4 سال است و مادامی که آنها بزرگ می شود، مسئولیت ها نیز متناسب با توانایی و علاقمندی شان مهم تر و بیشتر خواهد شد، تا به مرور این رفتار در آنها نهادینه شود تا جایی که در زندگی شخصی و اجتماعی شان، مسئولیت کارهای شان را بر عهده می گیرند.
وی در ادامه تربیت مردان مسئولیت پذیر و پُرتوان را یک شبه ندانست و خاطرنشان کرد، برای اینکه پسری بتواند در آینده مردی با خصوصیات بارز روحی مردانه چون تحمل بیشتر ناملایمات و استرس های زندگی و پذیرش مسئولیت خانواده، تربیت شود لازم است این مسیر را از کودکی با مسئولیت پذیر تربیت شدن طی کرده باشد.
این روانشناس در ادامه تأکید کرد: مردان با نقش های مردانه متولد نمی شوند بلکه باید باید پسران را از بدو تولد برای قبول مسئولیت های آینده تربیت کرد و پرورش داد تا در آینده فرد موفقی در زندگی شخصی و اجتماعی خود باشد.
این عضو هیئت علمی دانشگاه به والدین توصیه کرد که در براورده کردن خواسته های کودکان خود عجله نکند بلکه آنها را به تأخیر بیندازند با این روش، صبر در برابر خواسته ها، ناکامی و تحمل ناملایمات و سختی های زندگی را آموزش دیده و مقاوم تربیت می شوند.
سلطانی نژاد گفت: رویارویی با ناملایمات و تحمل در برابر برخی از مشکلات و صبر برای براورده شدن خواسته ها از کودکان در آینده مردان و زنانی با درک موقعیت زندگی و اعتماد به نفس بیشتر به وجود خواهد آورد اما باید در نظر داشت که داشتن توقعات زیاد از کودکان به همان اندازه بی مسئولیت بار آوردنشان خطرناک و منجر به پیامدهای سخت جبرانی خواهد شد.
وی با بیان اینکه برخی کودکان در برابر پذیرش مسئولیت شان، لجبازی می کنند، گفت: توجیه فرزندان و همچنین تشویق کردن آنها می تواند بهترین راه حل برای کودکان سرسخت باشد.
این روانشناس افزود: برای توجیه کودکان برای انجام وظایف خود باید تمهیدات خاصی لحاظ کرد، برای مثال می توان کارهای خانه را تقسیم کرد؛ مادر بگوید من آشپزی می کنم و تو هم ظرف ها را بشور تا شام زودتر آماده شود و در بخش تشویق هم کودک باید متناسب با کارهایی که انجام می دهد در جمع مورد تشویق قرار گیرد تا انجام کارها برایش تبدیل به انگیزه مثبت و الگو برای دیگران شود.
وی ادامه داد: توبیخ و تنبیه های متعارفی که صدمات روحی برای کودکان به همراه ندارد نیز برخوردی مناسب با کودکان لجباز در مسئله مسئولیت پذیری است، برای مثال به کودک می تومان گفت: « شما نرفتید نان بخری پس صبحانه نداریم» اشکالی ندارد کودک گرسنه بماند! زیرا وقتی مسئولیت قبول نمی کند باید تاوانش را هم ببیند تا در بزرگسالی امثال این گونه کارها را تکرار نکند مانند اینکه" درس نخوانی مردود می شوی"
این استاد دانشگاه با بیان اینکه بیشتر کودکان خانواده های تک فرزندی و والدین شاغل از پذیرش مسئولیت شانه خالی می کنند، گفت: متاسفانه کودکان در خانواده هایی که در شرایط تک فرزندی به سر می برند بیشتر مورد توجه قرار می گیرند و همین امر منجر می شود کودکان در آینده بدون اعتماد به نفس پرورش پیدا کند.
سلطانی نژاد در پایان با بیان اینکه والدین بهترین الگو برای مسئولیت پذیر شدن کودکان هستند، گفت: پیشگام و هماهنگ بودن والدین و اطرافیان در امر مسئولیت پذیری می تواند بهترین کمک در کودکان برای اجرای این امر باشد.
