طب سنتی در همه مراحل زندگی یک فرد می‌تواند کمک کننده باشد و فرد را از بروز بیماری پیشگیری کند یا از بیماری رهایی بخشد.
تغذیه بیماران در بیمارستان‌ها از مهمترین مسائلی است که یک بیمار با آن درگیر است و تغذیه مناسب می‌تواند بیماری فرد را در بیمارستان را به نحو صحیحی در کنار روش‌های تشخیصی و عملکرد پزشکان بهبود بخشد.
رژیم غذایی بیماران بستری در بیمارستان باید چگونه باشد؟
حسین مرادی - متخصص طب سنتی و سرپرست دانشکده طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی قم می‌گوید: یکی از مطالب بسیار مهمی که در بحث بیماران بستری در بیمارستان مهم محسوب می‌شود, این است که غالب بیماران بستری به ویژه بیماران مبتلا به به بیماری‌های مزمن با ضعف قوای بدنی و همچنین ضعف دستگاه گوارش روبرو می‌شوند.
بنابراین ضمن این که رژیم غذایی اینگونه بیماران لازم است که مقوی و سرشار از گروه‌های مختلف غذایی باشد تا بتواند ضعف بدنی بیماران را جبران کند در عین حال لازم است این رژیم غذایی به گونه‌ای باشد که از نظر هضم پذیری، سهل الهضم باشد تا دستگاه گوارش را به زحمت نیندازد و دستگاه گوارش برای هضم و جذب آن مشکل نداشته باشد و بتواند دریافت مواد غذایی را به خوبی انجام دهد و در کمترین زمان، بهترین انرژی مفید را به بدن برساند و نیازهای غذایی بیمار را تامین کند, بدون این که بدن زیاد درگیر هضم و جذب این غذاها باشد.
چه موادغذایی برای افراد بستری در بیمارستان و افرادی که دوران نقاهت را سپری می‌کنند, مضر است؟
مرادی: بعضی از مواد غذایی که برای بیماران بستری که دچار ضعف دستگاه گوارش و ضعف عمومی بدن هستند, مناسب نیستند, مانند گوشت‌هایی مثل گوشت گاو و گوشت حیوانات مسن و پیر که این موادغذایی هضمشان سخت است و مواد مغذی کمتری نسبت به گوشت حیوانات جوان و گوشت گوسفند و مرغ جوان در اختیار بدن قرار می دهند ضمن اینکه مواد دفعی و فضولات این گونه گوشت‌ها بیشتر است.
همچنین هر گونه مواد غذایی فرآوری شده و مصنوعی مثل آبمیوه‌های مصنوعی, نوشابه‌های مصنوعی، گوشت‌های صنعتی می‌توانند مشکلاتی را برای این گونه بیماران ایجاد کنند زیرا این مواد فراوری شده دارای افزودنی‌هایی هستند که غالباً برای بدن انسان به ویژه بیماران مضر هستند و دفع این مواد مضر باری اضافی بر سیستم دفعی بدن, کبد و کلیه ها هستند.
مواد افزودنی موجود در فراورده‌های صنعتی چه مشکلاتی برای بیماران به وجود می‌آورد؟
مرادی:بسیاری از مواد افزودنی در فراورده‌های صنعتی خود موجب ایجاد التهاب و طولانی شدن سیر بیماری و تضعیف سیستم ایمنی بیماران شوند ضمن اینکه غالبا آب میوه‌های مصنوعی سرشار از اسانس‌ها, مواد افزودنی, طعم دهنده, رنگ دهنده و نگهدارنده هستند و قندهای مصنوعی به کار رفته در این آب میوه‌ها اثر زیان‌باری بر سلامت همگان به ویژه بیماران دارد, لذا توصیه می‌شود که به جای اینگونه مواد فرآوری شده و مصنوعی از مواد غذایی طبیعی و میوه‌ها و آبمیوه‌ها و شربت‌های طبیعی استفاده شود.
بسیاری از افراد برای ملاقات از بیماران خود شیرینی‌های قنادی می‌برند, عوارض این موادغذایی برای بیماران چیست؟
مرادی: از جمله مواد غذایی که به ویژه توسط ملاقات کنندگان با بیماران و سالمندان ساکن در سرای سالمندان استفاده می شود شیرینی‌های قنادی و کیک و شکلات است که اینگونه مواد غذایی نیز برای سلامت عمومی این افراد مضر است و برای کمک به دستگاه گوارش این گونه افراد لازم است مواد غذایی به شکلی آماده و طبخ شوند که برای هضم آنها دچار مشکل نشوند و بتوانند از این مواد غذایی بهره کافی را ببرند.
بهترین موادغذایی که برای بیماران بستری و افرادی که دوران نقاهت را سپری می‌کنند, چیست؟
مرادی: به طور مثال غالب بیماران برای هضم سبزی‌های خام دچار مشکل می‌شوند بنابراین توصیه می‌شود, از سبزی‌های بخارپز و آب پز استفاده کنند یا حتی اگر با مصرف میوه‌ها دچار ضعف و مشکلات گوارشی می‌شوند, بهتر است که میوه‌ها را به صورت پخته یا کمپوت یا آب میوه در اختیار شان قرار گیرد.
موز یکی از میوه‌هایی است که به بیماران زیاد داده می‌شود؟ فواید و عوارض آن را بیان کنید؟
مرادی: بعضی از میوه‌ها هم ممکن است, دستگاه گوارش را برای هضم غذا دچار مشکل کند که میوه موز یکی از این موارد است و برای بیمارانی که دستگاه گوارش و هاضمه‌شان ضعیف است و به دلیل بیماریشان در بیمارستان بستری بوده‌اند میوه مناسبی نیست به خصوص وقتی که موز با شیر و یا چیزهای دیگر ترکیب می‌شود.
ضمن اینکه موز یکی از عوامل ایجاد یبوست به ویژه در افراد بستری است همچنین سیب زمینی سرخ کرده و سایر غذاهای سرخ شده چون هضم خیلی سختی دارند و چربی خیلی زیادی دارند, برای اینگونه بیماران توصیه نمی‌شوند که به جای آن می‌توان سیب زمینی را به شکل نمک پز و تنوری یا آب پز تهیه کرد که هضمش نسبت به سیب زمینی سرخ کرده خیلی آسانتر است و برای سلامتی هم مناسبتر است.
بهترین غذاهای برای افراد بستری در بیمارستان و افرادی که دوران نقاهت را سپری می‌کنند؟
مرادی: غذاهای آب پز و سوپ‌های غنی شده از سبزیجات و گوشت لطیف و حبوبات به این بیماران توصیه می‌شود, همچنین فرنی‌هایی که با آرد برنج تهیه می‌شوند و یا غذاهای خوب و مقوی مثل شیربرنج که به خصوص در هنگام مصرف شیره انگور به آن اضافه شود غذاهای بسیار مناسبی برای این گونه بیماران هستند یکی از حبوبات مقوی که در بیماران بستری و ناقهین توصیه می‌شود و حاوی مواد معدنی و ریز مغذی‌ها و پروتیین خوبی است و در باز توانی این بیماران تاثیر خوبی دارد, نخود است که به اشکال مختلف مانند نخود آب و یا به صورت ترکیب با مواد غذایی دیگر قابل استفاده است.
نوع غذاهایی که به بیماران داده می‌شود بهتر است به چه صورت باشد؟
مرادی: مطلب مهم دیگر در بیماران بستری و به ویژه سالمندان این است که برخی از این بیماران به دلیل سالمندی نمی‌توانند غذا را به خوبی بجوند بنابراین لازم است مواد غذایی حتی الامکان طوری آماده شوند که کمتر احتیاج به جویدن داشته باشند و غذاهای کوبیده و نرم شده در اختیار آنها قرار گیرد زیرا اگر ذرات غذایی به اندازه‌ای ریز نشوند که در معده عمل هضم روی آنها به خوبی صورت پذیرد سبب تشدید و یا ایجاد بیماری می‌شوند.
ضمن اینکه رعایت فواصل تغذیه در این بیماران به طوریکه تداخل غذایی ایجاد نشود نیز بسیار مهم است چرا که غذا خوردن قبل از هضم غذای قبلی نیز باعث ایجاد عوارض بیمار گونه زیادی می‌شود.
چرا بروز یبوست در بیماران بستری در بیمارستان بسیار شایع است؟
مرادی: یکی از عوارض بستری در بیمارستان و یا بی حرکتی در دوره نقاهت، ایجاد یبوست می‌کند, یبوست باعث می‌شود, مدفوع در روده‌ها به مدت زیادی باقی بماند و مواد سمی آن جذب بدن شود و عوارض بدی را برای این بیماران ایجاد کند بنابراین حتی الامکان باید در این بیماران از ایجاد یبوست جلوگیری شود لذا توصیه می‌شود غذاهای خمیری, فاقد فیبر و سبزیجات کمتر استفاده شوند.
به عنوان نمونه غذاهایی مانند الویه, ماکارونی, آش رشته, رشته‌های خمیری, نان‌های خمیری مثل برخی نان‌های بربری یا باگت می‌توانند برای این افراد مضر باشند. میوه‌هایی مثل موز می‌توانند یبوست را تشدید کنند.
گوشت زیاد و فراوان به خصوص گوشت حیوانات پیر و گوشت‌های نپخته و گوشت‌هایی که خوب طبخ نشده‌اند همچنین غذاهای سرخ شده می‌توانند مشکلات یبوست را در این بیماران بیشتر کنند.
بنابراین بهتر است در این گونه بیماران از غذاهایی استفاده کنیم که همراه با سبزیجات و فیبر باشند همچنین غذاهای آب پز و سوپ‌ها و حبوبات خوب پخته شده به کاهش یبوست کمک می‌کند.
