پدیده گردوغبار، آلودگی ناشی از فعالیت کارخانههای صنعتی و فلرهای پالایشگاهها و سوزاندن مزارع نیشکر کم بود که حالا مدیرکل هواشناسی استان خوزستان از احتمال اسیدی بودن بارانهای پاییزی اهواز نیز خبر میدهد.
سالهاست که نفس خوزستان به تنگ آمده است؛ استانی که طی هشت سال دفاع مقدس نقش اصلی دفاع را ایفا کرد و متحمل خسارات بسیاری شد و جانانه در برابر دشمن ایستاد. اما حالا انگار در مقابل هجوم ریزگردها تنها مانده است. استانی که بیشترین نقش را در تولید نفت کشور دارد، حالا که موانع صادرات این منبع مهم درآمد ملی تا حدودی برداشته شده است باید به تنهایی از پس آلودگی ناشی از تولید آن برآید. بااین حال آلودگی هوای خوزستان هرروز به شکلهای جدیدی بدتر میشود و هر روز از این باغ بری نمیرسد. چراکه حتی بارش باران پاییزی که در سایر شهرها نعمت ومایه پاکیزگی آلودگی و البته خوشحالی است در اهواز نقمت و مایه نگرانی است.
باران اسیدی
آنطور که مدیرکل حفاظت محیطزیست خوزستان میگوید وضعیت آلودگی هوای خوزستان در حال تبدیل به فاجعه است. احمدرضا لاهیجانزاده به افزایش تولید نفت و آلودگیهای ناشی از آن میگوید: تولید و صادرات نفت افزایش پیدا کرده و در پی آن، بهدلیل فرسودگی تجهیزات نفتی، آلودگیهای ناشی از فلرهای نفتی نیز شدت یافته است.
او با بیان اینکه خوزستان ظرفیت این حجم از آلودگیها را ندارد، میافزاید: آلودگیهای نفتی در هوا معلق است. غبار، این ذرات را با خود حمل خواهد کرد و با بارندگی، این ذرات معلق در اهواز به لایههای پایین فرود خواهند آمد. به گفته لاهیجانزاده، باید تصمیمی اساسی برای آلودگیهای نفتی استان خوزستان گرفته شود. باید پاسخگویی در این خصوص وجود داشته باشد و تصمیمی حاکمیتی اتخاذ شود تا به نتیجهای دست پیدا کنیم.
عامل نامشخص
سال 92 با شروع بارشهای پاییزی برخی از مردم اهواز دچار مشکلات تنفسی شدند و به مراکز درمانی مراجعه کردند. از آن سال تاکنون این مشکل ادامه دارد و امسال هم دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز هشدارهای جدی درخصوص نخستین بارشهای پاییزی در اهواز داده است. هر چند عامل این مشکل تاکنون و با گذشت چهار سال مشخص نشده است، اما کارشناسان آلودگیهای فلرهای نفتی، دود ناشی از سوزاندن مزارع نیشکر، گردهافشانی گونه گیاهی به نام کنوکارپوس و سوزاندن لاستیکها و زبالهها را از دلایل احتمالی این امر خواندهاند.
مدیرکل هواشناسی خوزستان درباره عامل مشکلات تنفسی پس از بارانهای پاییزی و احتمال اسیدی بودن باران در اهواز میگوید: پس از نخستین باران پاییزی در سال گذشته سنجشی انجام دادیم که میزان PH آن حدود 8/7 بود و باران اسیدی نبود. با وجود این، کوروش بهادری معتقد است این موضوع را نمیتوان به تمام نقاط اهواز و استان خوزستان تعمیم داد: ما تنها یک دستگاه برای سنجش باران اسیدی داریم که در ایستگاه فرودگاه اهواز قرار دارد و ما در این فرودگاه باران را رصد کردیم. در حالی که ممکن است بارش باران در فرودگاه با خیابان نادری یا در اطراف تاسیسات نفتی متفاوت باشد.
بهادری با اشاره به اینکه نمیتوان بهطور کامل اسیدی بودن بارانهای پاییزی در اهواز را رد کرد، تأکید میکند: اگر دستگاههای بیشتری برای سنجش اسیدی بودن باران در اختیار داشتیم، میتوانستیم درخصوص اسیدی بودن باران نتیجهگیری کنیم.
این در حالی است که مدیرکل حفاظت محیطزیست خوزستان با تاکید بر وجود پنج دستگاه سنجش باران اسیدی در سطح شهر اهواز، به جامجم میگوید: ما نمونههای جمعآوری شده توسط این دستگاهها را برای آزمایش بیشتر به استرالیا وکانادا ارسال کردیم ولی نتایجی دال بر آلودگی اسیدی گزارش نشد.
حق خوزستانیها برای اعتراض
افزایش آلودگی هوای خوزستان در یکی دو سال اخیر آن قدر محسوس بوده که استاندار خوزستان به مردم این استان حق دهد که به این افزایش آلودگی اعتراض کنند.وی در جلسه مقابله با آلودگی هوا و ریزگردها در خوزستان بر حل مساله آلودگی هوا در اثر گازهای حاصل از تولید نفت تاکید وتصریح کرد: انتظار داریم وزیر نفت این مشکل را به دولت انعکاس دهد.
غلامرضا شریعتی با اشاره به اهمیت نفت در درآمد کشور و معیشت مردم عنوان میکند: اگر افتخار ملی افزایش تولید نفت در مدت شش ماه، یک میلیون بشکه است، مسئولان از نظر آلودگی نیز به این مساله نظر کنند و درصدد اصلاح این معضل برآیند تا مردم خوزستان آسیب بیشتری نبینند.
کنوکارپوس؛ متهم اصلی
هر چند برخی کارشناسان احتمال بارش باران اسیدی در اهواز و نقش آن در مشکلات تنفسی این شهر را رد نمیکنند، سازمان حفاظت محیطزیست خوزستان نقش گردهافشانی یک گیاه در آبان را در ایجاد این مشکل تنفسی بیتأثیر نمیداند. به گفته مدیرکل حفاظت محیطزیست خوزستان، درختچههای کنوکارپوس 10 سال پیش از آمریکایجنوبی به خوزستان وارد و برای فضای سبز شهرها در سطح وسیعی کاشته شد. احمدرضا لاهیجانزاده میگوید: ذرات ناشی از گردهافشانی این گیاه بشدت حساسیتزاست و احتمالا عامل ایجاد مشکلات تنفسی شهروندان اهوازی بهشمار میآید. گرچه بهادری، مدیرکل هواشناسی خوزستان معتقد است احتمالا عوامل دیگری مانند ترکیبات شیمیایی نیز از عوامل ایجاد مشکلات تنفسی پس از بارانهای پاییزی است.