حوزه آبی و دریاها در معادلات گردشگری،ارتباطات فرهنگی،اقتصادی و حتی سیاسی و امنیتی،نقش بسزایی را ایفا می کنند.
بسیاری از صاحب نظران و کارشناسان معتقدند،در شرایط برابر،حوزه های آبی جهان تعیین کننده معادلات خواهند بود و به مثابه برگ برنده ای محسوب می شود که می تواند در شرایط حساس،تامین کننده منافع کشورهایی باشد که از موهبت بندرگاه ها،سواحل و آبراه ها ی استراتژیک برخوردار هستند.
علیرغم تمامی این فرصت ها،آلودگی های زیست محیطی در حوزه های آبی،به دغدغه ای جدی تبدیل شده که عدم مهار و کنترل آن می تواند به منشا مخاطرات عمیق و جدی تبدیل شود.
مریم رضوی،کارشناس محیط زیست با اشاره به گونه های ارزنده آبزی در خلیج فارس،اظهار داشت:به همان میزان که تنوع گونه های آبزی در مناطقی همچون خطه آبی مذکور،متکثر و گوناگون است،مخاطرات و تهدیدات زیست محیطی بسیاری نیز،حیات و بقای این موجودات را به چالش می کشد.
وی افزود:پهنه آبی خلیج فارس یکی از استراتژیک ترین حوزه های آبی جهان به شمار می رود که قریب به 40 درصد حمل و نقل نفتی در آن صورت می گیرد و طبیعتا این حجم انبوه از انتقال نفت،به عنوان خطر بالقوه زیست محیطی،سلامت عرصه مورد اشاره را تهدید می کند.
رضوی عنوان کرد:تنها راه خروجی خلیج فارس،تنگه هرمز است و طبیعتا محدود بودن روزنه خروج و انتقال آب در این خطه،باعث می شود ضریب پالایش و انتقال آلایندگی ها به نحو قابل توجهی کاهش یابد.
کارشناس محیط زیست گفت:این محدودیت ها باعث می شود،حیات گونه های آبزی در این خطه آبی،بصورت بالقوه با مخاطرات عمیق و جدی مواجه شود.
وی در تشریح مخاطرات زیست محیطی موجود در خلیج فارس عنوان کرد:تماس مواد نفتی با پرندگان و چسبنده شدن پوشش پرهای آنها از نمونه تهدیداتی است که بعضا مرگ چنین پرندگانی را در پی خواهد داشت.
رضوی گفت:از سوی دیگر معجونی از فلزات سمی و شیمیایی همچون جیوه،سرب،آلومینیوم و روی که از طریق پساب های کارخانجات و واحدهای صنعتی و تولیدی به این خطه آبی سرازیر می شوند و همچنین سهل انگاری و کم توجهی کشورهای حاشیه خلیج فارس نسبت به ضرورت حفظ سلامت زیست محیطی این منطقه،از دیگر چالش هایی است که مدیریت حفظ سلامت زیست محیطی در این محدوده را با دشواری های خاصی همراه می سازد.
*چرخه آلاینده زیست محیطی خلیج فارس،از کارخانجات به بدن انسان
مصطفی علمداری،پژوهشگر و محقق محیط زیست در گفت و گو با خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان،عنوان کرد:متاسفانه برخی سطحی نگری ها از سوی فعالان صنعتی باعث شده تا صاحبان و متولیان برخی کارخانجات در حاشیه خلیج فارس،با هدف صرفه جویی در هزینه کردهای ماهیانه یا سالانهِ مجموعه تولیدی و صنعتیِ خویش،تدابیر و تمهیدات لازم را برای مدیریت انتقال اصولی پساب ها و تصفیه آلایندگی ها مد نظر قرار ندهند و به تدریج چنین کم توجهی هایی،منجر به بروز زنجیره ای به هم پیوسته از آلایندگی و آلودگی می شود.
وی افزود:جیوه یکی از فلزات خطرناک برای سلامت انسان به شمار می رود که رسوخ و نفوذ آن به آب دریاها، باعث آلودگی جلبک ها شده و با عنایت به اهمیت غذایی آن برای آبزیان،انتقال سموم و آلایندگی ها توسط ماهی هایی که از این منابع غذایی تغذیه می کنند به موجودات آبزی بزرگ تر و سپس به انسان امری غیر ممکن به شمار نمی رود و همین چرخه و زنجیره در دراز مدت می تواند سلامت انسان را به نحوی جدی با چالش ها و مخاطرات عمیق توام سازد.
*وقتی صرفه جویی اقتصادی بر الزامات سلامت چیره می شود
علمداری گفت:متاسفانه این واقعیت تلخ در برخی از واحد های صنعتی و تولیدی به روشنی احساس می شود که فعالان این عرصه،سودهای کوتاه مدت را بر منافع بلند مدت عرصه سلامت ترجیح می دهند و به حوزه محیط زیست و ضروریات و اقتضائات آن به عنوان مساله ای تشریفاتی می نگرند.
وی افزود:یکی از ارکان مهم توسعه و پیشرفت به ضریب سلامت زیست محیطی جامعه گره خورده و اهمیت آن به میزانی است که عده ای آن را همسان با اهمیت و ضرورت آموزش قلمداد می کنند.
کارشناس محیط زیست گفت:با همه این اوصاف،بعضا مشاهده می شود ضروریات عرصه زیست محیطی نه تنها در راس هدف گذاری ها و اولویت های برخی فعالان صنعتی و تولیدی قرار ندارد بلکه اساسا هیچگونه اهمیتی برای این حوزه حساس و خطیر قائل نیستند و این اندیشه و ذهنیت نادرست در دراز مدت،عامل تحمیل هزینه های سنگینی خواهد شد که بصورت فردی و اجتماعی بار حوزه سلامت و بهداشت کشور را سنگین تر از گذشته می سازد.
وی در خصوص مخاطراتی که آبزیان این منطقه را تهدید می کند،عنوان کرد:چندی پیش اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت فهرست موسوم به سرخ را منتشر کرد که در آن نسبت به خطر انقراض 186 گونه جانوری در زیستگاه خلیج فارس هشدار داده شده بود.
رضوی با اشاره به تنوع گونه های جانوری آبزی در خلیج فارس عنوان کرد:800 گونه ماهی،10 گونه پستاندار و قریب به 90 گونه پرنده در این خطه از کشور،به مثابه ثروت طبیعی ارزنده ای در این خطه آبی است که می طلبد با همگرایی و هم افزایی،نسبت به حفظ آن تلاش شود.
وی گفت:بر اساس آمار و اطلاعات منتشر شده در رسانه ها،گونه های متعددی در این عرصه همچون 44 گونه آبسنگ مرجانی،10 گونه سپرماهی،23 گونه کوسه ماهی،16 گونه پرنده ساحلی و دریایی،5 گونه لاک پشت و...با خطر انقراض مواجه هستند که در صورت کم توجهی به سلامت زیست محیطی خلیج فارس،مرگ همیشگی و پایان حیات آنها در خطه آبی مذکور،دور از انتظار نخواهد بود.
