اواخر تابستان امسال و در شرایطی که مدارس، فرهنگیان و دانش آموزان، برای آغاز سال تحصیلی جدید آماده می شدند، خبری در رسانه ها و فضای مجازی منتشر شد؛ خبری که برای جامعه میلیونی فرهنگیان کشور باور کردنی نبود.
مگر می شد باور کرد که در صندوق ذخیره فرهنگیان اختلاس روی داده است؛ صندوقی به اسم فرهنگیان که هر ماه بخشی از حقوق آنها را اخذ می کرد و قرار بود برای قشر فرهنگی سرمایه گذاری و سوددهی داشته باشد.
و اما نوک پیکان این ماجرا به سمت وزیر آموزش و پرورش بود کسی که بر اساس اساسنامه صندوق ذخیره فرهنگیان، رئیس هیأت امناست؛ مسلماً با وجود وزیر آموزش و پرورش در رأس صندوق باید از امانتی فرهنگیان حراست می شد.
* گره خوردن پرونده استیضاح وزیر با موضوع صندوق ذخیره فرهنگیان
از قبل از آغاز سال تحصیلی 96ـ95، موضوع استیضاح وزیر آموزش و پرورش مطرح بود اما خوشبینی‌های زیادی در خصوص منتفی شدن این موضوع مطرح بود چرا که با صحبت‌های وزیر و معاونان وی، برخی از نمایندگان قانع شده و امضاهای خود را پس گرفته بودند.
اتفاقی که موجب شد موضوع استیضاح، جدیت بیشتری بگیرد، پرونده صندوق ذخیره فرهنگیان بود.
* اختلاس در صندوق ذخیره فرهنگیان
حسین مقصودی، سخنگوی فراکسیون مبارزه با مفاسد اقتصادی مجلس در شهریور ماه خبر از فساد مالی در صندوق ذخیره فرهنگیان داد و گفت: «شفاف سازی در صندوق ذخیره فرهنگیان یکی از دلایل اصلی استیضاح وزیر آموزش و پروش است که طی تحقیقات به عمل آمده در حدود هشتاد هزار میلیارد ریال فساد مالی در این صندوق گزارش شده است».
مقصودی با اعلام خبر بازداشت چند نفر در این خصوص، تصریح کرد: «شخص مدیر عامل صندوق ذخیره نیز این فساد را قبول داشته و مبلغ آن را 3هزار و 500میلیارد تومان عنوان می‌کند».
این خبر، شوک عظیمی در بدنه آموزش و پرورش و به فرهنگیان وارد کرد؛ چرا که معلمان تصور هم نمی‌کردند صندوقی که قرار بود برای آنها کار کند، اکنون وسیله سوء استفاده گروهی قرار گیرد.
هیأت امنای صندوق ذخیره فرهنگیان تلاش کرد با ایجاد تغییرات در اعضای هیأت مدیره و مدیرعامل صندوق، از بازتاب مشکلات بکاهد اما اصرار وزارت آموزش و پرورش بر عدم تغییر اعضای هیأت مدیره صندوق و حمایت از آن، بر دلنگرانی‌های نمایندگان مجلس دامن زد.
شرایط به‌گونه‌ای پیش رفت که طرح تحقیق و تفحص از صندوق ذخیره فرهنگیان کلید خورد و همزمان با آن، دادستان تهران از دستگیری 4 نفر مرتبط با صندوق ذخیره فرهنگیان خبر داد.
ورود دادستانی و بازداشت 5 نفر، شک و شبهه‌هایی که نسبت به عملکرد صندوق ذخیره فرهنگیان وجود داشت را به یقین مبدل کرد و نمایندگان مجلس نیز با قاطعیت نسبت به تحقیق و تفحص ورود پیدا کردند به‌گونه‌ای که اکثر نمایندگان مجلس، با طرح تحقیق و تفحص از صندوق ذخیره فرهنگیان موافقت کردند.
تقاضای تحقیق و تفحص از عملکرد صندوق ذخیره فرهنگیان در جلسه علنی یکشنبه 25 مهر با 200 رأی موافق، 6 رأی مخالف و 4 رأی ممتنع از مجموع 255 نماینده حاضر در صحن علنی مجلس به تصویب رسید.
* تنبیه‌بدنی دانش‌آموزان در روزهای آغازین مهر
بعد از گذشت حدود دو هفته از آغاز سال تحصیلی جدید، فیلمی کوتاه در فضای مجازی منتشر شد، مبنی بر اینکه، مدیر یک مدرسه در کرمان، دانش‌آموزان را به بهانه عدم پرداخت کمک به مدرسه شلاق زده است.
بازتاب این فیلم به صورت گسترده بود اما وزارت آموزش و پرورش با انتشار اطلاعیه‌ای، این موضوع را تکذیب کرد و شائبه سیاسی بودن این موضوع و ضربه زدن از این طریق به دولت مطرح شد.
هنوز از تکذیب تنبیه‌بدنی دانش‌آموزان کرمانی از سوی وزارت آموزش و پرورش زمان زیادی نگذشته بود که خبر تنبیه‌بدنی دانش‌آموزی در بمپور استان سیستان و بلوچستان و راهی شدن این کودک به بیمارستان، موجب شد که آموزش و پرورش تسلیم شود و با استعفای مدیر آموزش و پرورش بمپور تلاش کند فضای حاکم بر جامعه آرام گیرد.
ولی اتفاق رخ داده، به فضای پر تنش در بین دانش‌آموزان و خانواده‌های آنان انجامید که آن هم به نمایندگان مجلس منتقل شد.
*اعلام وصول استیضاح
فضای غبارآلود ایجاد شده در آموزش و پرورش با موضوع صندوق ذخیره فرهنگیان و تنبیه‌بدنی دانش‌آموزان با گلایه‌هایی که از گذشته نسبت به آموزش و پرورش درباره مسائل آموزشی و پرورشی و رسیدگی به معلمان وجود داشت، ادغام شد و در نهایت به اعلام وصول طرح استیضاح وزیر آموزش و پرورش انجامید.
سه شنبه صبح یعنی 27 مهرماه و در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی، استیضاح وزیر آموزش و پرورش با 45 امضا وصول شد.
و نکته ویژه این بود که این بار جو غالب بر مجلس، با استیضاح موافق بود؛ حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا سلیمی عضو کمیسیون آموزش مجلس در این خصوص گفت: رأی بالای نمایندگان در خصوص تحقیق و تفحص از صندوق ذخیره فرهنگیان که از موارد استیضاح بوده، نشان می‌دهد که فضای مجلس به سمت استیضاح وزیر آموزش و پرورش است.
به نظر می رسید، استیضاح وزیر آموزش و پرورش موج نگرانی را در دولت به وجود آورده بود و اما چرا؟
* ماجرای عزل فانی
در روز سه‌شنبه 27 مهر ماه، اتفاق دیگری نیز رخ داد؛ از ظهر روز سه‌شنبه اخباری مبنی بر استعفای 3 عضو کابینه دولت یعنی وزیر آموزش و پرورش، وزیر ورزش و جوانان و وزیر ارشاد منتشر شد؛ اخباری که در عصر روز سه‌شنبه توسط دو وزیر یعنی وزیر ورزش و جوانان و وزیر ارشاد با انتشار استعفایشان تأیید شد.
در این میان محمد فاضل مدیرکل دفتر وزارتی با رد موضوع استعفای وزیر آموزش و پرورش به طور رسمی به رسانه‌ها اعلام کرد که وزیر آموزش و پرورش استعفا نداده است.
عصر سه‌شنبه جلسه طولانی در دفتر وزارتی با حضور معاونان وزیر آموزش و پرورش تشکیل شد و مباحث مختلفی در خصوص تغییر در رأس این وزارتخانه و استیضاح مطرح شد.
صبح روز چهارشنبه 28 مهرماه، به رغم انتشار اخبار متعدد در خصوص استعفای فانی، جلسه هیأت دولت تشکیل شد و غیبت وزیر ارشاد و وزیر ورزش و جوانان محسوس بود اما وزیر آموزش و پرورش در این جلسه حضور یافت.
ظهر چهارشنبه فانی نامه خود را به رئیس جمهور ارائه داد؛ در نامه فانی خطاب به رئیس جمهور آمده است: «پس از اطلاع از نظر جناب عالی درخصوص ضرورت ترمیم کابینه که در جلسه روز چهارشنبه 28 مهرماه 95 هیأت محترم دولت ابراز فرمودید؛ علی رغم آمادگی کامل برای حضور در جلسه استیضاح و ارائه گزارش عملکرد سه ساله وزارت آموزش و پرورش در دولت تدبیر و امید و پاسخ به سؤالات نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی، بدین وسیله آمادگی خود را برای عمل به هرگونه تصمیم حضرتعالی درخصوص ادامه کار خویش نیز اعلام می‌نمایم. والامرالیکم؛ رب ادخلنی مدخل صدق واخرجنی مخرج صدق واجعل لی من لدنک سلطانا نصیرا».
این نامه نشان می‌داد که وزیر آموزش و پرورش استعفا نداده است بلکه مجبور به استعفا شده و همچنین نشان می داد که وزیر آمادگی دارد که در مقابل نمایندگان مجلس از خود دفاع کند.
موضوع صندوق ذخیره فرهنگیان نیز یکی از بندهای طرح استیضاح وزیر آموزش و پرورش بود که فانی مدعی بوده که پاسخ های قانع کننده ای برای آن داشته است و با قاطعیت نسبت به دفاع از عملکرد خود در جلسه استیضاح سخن می گوید.
* انتصاب در آخرین دقایق
یک روز بعد از تصویب طرح تحقیق و تفحص از صندوق ذخیره فرهنگیان در مجلس، وزیر آموزش و پرورش، مدیرعامل صندوق را برکنار و ناصری یکی از اعضای جدید هیأت مدیره را به عنوان مدیرعامل منصوب کرد.
انتصابی که همزمان با ماجرای عزل وزیر آموزش و پرورش، رسانه ای شد و اما برخی سایت ها عنوان می کردند که تمام اعضای هیأت مدیره نیز با این تغییر موافق نبودند.
نکته حائز اهمیت این است که در همین زمان، خبر بازداشت مدیرعامل برکنار شده صندوق ذخیره فرهنگیان نیز منتشر شد؛ خبری که موج نگرانی ها را در خصوص وضعیت نابسامان این صندوق دو چندان می کرد.
* پشت پرده عزل وزیر آموزش و پرورش
ساعاتی بعد از انتشار نامه وزیر آموزش و پرورش، طی حکمی از سوی رئیس جمهور، بطحایی معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش که نایب رئیس هیأت امنای صندوق ذخیره فرهنگیان نیز هست به عنوان سرپرست وزارت آموزش منصوب شد.
پس از تغییر در وزارت آموزش و پرورش گمانه زنی هایی در خصوص عزل فانی مطرح شد که یکی از آنها مربوط به حواشی صندوق ذخیره فرهنگیان بود و عنوان می شود ناگفته هایی در این صندوق وجود دارد که تمایلی به افشای آن نیست.
حسینعلی حاجی دلیگانی نماینده مردم شاهین‌شهر در مجلس شورای اسلامی با اشاره به فساد موجود در صندوق ذخیره فرهنگیان گفت: در هر نهاد یا سازمانی که نظارتی نباشد و افرادی که در قید و بند مسائل شرعی و دینی و انضباط مالی نیستند منصوب شوند، چنین اتفاقاتی رخ می‌دهد.
وی افزود: آقای رئیس جمهور باید کسانی را به کار بگمارد تا گزارش‌های دقیقی از مفاسد به وی ارائه کنند که در غیر این صورت مسئولیت هم به گردن وزارتخانه مربوطه و هم به گردن شخص آقای رئیس جمهور است.
نماینده مردم شاهین‌شهر در مجلس شورای اسلامی با اشاره به برکناری وزیر آموزش و پرورش از سمت خود، اظهار داشت: کنار گذاشتن علی‌اصغر فانی از وزارت آموزش و پرورش نوعی فرار به جلو بود و دولت با این کار خود سعی کرده تا در جلسه استیضاح مسائل مربوط به فساد صندوق ذخیره فرهنگیان مطرح نشود.
حاجی‌دلیگانی خاطرنشان کرد: ما وظیفه خود می‌دانیم که موضوع فساد در صندوق ذخیره فرهنگیان را پیگیری کنیم و بیان این مصادیق نه تنها ضعف نیست بلکه نشانه قوت نظام است که به طور دقیق اینگونه موارد را رصد و به مردم اعلام می‌کند.
علی‌اکبر کریمی نماینده مردم اراک در مجلس شورای اسلامی نیز اظهار داشت: اگر چه به ظاهر فانی وزیر سابق آموزش و پرورش در نامه‌ای به رئیس‌جمهور برای استیضاح اعلام آمادگی کرد، اما واقعیت این است که دولت با توجه به تخلفات و فساد گسترده‌ای که در صندوق ذخیره فرهنگیان و همچنین مشکلات عدیده‌ای در سطح وزارت آموزش و پرورش که نارضایتی‌های گسترده‌ای را در سطح کشور به وجود آورده بود، در مجموع با این تصمیم عملاً از افشای واقعیت‌ها و فساد گسترده‌ای که در صندوق ذخیره فرهنگیان بود جلوگیری کرد و پازل نسبتا گسترده‌ای که برای جابجایی بین وزرا و مسئولین دولت و جابجایی‌ها و تغییراتی که تحت عنوان ترمیم کابینه دنبال می‌کرد، را عملیاتی کرد.
* آشفتگی در وزارت آموزش و پرورش در اولین ماه سال تحصیلی
آنچه مسلم است تغییر و تحول در اعضای کابینه حق رئیس‌جمهور است اما انگار همه دانش‌آموزان و فرهنگیان را فراموش کردند چرا که درست در آغاز سال تحصیلی جدید موجی از دلنگرانی‌ها در بین فرهنگیان، دانش آموزان و خانواده‌های آنان ایجاد شد و اکنون مشخص نیست تکلیف زیربنایی‌ترین و گسترده ترین وزارتخانه دولت چه خواهد شد.
از سوی دیگر نباید فساد در صندوق ذخیره فرهنگیان در پیچ و خم تغییرات به حاشیه برود چرا که فرهنگیان در این خصوص چشم انتظار تدبیر مناسب دولت تدبیر و امید هستند.
