متاسفانه گاهی اوقات کودکان در محیطهایی رشد میکنند که در آنها احساس ترس و عدم امنیت به وجود میآورد. به همین دلیل در مسیر رشد، گرفتار مشکلات روانشناختی و احساسی میشوند که در نهایت آنها را در حالت تدافعی قرار میدهد. چنین کودکانی نمیتوانند مسیر سالمی به سوی بزرگسالی طی کنند و آینده پر از دردسری را تجربه خواهند کرد. کودکان برای رشد و بالندگی به امکاناتی اساسی نیاز دارند که بزرگ ترها و والدین شان باید به آن اهمیت بدهند.
نیازهای اساسی هر کودک
آسایش جسم: اصلیترین نیاز هر کودک، مانند بزرگسالان، تامین غذای مناسب، آب سالم، پناهگاه و مکانی گرم برای زیستن است. کودکان باید غذای کافی و سالم برای رشد و ادامه حیات خود در اختیار داشته باشند. والدین در قبال تهیه غذای سالم برای فرزندان خود مسئول هستند. متاسفانه این روزها در جوامع نسبتا مرفه، کودکان در معرض انواع خوراکیهای ناسالم هستند و در مقابل در جوامع فقیر یا گرفتار جنگ، کودکان به غذای کافی دسترسی ندارند. این دو گروه کودک به یک اندازه از سوءتغذیه رنج میبرند و این بزرگ ترها و مسئولان هر جامعه هستند که باید با برطرف کردن این مشکل، کودکانشان را از این نیاز حیاتی خود محروم نکنند. فراهم کردن سرپناهی امن پس از غذا، از نیازهای اولیه کودک محسوب میشود. او با وجود چنین پناهگاهی آرامش مییابد.
رهایی از ترس: وقتی کودکان احساس آسایش و امنیت کنند، یاد میگیرند به بزرگترهای خود اعتماد کنند و از چیزی نهراسند. احساس امنیت و ایمنی یکی دیگر از نیازهای اصلی و مهم کودکان است. والدین با فراهم کردن محیط زندگی امن، میتوانند اطمینان و شهامت را در دل کودکان خود پرورش دهند. کودکان نباید زیر سایه خشم و خشونت والدین و دیگر بزرگسالان بزرگ شوند. چنین کودکانی همیشه غمگین، مضطرب و نگران خواهند بود و بر سلامت و یادگیری و در نتیجه آینده زندگیشان اثر منفی میگذارد. والدین باید با محبت و عشق، حس امنیت را در وجود او نهادینه کنند.
درک عشق با تمام وجود: کودکان باید بدانند برای والدین و حتی جامعه خود بسیار باارزش و خاص هستند. در آغوش گرفتن و محبت کردن به آنها نشان میدهد والدین به آنها توجه دارند و عشق میورزند. این حس دوست داشته شدن، وجودشان را سرشار از آرامش و لذت میکند. حتی در آغوش گرفتن نوزادان و تکان دادن آنها باعث میشود آنها در همان کودکی مفهوم محبت و علاقه را درک کنند. وقتی دست کودک نوپای خود را میگیرید و با او آهسته آهسته قدم برمی دارید، به او نشان میدهید مراقب او هستید و میفهمد چقدر دوستش دارید. چنین احساسی، از کودک تان در بزرگسالی، فردی مهربان و در عین حال قوی میسازد و اعتماد به نفس در وجودش شکل میگیرد.
وجودی سرشار از عزت نفس: کودکان باید عشقی بیقید و شرط از والدین خود دریافت کنند. کودکان دوست دارند آنها نیز مانند کودکان دیگر زندگی عادی و متعادلی داشته باشند.
والدین باید وجود کودکشان را با هر نوع توانایی و استعدادی که دارند، بپذیرند و آنها را به دلیل ضعفهایشان سرزنش نکنند. همچنین والدین باید کودکان خود را در محیطی قرار دهند که بتوانند استعدادهای خود را کشف و شکوفا کنند و مهارتهای لازم زندگی را بیاموزند. آنها را باید با هر موفقیتی حتی کوچک، تشویق کرد و به تلاششان احترام گذاشت.
احترام گذاشتن به کودک و در عین حال کمک به آنها برای غلبه بر ضعفهایشان، از آنها بزرگسالانی میسازد که با وجود ضعفهایشان، هرگز خود را بیمقدار و بیارزش تلقی نمیکنند. همچنین میآموزند با انسانهای دیگر هم رفتاری شایسته و لایق داشته باشند. وجود عزت نفس و در عین حال محبت در کودکان موجب میشود آنها دنیا را به مکانی بهتر تبدیل کنند.
تبدیل رویاها به حقیقت: وقتی تمام نیازهای اولیه و اصلی کودکان تامین شد، مسلما آنها به کودکانی شاد و پر از ایدههای جذاب و خلاقانه تبدیل میشوند. والدین و بزرگ ترها نباید هرگز با تعصبهای بی مورد خود، جلوی خیالپردازی و رویاهایی که میتوانند به حقیقت تبدیل شوند را بگیرند. بسیاری از خلاقیتهایی که امروزه زندگیمان را سادهتر کرده است، ناشی از ذهنهای فعال کسانی بوده که از همان کودکی توانستهاند، به آنها با فراغ بال بیندیشند و به رویاهای خود پر وبال بدهند. بنابراین کودکان باید بتوانند براحتی بازی کنند و در حین بازی، آینده پر بار خود را بسازند.