آمار دقیقی درباره میزان شیوع سرطان خون در ایران وجود ندارد و نمی توان تنها براساس چند مطالعه در جامعه آماری کوچک قضاوت کرد. مثلا ممکن است طی یک مطالعه کوچک شهری خاص مستعد سرطان مشخصی تشخیص داده شود اما این موضوع قابل تعمیم به کل کشور نیست. در میان انواع سرطان های خون، سرطان های خون حاد AML از انواع شایع سرطان خون در دنیاست.
هیچ پزشکی نمی تواند براساس تعداد بیماران خودش آمار بدهد زیرا موقعیت علمی و شهرتی که یک پزشک در جامعه دارد نوع بیمارانش را مشخص می کند و نمی توان پزشکی که صرفا روی خون شناسی کار می کند و هیچ سرطان دیگری را نمی بیند با دیدن افزایش چند بیمار CMLشیوع آن را بیشتر درنظر بگیرد زیرا این احتمال وجود دارد که توجه بیماران CML به آن پزشک بیشتر شده باشد، بنابراین از لحاظ علمی هیچ پزشکی نمی تواند آمار درستی از سرطان بدهد.
آمار ایران هنوز اعلام نکرده است که بیماری خاصی نسبت به مشابه جهانی اش شیوع بیشتری در کشور داشته است. اما در مراجع کلی سرطان CLL در ایالات متحده بیشتر است اما در آسیای جنوب غربی شیوع کمتری دارد که شاید دلیلش این باشد که سالمندی در کشور ما کمتر است و اکثریت جامعه جوان هستند و چون CLL بیماری سالمندی است ممکن است شیوعش از نظر آماری بیشتر باشد.
سرطان خون چیست
منظور از لوسمی افزایش سلول های خونی سفید است که به گلبول سفید معروف هستند. بخشی از وظایف سلول های اجدادی موجود در مغز استخوان ساخت گلبول های سفید به منظور تامین سیستم دفاعی بدن است. دو گروه گلبول سفید در بدن وجود دارد. یک گروه از خانواده لنفوسیت ها هستند و یک گروه غیرلنفوسیتی که به اصطلاح به آن گرانولوسیت گفته می شود.
وقتی اینها دچار سرطان می شوند یعنی سلول هــای اجدادی مغز استخوان دیگر تابع قانون طبیعی رشد و تقسیم سلول نیستند و به صورت لجام گسیخته شروع به تکثیر بی رویه سلول ها می کنند. منظور از لوسمی به طور کلی یعنی تکثیر بی رویه سلول های اجدادیگلبول های سفید در مغز استخوان.
انواع سرطان خون
اگر تکثیر بی رویه سلول های اجدادی گلبول های سفید در مغز استخوان ادامه داشته باشد و مانع بلوغ سلول ها شود و این سلول ها مدام مشابه خودشان را تولید کنند و به شکل نارس در مغز استخوان تجمع پیدا کنند، به آن لوسمی حاد گفته می شود. اما اگر تولید در مغز استخوان افزایش پیدا کند و بلوغ هم مهار نشود به این حالت لوسمی مزمن گفته می شود.
لوسمی های حاد و مزمن هر دو به دو دسته تقسیم می شوند؛ لوسمی هایی از خانواده لنفوسیت و لوسمی های از خانواده غیرلنفوسیت ها.
تشخیص چطور انجام می شود
به طور کلی سرطان های خون وقتی مشخص می شوند که دیر شده است اما با آزمایش خون ساده می توان به راحتی لوسمی CML را تشخیص داد. یکی از نشانه های سرطان خون کمبود گلبول سفید و پلاکت است اما تعداد گلبول های سفید و پلاکت به تنهایی تعیین کننده سرطان نیست و هیچ آزمایش پیش تشخیصی برای سرطان خون وجود ندارد.
درمان چگونه انجام می شود
در مورد درمان سرطان مزمن غیرلنفوسیتی تا ۲۰ سال قبل در نهایت ۳ تا ۵ سال بر طول عمر بیمار افزوده می شد و بعد از مدتی بیماری سر ناسازگاری برمی داشت. با پیدا شدن درمان های جدید که به آن هدف درمانی گفته می شود داروهایی ساخته شده که از رشد سلول به صورت بیولوژیک جلوگیری می شود و دیگر این طور نیست که داروی شیمی درمانی مانند سم وارد بدن شود و سلول طبیعی هم آسیب ببیند.
با داروهای جدیدی که از خانواده های مهار کننده تیروزین کیناز هستند، دارو وارد سلول می شود و حیات سلول را به صورت بیولوژیک مختل می کند.
حدود ۸۰ درصد بیماران CML (لوسمی مزمن غیرلنفوئیدی) با این روش جدید درمان شده اند. در لوسمی مزمن لنفوئیدی با استفاده از آنتی بادی های مونوکلونال طول عمر بیماران افزایش پیدا کرده و اگر تا مدتی قبل ۵ سال بود در حال حاضر به ۸ سال رسیده است.
در مورد انواع لوسمی های حاد متاسفانه باوجود همه تلاش هایی که انجام شده درمان این افراد با ۲۰ سال قبل هیچ تفاوت قابل توجهی ندارد.
تنها امیدی که در چند سال اخیر جان گرفته پیوند مغز استخوان است که اگر بتوان با شیمی درمانی به صورت موقت سلول های سرطانی را سرکوب کرد و بیماران دهنده مناسب برای مغز استخوان پیدا کنند می توان آنها را تحت پیوند مغز استخوان قرار داد اگر شانس نجات بیمار با شیمی درمانی ۲۰ درصد باشد با پیوند به ۵۰ درصد می رسد
