«علی‌اصغر فانی» وزیر آموزش و پرورش در برنامه تلویزیونی که در خصوص اجرای سند تحول آموزش و پرورش برگزار شده بود، انقلاب اسلامی ایران را انقلابی فرهنگی برشمرد و اظهار داشت: لازمه تحول در کشور تحول در فرهنگ است و آموزش و پرورش متولی فرهنگ‌سازی است و ما چاره‌ای به‌غیراز اجرای سند تحول نداریم.
وی با اشاره به تاریخچه تدوین این سند تصریح کرد: در جلسه‌ای که افراد مدعو حضور داشتند، از آنها پرسشی پیرامون تعریف سند ملی کردم، افراد هر کدام تعریفی نمودند که تعریف جامع و کاملی نبود.
وزیر آموزش و پرورش ادامه داد: سند ملی آموزش و پرورش ترجمان چشم‌انداز ایران 1404 است و این تعریف بنده با یک اصلاح عبارتی تدوین شد.
فانی با بیان اینکه کار تدوین سند تحول آموزش و پرورش از سال 1382 آغاز شد، تصریح کرد: نگارش و تصویب این سند 10 سال به طول انجامید و در برنامه ششم توسعه امر اجرایی آن آغاز و در برنامه هفتم در سال 1404 این سند باید به اتمام برسد.
وی ادامه داد: سند تحول یک نوع شدن است، نه بودن و نمی‌توانیم بگوییم این سند روزی تمام شده است و ایجاد رفتار مطلوب پایدار کار 5 ساله و 10 ساله نیست.
وزیر آموزش و پرورش در پاسخ به پرسشی پیرامون اینکه چرا برای برخی مراتب در سند تحول، زمان اعلام شده است، گفت: برخی صاحب‌نظران بخش‌هایی از این سند را آرمانی تلقی می‌کنند و ما بودن را دنبال می‌کنیم، نه شدن را.
فانی در خصوص مشکلات اجرایی این سند افزود: ما ادعا نمی‌کنیم تا سال 1404 کل سند اجرایی شود و برای تغییر در آموزش و پرورش نمی‌توانیم مدارس و این وزارتخانه را تعطیل کنیم، بلکه در حال حرکت باید تغییرات مطلوب ایجاد شود.
وی با بیان اینکه در سند و در عمل لازمه تحول در آموزش و پرورش 6 زیرساخت عنوان شده است، تصریح کرد: این زیرساخت‌ها در سند به‌عنوان زیرنظام قید شده است و زیرنظام برنامه درسی، مدیریت، منابع انسانی، فضا و تجهیزات، پژوهش و ارزیابی و مالی و منابع آموزش و پرورش است.
وزیر آموزش و پرورش در خصوص زیرنظام منابع انسانی گفت: تحول در آموزش و پرورش بدون تحول در نیروی انسانی ایجاد نمی‌شود و انگیزه، منزلت، هویت، توانمندی، بهسازی، تربیت و معیشت معلمان ذیل این موضوع قرار می‌گیرند.
فانی با بیان اینکه یک‌سوم فضاهای آموزشی کشور ایمن نیستند،افزود: اگر زلزله‌ای 5 یا 6 ریشتری خدای‌ناکرده بیاید، سقف اکثر فضاهای مدارس فروخواهد ریخت و تا سال 86 یک‌سوم مدارس ایمن بود که این امر هم‌اکنون به دوسوم رسیده است.
وی از دو برابر شدن منابع بودجه‌ای آموزش و پرورش در دولت یازدهم خبر داد و افزود: زمانی در دانشگاه مسائل و مشکلات آموزش و پرورش ایران را بررسی می‌کردم و آنجا عنوان کردم یکی از مشکلات تحول در آموزش و پرورش تغییر در سیستمی است که آنها دست‌رنج نظام قدیمی هستند.
وزیر آموزش و پرورش ادامه داد: تغییر و مقاومت در برابر تغییر، یک موضوع جدی در مدیریت است و سخت است تغییر را با همان افرادی ایجاد کنیم که با وضع موجود عادت کرده‌اند.
فانی بابیان اینکه باید مجریان تغییر را در برنامه‌های تغییر سهیم کنیم، افزود: لایه‌های نیروی انسانی نسبت به تحول توجیه شوند و در ستاد راهبرد سند تحول تشکیل شده است و در این خصوص اقدام می‌کنند.
وی در خصوص تغییر در سند تحول آموزش و پرورش گفت: در خودِ سند پیش‌بینی شده هر 5 سال یک‌بار بازخورد گرفته شود و این تغییرات و پیشنهادات پس از تصویب در شورای عالی انقلاب فرهنگی، اجرایی می‌شود.
وزیر آموزش و پرورش با اشاره به اینکه سند سه قسمت دارد، گفت: یک قسمت طراحی و تصویب بود که انجام شده است، قسمت دوم نقشه راه است که این نقشه نوشته شده و تا سال 1399 و آخر سال برنامه ششم توسعه، 156 برنامه عملیاتی خواهد شد.
فانی قسمت سوم را اجرای سند برشمرد و اظهار داشت: رهبر معظم انقلاب اسلامی و نیز رئیس‌جمهور بارها در خصوص اجرای دقیق این سند تأکید کرده‌اند و امیدواریم تا سال 99 این برنامه موفق شود که حرکت همه‌جانبه در حوزه‌هایی مانند تربیتی، آموزش قرآن و نماز را تا پایان آن سال انجام ایجاد کند.
وی در خصوص پرسشی پیرامون توان برای تکمیل و اجرای سند تحول گفت: متناسب با امکانات و منابع، با توجه به تجربه و توانم می‌توانم این سند را اجرایی کنم، اما با توجه به زیرنظام‌ها و منابع محدود، این امر قدری مشکل است.
وزیر آموزش و پرورش ادامه داد: در سه سال اخیر بیش از 4 میلیون مترمربع مدرسه ساخته شده است که 25 درصد آن توسط خیرین و 75 درصد دولت تأمین بودجه نموده است.
فانی برنامه توسعه مشارکت را ازجمله برنامه‌های موفق خود در زمان وزارت برشمرد و اظهار داشت: تلاش کردیم خارج از آموزش و پرورش به کمک این وزارتخانه، مردم و نهادهای مختلف بشتابند و در هفته گذشته 200 خیر را در سواحل مکران در جنوب سیستان دعوت کردیم که تنها 7 نفر حضور نداشتند و این نشان‌دهنده موفق بودن سیاست توسعه مشارکت بوده است و مقرر شد این خیرین 75 درصد مدارس را در آن منطقه تأسیس کنند.
وی با بیان اینکه تعلیم و تربیت فرایندمحور است، هرچند نتیجه نیز مهم است، گفت: بعضی زمان‌ها تحولات از ساختار شروع شد، به‌عنوان‌مثال دوره ابتدایی به 6 سال، متوسطه اول و دوم هر کدام 3 سال تدوین شد که این امر باعث مشکلاتی در مدارس ازجمله فضای کم آموزشی، نبودِ معلم آموزش‌دیده و نیز عجله در تدوین کتاب‌ها شد.
وزیر آموزش و پرورش ادامه داد: نظر من این است که بیش‌تر از تغییر ساختارها، باید در روش‌ها، محتواها و برنامه‌ها اقدام کرد.
فانی با اشاره به اینکه بیش از 98 درصد اعتبارات آموزش و پرورش پرسنلی است، تصریح کرد: در برخی موارد این آمار به 99 درصد نیز رسیده است و پرسش ما این است، با آن دو درصد چه اقداماتی می‌توان انجام داد.
وی از ورود 49 برنامه راهکاری در سال 93 و 94 خبر داد و افزود: از 131 راهکار ارائه‌شده به 49 برنامه ورود پیدا کردیم و امیدواریم تا سال 99 بخش‌های زیادی از سند تحول اجرایی شود.
وزیر آموزش و پرورش به ساحت‌های تربیتی در سند تحول آموزش و پرورش اشاره کرد و افزود: تربیت اعتقادی، سیاسی و اجتماعی، علمی و فناورانه، زیستی، هنری و زیباشناختی و حرفه‌ای و اقتصادی 6 ساحت است که باید به این مسائل در تعلیم و تربیت برسیم.
فانی بابیان اینکه آموزش و پرورش باید مسئله‌ای همگانی شود، گفت: این وزارتخانه مهم فقط مسئله وزیر نباید باشد و تلاش کرده‌ایم آموزش و پرورش داخل جامعه ورود پیدا کند و صرفاً مسئله یک وزارتخانه نباشد.
وی ادامه داد: 17 میلیون دانش‌آموز، 26 میلیون والدین و یک میلیون فرهنگی نزدیک به 40 میلیون مخاطب برای این وزارتخانه ایجاد کرده است و با حدود 105 هزار مدرسه در تمام مناطق کشور بزرگ‌ترین نهاد کشور را رقم زده است.
وزیر آموزش و پرورش با ذکر این نکته که هر تصمیمی می‌گیریم، یک عده‌ای موافق و عده‌ای مخالف در خصوص آن تصمیم هستند، گفت: این وزارتخانه باید همگانی شود و مسئله مردم، دولت، تمام وزرا و نمایندگان مجلس شود و تمام کسانی که منابع را تخصیص می‌دهند، نگاه ویژه‌ای به آموزش و پرورش داشته باشند و مجموع فرهنگیان نگرانی در خصوص وضعیت معیشت خود نداشته باشد.
فانی ادامه داد: به آینده آموزش و پرورش امیدوار هستم و فرهنگیان باید به داشته‌ها بیش از نداشته‌ها بیاندیشند و چه امکاناتی بهتر از مردم نجیب و دانش‌آموزان بااستعداد و با همین داشته‌ها می‌شود ایران اسلامی را ساخت.
وی در پایان سخنان خود با اشاره به حدود 530 هزار کلاس درس در کشور گفت: نزدیک به 100 هزار از این کلاس‌های درس را خیرین ساخته‌اند و زمانی که در اجلاس‌های بین‌المللی این موضوع را برای دنیا اعلام می‌کنیم، بسیار تعجب می‌کنند و هر زمان که مسئله آموزش و پرورش همگانی شود، آن روز مشکل آموزش و پرورش رفع خواهد شد.
