یک سال پیش بود که خبر توزیع داروی اکسی کدون در داروخانه ها منتشر شد، خبری که بلافاصله واکنش های متفاوتی را در پی داشت.
در نهایت مقرر شد تا با دستور مجدد، جلوی توزیع این دارو گرفته شود اما باردیگر این دارو قرار است در داروخانه ها توزیع شود.
*اکسی کدون مخدر محبوب در آمریکا
محمد هادی پناهی، رئیس کانون سراسری انجمن‌های صنفی درمانگران اعتیاد در خصوص مخدر اکسی کدون گفت: این دارو ابتدا برای دردهای متوسط و شدید ساخته شد ولی در امریکا به سرعت تبدیل به یکی از داروهای مورد سوء مصرف شد و سپس در کشورهای مختلف دنیا این روند ادامه یافت.
وی افزود: ترکیبات این دارو بخاطر سرخوشی شبیه به هروئین خیلی زود مورد توجه کسانی قرار گرفت که در معرض خطر اعتیاد بودند. این دارو، از نظر کنوانسیون‌های بین المللی داروی تحت کنترل محسوب می‌شود که ایران هم آن را پذیرفته است و با توجه به وجهه منفی هروئین در کشور می‌تواند به سرعت جایگزین شیکی برای این ماده مخدر در کشور شود و سونامی خطرناکی از اعتیاد شیک داروخانه‌ای را رقم بزند.
به گفته وی، این در حالی است که تجربه اپیدمی این دارو در کشورهای دیگر موجود است و ضرورتی ندارد وزارت بهداشت مردم را گرفتار ماده اعتیادی جدید کند.
شبیه این تجربه در مورد ترامادول در کشور بیش از 10 سال پیش رخ داد یعنی در همان مقطع هم مقالات و هشدارهای زیادی در کشورهای غربی درباره عوارض ترامادول و خطرات اعتیاد آن وجود داشت اما بدون توجه به این هشدارها توزیع ترامادول به داروخانه ها سپرده شد که به نظر بسیاری کارشناسان شروع کننده اعتیاد در سال‌های اخیر در کشور شده و سالانه ده‌ها میلیون ترامادول در کشور مصرف می‌شود که بیشتر جوانان نوجوانان دانشجویان و دختران جوان گرفتار آن شده‌اند.
به گفته پناهی در حال حاضر بخش قابل توجهی از مراجعین کلینیک‌های درمانی در سراسر کشور مرتبط به ترامادول و عوارض ویرانگر آن از جمله پرخاشگری است.
وی ادامه داد: در واقع بر اساس یک نمونه سنجی توسط ستاد مبارزه با مواد مخدر از گروهی از دانشجویان بیشترین داروی مورد سوء مصرف آنها استامینوفن کدئین و ترامادول بوده است.
*تمام آنچه در مورد «اُکسی کِدون» باید بدانید
عبدالمجید چراغعلی، رئیس دانشکده داروسازی دانشگاه بقیة‌الله(عج) در مورد داروی «اُکسی کِدون» گفت: این دارو یک مسکن مخدر به مانند داروهای کودئین و مورفین است.
وی در مورد اینکه گفته می‌شود این دارو پیشساز هروئین است تأکید کرد: تمامی داروهای مخدر موجود از لحاظ شیمیایی قابلی تبدیل به هروئین را دارند و این مختص تنها «اُکسی کِدون» نمی‌شود.
رئیس دانشکده داروسازی دانشگاه بقیة‌الله(عج) از موافقان توزیع این دارو در داروخانه‌ها به شمار می‌رود و در مورد علت موافقت خود می‌گوید: در این ایران میزان مصرف داروهای مخدر ضد درد وضعیت مطلوبی ندارد و دلیل این امر این است که به علت پیامدهای این داروها همیشه نگاه احتیاط آمیزی بر توزیع این دارو حاکم بوده است.
وی ادامه می‌دهد واقعیت این است که این نوع داروها برای تسکین درد تعدادی از بیماران لازم و ضروری هستند، البته در توزیع آنها باید جوانب احتیاط را رعایت کرد.
به گفته چراغعلی، «اُکسی کِدون» هم به مانند مورفین و کودئین باید تحت نظر پزشک مصرف شود چرا که مصرف خودسرانه آن موجب می شود که بیماری‌که ریسک اعتیاد را پیدا کرده، به ورطه اعتیاد بیفتد.
اما آنچنان که این استاد داروسازی تأکید می‌کند، عوارض «اُکسی کِدون» به مانند کودئین و ترامادول است و البته داروی موثرتری از کودئین به شمار می‌رود.
به گفته وی، این دارو در فهرست دارویی سازمان جهانی بهداشت وجود دارد و کشورها باید زمینه دسترسی به آن را فراهم کنند.
چراغعلی همچنین در مورد خطر اعتیاد آوری این دارو گفت: اگر قرار باشد تحت کنترل توزیع نشود و خودسرانه به مصرف برسد همان آسیبی که ترامادول داشت را بر جا می‌گذارد، البته شدت اعتیاد آن در حد هروئین نیست اما مصرف مداوم، نابجا و غیر ضروری اعتیاد ایجاد می‌کند.
وی افزود: در گذشته برای کاهش درد بیماران خیلی به سختی این داروها تامین و به تبع آن، رنج و عذاب این افراد زیاد می‌شد، این دارو را در بیمارانی استفاده می‌کنیم که شرایط خیلی جدی دارند و ما نگران اعتیاد آنها نیستیم مثلا بیمار سرطانی که برای آرامش باید این دارو را مصرف کند و لحظات آخر زندگی را سپری می‌کند زیاد معتاد شدنش به این دارو محلی ندارد.
