آزمون و خطا بر سر سلامت مردم؛ آزمون و خطا، این‌بار بر سر مضر یا بی‌ضرر بودن محصولات کشاورزی تراریخته‌ای که بسیاری کشورهای دنیا از اتحادیه اروپا گرفته تا برخی همسایگان، تولید و مصرفشان را ممنوع اعلام کرده اند.
حال اما برخی نهادهای مسئول همچنان در حال آزمون و خطا هستند و این بار مجوز واردات دانه‌های مبدل شده به روغن‌های خوراکی در کشور را از بین تراریخته‌هایی انتخاب کرده اند که برای اثبات بی‌ضرر بودنشان، کشورهای پیشرفته دنیا نیز به سال‌ها زمان نیاز دارند. محصولات تغییر ژنتیک یافته‌ای که ورودشان به سبد خانوار با سلامت 79میلیون شهروند ایرانی در ارتباط است.
کافی است سری به بازار فروش مواد غذایی و فروشگاه‌های سطح شهر بزنید تا متوجه شوید روغن‌های توزیع شده در بازار، اکثرا و بنا به قولی، همگی از مواد اولیه تراریخته تولید شده اند! این خوشبینانه‌ترین حالتی است که می‌توان برای محصولات کشاورزی و مواد غذایی متصور بود و امیدوار بود که هیچ محصول تراریخته‌ای غیر از روغن‌ها در سبد غذایی ایرانیان جای‌گذاری نشده باشد.
این در حالی است که چندی پیش دکتر رسول دیناروند رئیس سازمان غذا و دارو تاکید کرده بود: تا جایی که وزارت بهداشت اطلاع دارد هیچ محصول تراریخته‌ای در ایران کشت نمی‌شود و ما برنج دستکاری شده نداریم، فقط واردات ما در دو مورد ذرت و مشتقات آن و سویا (کنجاله و روغن) است.
واردات محصولات تراریخته در حالی از سوی سازمان غذا و دارو تایید می‌شود که بسیاری کشورهای جهان از جمله اتحادیه اروپا تولید محصولات دستکاری شده ژنتیک را کاملا ممنوع کرده اند و اطمینانی از فاقد عوارض بودن مصرف این مواد غذایی توسط انسان ندارند. با اینحال آنچه در برنامه ششم توسعه باعث تامل است، تاکید برنامه ریزان دولتی برای به زیر کشت بردن یک میلیون هکتار از زمین‌های کشاورزی برای تولید محصولات دست کاری شده ژنتیکی است؛ محصولاتی که سلامتشان زودتر از تمام دنیا توسط مسئولان وزارت بهداشت تایید شدند و چندی پیش ملک زاده، معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت و حریرچی، قائم مقام وزیر بهداشت صراحتا سلامت محصولات دستکاری ژنتیک شده (تراریخته) را در کشور تایید کردند.
یک مقام مسئول: مصرف این خوراکی ها باید کنترل شده و محدود باشد
نگرانی‌مان را از بابت به خطر افتادن سلامت مردم، پس از مصرف محصولات کشاورزی تراریخته با دکتر زهرا عبداللهی رئیس اداره بهبود تغذیه وزارت بهداشت در میان می گذاریم.
او البته اشاره ای به صحبت های مسئولان سازمان غذا و دارو می‌کند و روغن‌های تراریخته وارداتی را تحت کنترل و دارای کیفیت می‌داند. در ادامه هم با تاکید بر اینکه بیش از 90درصد دانه‌های روغنی زیر کشت در دنیا از نوع تراریخته و اصلاح ژنتیک شده است، می‌گوید: وزارت بهداشت با کنترل بر روی روغن‌های وارداتی تنها به روغن هایی اجازه واردات می دهد که به میزان مشخصی تغییر ژنتیکی یافته باشند و سلامتشان برای کارشناسان غذا و دارو اثبات شده باشد!
عبدالهی به نکته جالبی اشاره می کند و آن به نتیجه رسیدن مطالعات صورت گرفته بر روی حیوانات مصرف کننده محصولات تراریخته و ناتمام بودن مطالعات بر روی انسان‌هاست.
او می‌گوید هنوز تحقیقات جهانی در خصوص تاثیر مصرف محصولات تراریخته بر روی سلامت جامعه انسانی نهایی نشده است و کل دنیا در حال آزمون و خطایی است که بسیاری از کشورها از آن برروی سلامت شهروندانشان حذر می‌کنند.
این مقام مسئول با اشاره به اینکه محصولات تراریخته با هدف مقاوم نمودن محصولات در برابر آفت ها و افزایش میزان تولید به نسبت سطح زیر کشت تولید می شوند، می گوید: هنوز مطالعه دقیقی بر تاثیر این محصولات بر سلامت انسان ها انجام نشده است و کارشناسان در مرحله آزمون و خطا قرار دارند.
دکتر عبدالهی با اشاره به تحقیقات کوتاه مدت صورت گرفته بر روی حیوانات می‌گوید: مطالعات باید در دراز مدت صورت گیرد تا مشخص شود که آیا محصولات تراریخته برای سلامت انسان‌ها مشکل ایجاد خواهد کرد یا نه؟ به همین منظور مصرف این خوراکی‌ها باید کنترل شده و محدود باشد چراکه ممکن است در دراز مدت باعث بروز جهش‌های ژنتیکی در انسان و پس از آن افزایش تومورهای سرطانی و حتی ناباروری در جامعه شود.
رئیس اداره بهبود تغذیه وزارت بهداشت با تاکید بر اینکه تنها محصولات تراریخته با میزان تغییرات ژنتیکی کمتر از یک درصد اجازه ورود به کشور را دارند می گوید: وزارت بهداشت باید پس از اطمینان از این موضوع اجازه واردات را صادر کند. با اینحال بی‌ضرر بودن همین مقدار تغییر ژنتیکی هم به اثبات نرسیده است.
سخنان این مقام مسئول در وزارت بهداشت درحالی است که در اغلب کشورهای قاره اروپا، واردات و مصرف محصولات دست کاری شده ژنتیک حتی با حد تراریختگی زیر یک درصد نیز تنها با برچسب گذاری و قوانین احتیاط آمیز مجاز است.
صحبت‌های رئیس اداره بهبود تغذیه وزارت بهداشت در خصوص انجام آزمایش‌های لازم بر روی محصولات وارداتی و از سوی دیگر تاکید مسئولان غذا و دارو بر سلامت این محصولات در حالی مطرح می‌شود که اصغر سلیمی عضو کمیسیون بهداشت مجلس نیز با رد ادعای مسئولان می گوید: هنوز کشور ما تکنولوژی مناسب نظارت بر محصولات تراریخته را ندارد و حتی در برخی موارد نظارت کافی روی محصولات داخلی هم نمی‌شود. آینده هم مشخص نیست که نشان دهد چه ضرری این محصولات خواهند داشت چون مطالعه بر روی آن به صورت کامل انجام نشده است.
سلیمی می افزاید: ممکن است جهش‌های ژنتیکی ناشی از استفاده از محصولات تراریخته باعث ایجاد انواع سرطان‌ها شود و خیلی از مشکلات و بیماری‌های ژنتیکی برای نسل‌های آینده ما به دنبال داشته باشد.
افزایش 40درصدی تعرفه واردات روغن پالم
البته دکتر عبداللهی به عنوان یک مقام مسئول در وزارت بهداشت، از افزایش 40درصدی تعرفه واردات روغن پالم به کشور و با هدف کاهش تقاضای مصرف این روغن خبر می‌دهد و می‌گوید: روغن‌های سرخ کردنی موجود در بازار از روغن سوپر پالم اولئین تهیه میشوند که میزان اسید چرب اشباع کمتری نسبت به روغن پالم دارند. در همین راستا تعرفه واردات نیز افزایش یافته تا برای استفاده در صنایع لبنی صرفه اقتصادی نداشته باشند!
