چرا دولت روادید ایران وعراق را مانند سایر روادید لغونمی کند؟!

جمهوری اسلامی ایران از جمله کشورهایی بود که به خصوص در دولت یازدهم بارها تمایل خود برای لغو ویزا با کشورهای مختلف را اعلام کرد تا جایی که حتی حسن قشقاوی معاون کنسولی وزارت امور خارجه گفت: «آماده ارائه خدمات ویزایی و همچنین لغو ویزا برای هر کشوری به صورت متقابل هستیم.» و در این راستا کارگروهی با عضویت نهادهای امنیتی و انتظامی، وزارت امور خارجه و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تشکیل و تصمیم‌ها و طرح‌های آن در کمیسیون‌های تخصصی هیأت دولت بررسی و مشخص شد.

با روی کار آمدن دولت روحانی و در شرایطی که دولت جدید از تلاش برای تقویت صنعت گردشگری ایران با اقداماتی نظیر حذف روادید سخن می گفت، کشورهای گرجستان، عمان، اندونزی، مصر و مالزی روندی منفی در روابط گردشگری خود با ایران پیش گرفتند.

در 12 تیرماه سال 92، در همان روزهایی که رئیس جمهور جدید ایران در سخنرانی های خود، از تعامل سخن می گفت، دولت گرجستان اعلام کرد به صورت یکجانبه، اقدام به لغو قراردادی کرده که سه سال پیش برای سفر اتباع دو کشور بدون نیاز به ویزا، میان ایران و تفلیس به امضا رسیده بود.

لغو روادید ایران و گرجستان

البته این در حالی است که چندی پیش در دیدار سفیر جمهوری اسلامی ایران در تفلیس با معاون وزیر امور خارجه گرجستان، یادداشت رسمی این کشور درباره لغو روادید به سفیر ایران تسلیم شد که بر اساس این تصمیم دولت گرجستان، شهروندان جمهوری اسلامی ایران از این پس می توانند بدون روادید به گرجستان سفر کنند و به مدت 45 روز در این کشور اقامت داشته باشند.

  و اینگونه مجدادا برنامه لغو روادید میان ایران و گرجستان اجرایی شد.

لغو ویزا میان ایران و ارمنستان

ارمنستان نیز از دیگر کشورهایی بود که از اجرایی شدن تسهیل رفت و آمد بدون ویزا را در خرداد ماه 1395 خبر داد و این مهم در جلسه هیئتات دولت این کشور به تصویب رسید.

پس از این بود که سفارت کشورمان در ارمنستان در بیانیه‌ای اعلام کرد: با توجه به اجرایی شدن یادداشت تفاهم لغو روادید در 16 مرداد 1395 میان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ارمنستان از این پس اتباع دو کشور جهت ورود به کشور مقابل نیاز به ویزا نخواهند داشت.

گام اولیه برای لغو روادید ایران و آذربایجان

این در حالی است همزمان با سفر دکتر حسن روحانی برای حضور در اجلاس سه جانبه ایران، روسیه و جمهوری آذربایجان در باکو، از «لغو روادید» از سوی این کشور برای اتباع ایرانی خبر داده بودند هرچند که پس از این سفیر تام الاختیار کشورمان در جمهوری آذربایجان گفت: رژیم لغو روادید با آذربایجان در دستور کار است و به صورت مرحله ای اجرا می شود.

اما همین کافی بود تا برداشتن گام های اولیه برای تسهیل رفت و آمد میان دو کشور برداشته شود چراکه رژیم لغو روادید و حتی صدور ویزای فرودگاهی به رشد و رونق گردشگری کشورها کمک می کند و فرصتی برای استفاده از ظرفیت های گردشگری دو کشور طرف توافق در فرآیند توسعه اقتصادی و فرهنگی خواهد بود.

سهولت سفر شهروندان ایران و روسیه

چنانچه بر همین اساس بود که در جریان سفر ولادیمیر پوتین به تهران در نوامبر سال 2015، طرفین اقدام به امضای تفاهم نامه دوجانبه ای برای سهولت در شرایط سفر شهروندان روسیه و ایران شدند و در حال حاضر سهولت در اخذ روادید برای تجار، هیات های رسمی، شخصیت های علمی و فرهنگی اعمال می شود.

لغو روادید ایران با کدام کشورهاست؟

طبق آمارهای اعلام شده جمهوری اسلامی ایران هم اکنون با حدود 12 کشور لغو روادید متقابل دارد، و همچنین 28 کشور برای لغو روادید با ایجاد شرایط متقابل هدف گذاری شده اند که در دستور کار و فرایند مذاکرات و توافق وزارت امور خارجه با طرف های مقابل برای ایجاد این شرایط قرار گرفته است.

همچنین در حال حاضر اتباع 190 کشور دنیا امکان دریافت ویزای فرودگاهی برای سفر به ایران دارند و با توجه به تقاضای بسیار زیاد اتباع خارجی به ویژه کشورهای مسلمان و عربی برای سفر به ایران و درخواست حضور بیشتر در کشورمان، با پیشنهاد مشترک وزارت امور خارجه و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، زمان استفاده از ویزای فرودگاهی از یک به 3 ماه افزایش یافته است.

گفته می شود لیست کشورهایی که هم اکنون با جمهوری اسلامی ایران قرارداد لغو روادید (ویزا) دارند عبارتند از: سوریه، ترکیه ، کیپ ورد، کنیا، ماداگاسکار، موزامبیک، سیشل، تانزانیا، توگو، اوگاندا، بولیوی، دومینیکا، اکوادور، هائیتی، نیکاراگوئه، ونزوئلا، ارمنستان، بنگلادش، لائوس، ماکائو، مولداوی، مالزی، نپال، سریلانکا، تیمور شرقی، کوزوو، جزایر کوک، ایالات فدرال میکرونزی، نیووی، پالائو، ساموآ، تووالو، گرجستان، آذربایجان.

ضرورت های لغو روادید میان ایران و کشورهای همسایه با اشتراکات فرهنگی و مذهبی

هرچند که لغو روادید با سایر کشورها در یک فرآیند متقابل باید انجام شود اما این در حالی است که شاید بهتر باشد این تسهیل رفت و آمد با برخی کشورها از جمله کشورهای دوست و همسایه در اولویت لغو روادید قرار گیرند چراکه هر گونه تسهیل‌سازی در این امر، موجب ایجاد رغبت و انگیزه بیشتر گردشگران برای سفر به کشورها می‌شود.

در مجموع لغو روادید با کشورها اگر با توجه به مصالح امنیتی مورد توجه و پیگیری قرار گیرد، به همراه فراهم بودن بسترهای مناسب می‌تواند یکی از عوامل بسیار مؤثر در ورود متقابل گردشگران به کشورها باشد و توافق کشورها در این زمینه، مراحل پیچیده و زمان‌بر اخذ روادید را به عنوان یکی از عمده مشکلات گردشگران در سفر به کشورها از بین خواهد برد.

مصداق بارز این مهم تعامل با کشورهایی است که به دلیل اشتراکاتی از قبیل فرهنگی و مذهبی، میزان رفت و آمد متقابل بیشتری فی ما بین آنها وجود دارد.

سالانه هزاران نفر از شهروندان عراقی برای زیارت حرم امام رضا و حرم حضرت معصومه به مشهد و قم، برای درمان به تهران و برای استفاده از مناظر زیبای تاریخی و طبیعی به اصفهان و شهرهای شمالی ایران سفر می کنند و این در حالی است که هر ساله در اربعین حسینی، بزرگترین زنجیره انسانی با حضور گسترده و میلیونی شیعیان و نیز ایرانی ها از نجف تا کربلای حسینی تشکیل می شود.

حماسه دهها میلیونی اربعین که به جرئت میتوان گفت نمونه ی مشابه دیگری در دنیا وجود ندارد اما در این میان لغو ویزای عراق یکی از موضوعاتی بوده است که از سوی مسئولین دو کشور مطرح شده است.

لغو روادید ایران و عراق، وعده ای که بر زمین ماند

بهمن ماه 94 بود که در دیدار نخست وزیر عراق با علی لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی، حیدر العبادی از پیگیری برای لغو روادید بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری عراق خبر داده بود.

واقعیت های موجود حاکی از آن است که روادید یکی از منابع درآمدی عراق به ویژه در زمان فعلی است که به دلیل حضور داعش میزان فروش نفت کشور عراق نسبت به گذشته کاهش یافته است و هر چند دولت عراق در این وضعیت آمادگی حذف آن را ندارد اما بارها از سوی مسئولین وعده لغو روادید داده شده است.

امسال نیز همزمان با ثبت نام میلیون ها ایرانی برای سفر به سرزمین عراق در اربعین حسینی سعید اوحدی رئیس سازمان حج و زیارت گفت: : دولت عراق در دو سه سال گذشته هماهنگی‌های خوبی در زمینه برگزاری مراسم اربعین داشته و طی جلساتی که معاونت کنسولی وزارت امور خارجه با سفیر عراق در ایران داشته، مقرر شده تا دو هفته آینده و پیش از شروع ثبت‌نام پیاده‌روی اربعین، شرایط صدور ویزای عراق و قیمت آن از طریق سفارت این کشور اعلام عمومی شود.

ابهامات پیرامون بیمه زائران اربعین حسینی

سعید اوحدی سپس با یادآوری طرح اجباری بیمه در اربعین امسال اظهار کرد: این طرح در راستای تامین امنیت زائران اجرا می‌شود و براساس آن امکان ثبت‌نام و دریافت ویزای اربعین وجود ندارد، مگر آن‌که بیمه خریداری شود. نرخ بیمه اربعین هنوز مشخص نشده، اما سعی می‌شود در مذاکره با شرکت عامل، قیمت منطقی برای آن تعیین شود.

مبهم بودن میزان تعیین شده بیمه زائران اربعین حسینی در حالی است که بر اساس اجرایی شدن طرح اجباری بیمه در راستای تامین امنیت زائران، امکان ثبت‌نام و دریافت ویزای اربعین بدون این بیمه غیر ممکن است.

همچنین ذکر این نکته لازم است که چند روز پیش نیز نشست مشترک هیئت‌های ایرانی و عراقی در رابطه با اربعین حسینی در ستاد مرکزی اربعین حسینی در وزارت کشور برگزار شد و در این دیدار صمیمانه پیشنهاد ایران در خصوص صدور روادید اربعین به صورت الکترونیک مورد بررسی قرار گرفت.

چرا لغو روادید ایران و عراق اولویت دولت نیست؟

اما انتظار می رفت در کنار موضوعات مطرح شده در این نشست صمیمی، لغو روادید بین کشور ایران و عراق به عنوان کشوری همسایه با اشتراکات فرهنگی و مذهبی در اولویت اقدامات دولت قرار گیرد چنانچه همین چند روز پیش بود که محمد نهاوندیان رئیس دفتر رئیس جمهور در بیست و یکمین نشست کمیته اجرایی و کمیته‌های تخصصی اتاق بازرگانی و صنعت اکو از سیاست ایران در راستای لغو روادید با کشورهای همسایه خبر داد.

بهتر نیست مسئولان، در این باره، متفاوت تر بیاندیشند و گام های جدی تری را در این زمینه بردارند ؟