«نوتروپیک‌ها» به داروهایی اطلاق می‌شود که کارکرد مغز را تقویت کرده و باعث افزایش حافظه و توانایی‌های شناختی شوند. این داروها توانایی تمرکز را افزایش می‌دهند و حس خوبی به افراد منتقل می‌کنند.
نوتروپیک‌ها که با اصطلاحاتی چون «داروهای هوشمند» و «قرص‌های تقویت حافظه» نیز شناخته می‌شوند، در درمان افسردگی، بیخوابی، بیش‌فعالی و عوارض روحی- روانی موثرند.
داروهای نوتروپیک عموماً باید با تجویز پزشک مصرف شوند، چرا که برخی از آنها ممکن است اعتیاد آور باشند و باعث بروز واکنش‌های منفی در بدن شوند.
اما برخی داروها صرفاً مکمل غذایی محسوب شده و مقادیر مجاز آن برای تغذیه مغز حیاتی است. این داروها عبارتند از:
1.کراتین
این آمینو اسید که بین ورزشکاران از محبوبیت فراوانی برخوردار است، به طور طبیعی در بدن تولید می‌شود. دانشمندان طی تحقیقی متوجه شدند مصرف روزانه 5 گرم کراتین به مدت 6 هفته باعث تقویت عملکرد ادراکی مغز و حافظه می‌شود.
البته از آنجا که در اغلب این تحقیقات، افراد گیاهخوار مورد بررسی قرار گرفتند، لازم است مطالعات بیشتری در این خصوص صورت گیرد.
2.تیانین
این ماده که بعضاً "ال تیانین" (L-theanine) نیز خوانده می‌شود، در چای سبز و قارچ به وفور یافت می‌شود و در آمریکا به عنوان مکمل غذایی به عموم عرضه می‌شود.
سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA) برچسب GRAS را که نشان‌دهنده سلامت عمومی مواد غذایی است، برای این داروهای مکمل در نظر گرفته است. بر اساس مطالعات پیشین، تئانین کارکرد انتقال‌دهنده‌های عصبی را بهبود می‌بخشد، نواقص ادراکی ناشی از بتاآمیلویدها را برطرف می‌کند و بدن را از حملات قلبی ایمن می‌سازد.
ال تیامین‌ها همچنین می‌توانند کیفیت خواب را در افراد بیش‌فعال بهبود دهند. در مورد استفاده این داروها در افراد سالم می‌توان گفت ترکیب ال‌تیامین و کافئین موجب تقویت عملکرد ادراکی، مخصوصاً تمرکز و هشیاری می‌شود. از این گذشته، داروهای تیامین در بدن اثرات بلندمدت ایجاد نمی‌کنند.
3.عصاره گل عشق
عصاره گل عشق یا «گل ساعتی» یا «سرده» به عنوان داروی ضد اضطراب مورد استفاده قرار می‌گیرد. این عصاره برای درمان اثرات بیخوابی، درد اعصاب و نشانگان ترک مواد مخدر مناسب است. لازم به ذکر است، این ماده در برخی جراحی‌ها به ویژه جراحی دندان جهت کاهش درد بکار می‌رود.
4.داروهای DHA
اسید چرب "دوکوساهکسائنویک" نوعی امگا3 است که در ماهی و جلبک دریایی به وفور یافت می‌شود و برای پیشگیری از بیماری‌های روحی- روانی و تقویت حافظه بسیار مفید است.
مطالعات بسیاری نشان می‌دهد حذف این ماده از رژیم غذایی یا حتی مصرف غیرمکرر DHA افسردگی را در افراد تشدید می‌کند. این در حالی است که از اسیدهای چرب امگا3 تنها برای پیشگیری (و نه درمان) افسردگی‌ها استفاده می‌شود.
بر اساس نتایج یکی از تحقیقات، این دارو در رشد سلول‌های مغز نوزادان مفید است و گرچه شواهدی مبنی بر "تقویت" عملکرد ادراکی در نوجوانان، جوانان و افراد میانسال مشاهده نشده است، اما می توان آن را عاملی مهم برای "جلوگیری" از اختلالات ادراکی، عقب‌ماندگی ذهنی و آلزایمر به حساب آورد.
