محمدجواد سروش درباره عوارض کشت و مصرف محصولات دستکاری شده ژنتیکی بر انسان و محیط زیست اظهار داشت: بحث محصولات تراریخته یک موضوع بسیار پیچیده است و دنیای امروز با توان علمیای که یافته یکی از مسیرهایی که برای رسیدن به تولید مفید و تولید غذای مورد نیاز جامعه مدنظر داشته، روشهای بهزراعی و بهنژادی بوده است.
وی ادامه داد: امروزه بحث تراریخته بسیار مهم و دارای اهمیت است؛ نه میتوان بلافاصله این را بپذیریم و نه اینکه باید آن را رد کنیم؛ ما باید در قالب پروتکلها و کنوانسیونهای بینالمللی که به آن متحد هستیم، با موضوع تراریخته برخورد کنیم.
مدیرکل دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: در دنیا بسیاری از محصولات که صادر یا وارد میشوند، مرتبط با موضوع تراریخته هستند بهخصوص در زمینه دانههای روغنی بحث تراریخته یکی از موارد اصلی این مواد را تشکیل میدهند.
سروش افزود: آن چیزی که مهم است داشتن توان ژنتیکی قوی ما است؛ از نظر تولید محصولات کشاورزی، زیستبوم بسیاری از محصولات زراعی جهان هستیم و میتوانیم بهعنوان یک بانک ژن بسیار قوی در جهان خود را مطرح کنیم و با استفاده از دانش و تکنولوژی استعدادهای ژنتیکی را که در کشورمان وجود دارد به ظهور و ثبوت برسانیم.
وی یادآور شد: بنابراین بحث تراریخته میتواند هم یک تهدید باشد و هم اینکه اگر خوب با آن برخورد شود از این فرصت میتوانیم بهخوبی استفاده کنیم و تبدیل به یک فرصت ارزنده شود.
مدیرکل دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست گفت: همه چیز را نباید بهصورت صفر یا صد ببینیم؛ هر تکنولوژی بستگی به این قضیه پیدا میکند که نحوه استفاده شما و بهکارگیری آن چگونه است.
سروش خاطرنشان کرد: در بسیاری از نقاط جهان، بحث ژنتیک درجهبندی دارد و محصولات خاص در آن مطرح است و ما باید روی این قضایا بیشتر بحث کنیم؛ دانشمندان باید این حوزه را بررسی کنند که ما تا چهاندازه و تا چهدرجهای از تراریخته یا ترانسژنتیک میتوانیم در محصولات غذاییمان استفاده کنیم همچنین باید بدانیم در چهمحصولاتی این موضوع تراریخته مهم است.
سروش ادامه داد: گاهی اصرار بر اینکه این بحث تراریخته تهدید محسوب میشود، شرایطی ایجاد میکند که ما را از داشتن یک علم تخصصی که میتواند کمککارمان باشد دور میکند؛ ما باید در این رشته هم تحقیقات خود را ادامه دهیم ولی طبیعتاً تعمیم دادن به کل جامعه برای استفاده از این محصولات، میتواند مشکلاتی بهوجود آورد؛ ما باید خیلی با زیرکی و تمهیدات خاص این موضوع را بررسی کنیم و نمیتوان بیگدار به آب زد ولی نمیتوان از کنار آن هم بهسادگی عبور کرد.
وی با بیان اینکه نباید موضوع محصولات تراریخته را صددرصد پذیرفت یا صددرصد رد کرد، گفت: ما باید با آن کار کنیم و مسائلش را مورد بررسی قرار دهیم و شرایط آن را بهطور کامل بررسی کنیم.
مدیرکل دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست تأکید کرد: باید در زمینه محصولات تراریخته محصولات و میزان تولید آن را بررسی کرد؛ انتقال ژن و ترانسژنتیک یک درجهبندی دارد، مثلاً میگویند زیر 10 درصد نیاز نیست روی لیبل درج شود یعنی زیر 10 درصد مخاطرات چندانی ندارد؛ پس باید ببینیم تا چهاندازه ریسک این محصولات کم است.
سروش تصریح کرد: ما نمیتوانیم از موضوع محصولات تراریخته جدا شویم؛ صرف کنار گذاشتن یا اینکه این یک تهدید است ما را از داشتن یک علم مؤثر محروم خواهد کرد ولی بیگدار هم نباید به آب زد؛ باید به این توجه شود که محصولات تا چه درجهای ژنی باشد.
وی اظهار داشت: اگر از لحاظ علمی این محصولات سنجیده نشود، احتمال آلودگی زیستمحیطی دارد؛ تا زمانی که این احتمال برای ما وجود دارد، نمیتوانیم استفاده کنیم و زمانی میتوانیم بگوییم که از محصولات تراریخته استفاده خواهیم کرد که این اطمینان در ما بهوجود آید که احتمال خطرش به حداقل برسد.
سروش در پایان تأکید کرد: محیط زیست بهخاطر همان تهدیدات احتمالی، مادامی که این احتمال وجود دارد، کماکان مخالف این قضیه است.