زلزله‌ای مهیب برای پایتخت در راه است، این هشداری است که سال هاست توسط کارشناسان داخلی و خارجی علم زلزله شناسی به مردم و مسئولان داده شده و گرچه شاید در عمل چندان جدی گرفته نشده اما به واقع جدی است و بنابر مطالعات زمین شناسی هر 130 سال زلزله ای مهیب پایتخت ایران را در برمی گیرد اما 50 سال است که از این پیش بینی زمین شناسان گذشته است.
گسل های فعال تهران، پنهان از نگاه آسوده مردم جایی درست زیر پای آن ها در حال ذخیره انرژی و خشم از حرکت گام های بی شماری هستند که تهران را انباشته و روز به روز بر آن افزوده می شود.
دوره بازگشت زلزله برای پهنه تهران چقدر است؟
مهدی زارع معاون پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی گفت: دوره بازگشت زلزله برای تهران 150سال است در حالی که از وقوع آخرین زمین لرزه بزرگ آن 180سال گذشته .این تاخیر 30ساله به این معنی است که زمین لرزه بعدی به مراتب شدت و بزرگی بیشتری خواهد داشت، انرژی زمین در حال جمع شدن در گسل هاست و زلزله بعدی تهران که در حالت عادی قابلیت وقوع تا 7ریشتر را دارد در این شرایط به طور حتم بیش از این رقم خواهد بود.
معاون پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی گفت:بیشترین سوانح و حوادث طبیعی در شش کشور آسیایی که ایران نیز جزو آنان است رخ می دهد. به طور کلی از مجموع 40بلای طبیعی 31مورد آن در کشور ما رخ می دهد، در تهران گسلی 90کیلومتری از دماوند تا هشتگرد وجود دارد که براساس نتایج و تحقیقات در صورت فعال شدن این گسل بر اثر زلزله تلفات زیادی در کشور رخ می دهد.
وی ادامه داد: در زلزله تهران تنها خانه های قدیمی و فرسوده نیستند که احتمال تخریب آنها وجود دارد بلکه در صورت بروز زلزله در تهران حدود 65درصد از خانه های نوساز هم فرو خواهد ریخت.
متاسفانه سهل انگاری در ساخت و سازها و هم چنین کیفیت نامرغوب مصالح نیز می تواند خسارات این حوزه را افزایش دهد.
وی ادامه داد: طبق اطلاعات زمین شناسی اولین زلزله ثبت شده در تهران به حدود چهار هزار سال پیش از میلاد مسیح باز می گردد. آخرین زلزله تهران حدود 200سال پیش عنوان می شود واین زلزله ای که رخ می دهد نزدیک به 7ریشتر قدرت دارد و خرابی های جبران ناپذیری را در پی خواهد داشت.
چه مناطقی از تهران روی گسل هستند؟
وی اظهار داشت: ساکنان مناطق شرق و شمال شرقی منطقه سوهانک، ازگل، استخر، حکیمیه، هنگام، نارمک و بزرگراه بابایی روی گسل هایی به نام های تلو پایین، کوثر و گسل نارمک که از ده نارمک آغاز و انتهای آن در خیابان استاد حسن بنا است، در معرض خطر هستند.
در مناطق شمال تهران نیز دارآباد، اقدسیه، پاسداران، کاشانک،قیطریه کلاهدوز بزرگراه نیایش تا سولقان روی گسل شمال تهران، نیاوران و محمودیه قرار دارند.
مناطق میدان ونک، حقانی، ملاصدرا، چمران،ایران زمین در شهرک غرب نیز بر روی گسل داودیه قرار دارند.
از جنوب نیز مناطق ابن باویه، میدان بروجردی در بزرگراه آزادگان، میدان معراج، جنوب بزرگراه آیت الله سعیدی،یافت آباد روی گسل شهر ری قرار دارند که جزو فعال ترین گسل های تهران هستند.
زارع گفت: متاسفانه این گسل ها در صورت بروز زلزله به منطقه‌ای باتلاقی تبدیل شده و نشست زمین رخ می دهد.
زلزله چه بر سر تهران می آورد؟
این معاون پژوهشی بین المللی زلزله تاکید کرد: در صورت وقوع زلزله یا حادثه ای در تهران، فاجعه‌ای جهانی به وجود می آید و امکان اطفای حریق برای ساختمان ها وجود ندارد.
وی افزود: آنچه ما را نگران می کند خروج از تهران و ترافیک در زمان وقوع زلزله است چون در این شرایط امدادرسانی سخت و تهران به نوعی قفل می شود.
میزان آسیب پذیری تهران و آمار تلفات چقدر خواهد بود؟
زارع افزود: آسیب پذیری زلزله را با درجه ای به نام "مرکالی" اندازه گیری می کنند که بالاترین درجه آن 12 است، اگر تنها گسل جنوب یا گسل مشا،فشم فعال شوند تهران با 8 تا 9 درجه مرکالی تخریب خواهد شد. این آمارها پنهان کردن ندارد و مردم باید از آن مطلع باشند.
وی در ادامه گفت: وقوع زلزله های نامحسوس تهران صحت دارد اما گسل ها را تخیله نمی کند، بلکه در حکم هشداری است برای وقوع یک زلزله مهیب، مثل کوهی که سنگ ریزه های کوچک به طور دائم از آن سرازیر هستند و این سنگ ریزه ها خبر از وقوع ریزش بزرگ می دهد.
هیس، لحظه ای درنگ بعد از زلزله!
معاون پژوهشی بین المللی زلزله یادآور شد:بعد از وقوع زلزله در تهران کشته ها و زخمی های میلیونی همه شهر را که آن زمان به خرابه تبدیل شده پر خواهد کرد. آب، برق و گاز حداقل تا 2سال قطع خواهد بود و گروه های امداد و نجات عملا امکان تردد زمینی ندارند.
وقوع زلزله های خفیف نشانه ای از نزدیکی زلزله بزرگ نیست و در عین حال نباید خوش بین بود که با چنین زلزله های خفیفی، پایتخت از احتمال زلزله های بزرگتر فاصله می گیرد و یا در امان خواهد بود.
معاون پژوهشی بین المللی زلزله اظهار داشت: علم زلزله شناسی می گوید هر کجا زلزله های مهیب رخ داده دوباره احتمال تکرار آن وجود دارد و بنابراین در تهران که طی سال های دور زلزله رخ داده خطر وقوع زلزله همچنان زیاد است.
چگونه می توان تلفات زلزله را کاهش داد؟
زارع در پایان یادآور شد: ساخت و سازه های بی کیفیت باعث شده تا تلفات سازه ای و تلفات غیر سازه ای (جانی) در کشور ما در اثر وقوع هر زلزله به مراتب بیشتر شود، در حال حاضر طرح هایی را در دست بررسی داریم که اجرای آنها به صورت داوطلبانه است اما به کارگیری آن به طور قطع ساختمان ها را در برابر زلزله مقاوم خواهد کرد.
