چندسالی می‌شود که خشکسالی در کشورمان چنبره زده و گویا قرار است ترک این دیار کند.
سایه سیاه و سنگین خشکسالی از یک سو و چپاولگری ما انسانها از سویی دیگر چنان روزگاری را برای منابع حیاتی کشورمان رقم زده که نگو و مپرس!؟
به یومن وجود منابع غنی و ثروت‌های طبیعی کشورمان، دست در دست خشکسالی نهاده و تبر بهره‌برداری بی‌رویه خود را پیوسته بر کمر ثروت‌های خدادادی گنجانده‌ایم تا برای همیشه این موهبت‌ها از دیار ما رخت بندند.
این بار غبار از واقعیت تلخی برمی‌داریم که متأسفانه معلوم نیست چرا غالب ساکنان ایران زمین هنوز به وضعیت اسفبار آن، باور قلبی پیدا نکرده‌اند تا هرچه زودتر دست به کار شده و در بهبود شرایطش همه با هم گامی جدی بردارند!؟
آری مسئله آب است، مهمان ناخوانده‌ای به نام خشکسالی آمد و ما آدمیان را به بهره برداری‌های بی‌رویه از آبهای سطحی و زیرزمینی وا داشت بطوریکه حتی به تالاب، رودها، رودخانه‌ها و هر آنچه در دل خود جای داده بود رحم نکردیم و حالا که باکم آبی و در برخی موارد خشکی آنها مواجه شدهایم علاوه بربحران خشکسالی و نبود آب باتبدیل شدن سطح این تالابها به مهمترین کانونهای ریزگرد داخلی کشور روبرو شدهایم.
**65 درصد ریزگردها منشا داخلی دارند
سال‌هاست با پدیده‌ای به عنوان ریزگردها آشنا شدهایم. گرد و غباری که هر از چندگاهی آسمان شهرهای جنوب غرب کشورمان را احاطه کرده و راه تنفس هموطنان عزیزمان را با مشکلاتی سرسام آور روبرو می‌کند.
بااینکه دراین یک دهه اخیر بسیاری از مسئولان و کارشناسان کشور عراق و عربستان آن را منشا اصلی ریزگردها می‌دانستند، اما رضا بیانی مدیرکل دفتر مهندسی و مطالعات سازمان جنگل‌ها و مراتع چندی پیش در گفت و گو با رسانه‌ها دراین باره می‌گوید: مطالعات نشان داده که 65 درصد ریز گردهای کشورمان منشا داخلی و کمتر از 35 درصد آن منشا خارجی از عراق، عربستان، سوریه و استان وان ترکیه است.
**کانونهای تولید ریزگرد کشور شناسایی شد
اراضی کشاورزی رها شده، مراتع تخریب شده، تالاب‌‌های خشکیده و بیابان زایی از عمده‌ترین کانونهای تولید داخلی در کشورمان محسوب می‌شود که دلیل عمده و بروز بحرانی آنها تنها به آب ختم می‌شود.
درحال حاضر 11 کانون بزرگ تولید ریزگرد درکشورمان شناسایی شده که آماج بیشتر آنها به سیستان و بلوچستان باز می گردد.
بیانی در این باره می‌گوید: فراوانی و وقوع ریزگردها با منشا داخلی با اختصاص 5 کانون در سیستان و بلوچستان و کرمان شناسایی شده که تالاب هامون جازموریان به تنهایی عامل 25 درصد از این معضل محسوب می‌شود.
وی در ادامه معتقد است: بیابانهای منطقه زابل-بیرجند به میزان 12/5 و کاشان-نطنز به اندازه 19 درصد از ریزگردهای داخلی را باعث می‌شوند.
مدیرکل دفتر مهندسی سازمان جنگل‌ها افزود: بیشتر ریزگردهای اهواز مربوط به بیابانهای جنوب این شهر شارگن و هندیجان است و بیابانهای جنوب تهران، جنوب و شرق قم نیز 12/4 درصد از ریزگردهای کشور را به وجود می‌آورند که دامنه تأثیر آنها عمدتاً پایتخت و شهرهای اطراف این استان را دربرمی‌‌گیرد.
معصومه ابتکار رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در اینباره می‌گوید: بیش از 350 هزار هکتار بیابان و زمین‌‌‌‌‌‌‌‌های کشاورزی رها شده در خوزستان، عامل اصلی گرد و غبارهای این استان هستند.
**ازاصلاح الگو مصرف تا جلوگیری از هرنوع انتقال آب
حالا که بزرگترین کانونهای تولید گرد و غبار درکشورمان مشخص و این مهم علت یابی شده باید تدابیری چون ممانعت جدی از انتقال آب از سرشاخه‌های رودخانه‌ها به استان های دیگر، احیای عرصه‌‌های طبیعی تخریب شده مانند تالاب و مناطق مرطوب و مراتع اتخاذ شود و تنها نهال‌کاری و مالچ‌پاشی دراین کانونهای آسیب دیده خلاصه نشود.
همه باید هر چه زودتر در رویه الگوی مصرف به اصلاح بپردازیم چرا که به غیر از این مناطق،کانونهای مستعد و آماده گرد و غبار دیگری نیز درکشور وجود دارند که وسعت و فراوانی معضل حاصل از آنها قابل قیاس با 11 منطقه ذکر شده در گزارش ما نیست ولی در کل، در ابعاد منطقه‌‌‌‌ای و استانی خود حائز اهمیت هستند.
